Mỹ hé lộ thông tin về chương trình hạt nhân tuyệt mật của Israel

Cơ quan Lưu trữ An ninh Quốc gia Mỹ mới đây đã công bố một loạt các tài liệu vừa được giải mật, liên quan đến chương trình hạt nhân tuyệt mật của Israel.

Tài liệu này có từ những năm 1960, trong đó xác nhận việc Israel có khả năng sản xuất plutonium cấp độ vũ khí tại lò phản ứng Dimona và tiến gần đến việc tạo ra vũ khí hạt nhân vào giữa thế kỷ trước.

Trong các tài liệu được công bố, quan trọng nhất là báo cáo của Ủy ban Tình báo Năng lượng Nguyên tử, tháng 12/1960, trong đó tuyên bố rõ dự án hạt nhân của Israel tại Dimona bao gồm xây dựng một nhà máy tái chế plutonium và có liên quan đến việc phát triển vũ khí hạt nhân.

Tài liệu nói trên chính là văn bản xác nhận chính thức đầu tiên từ phía Mỹ về việc Israel đã phát triển công nghệ hạt nhân cho mục đích quân sự từ rất lâu.

Theo tiết lộ, sau đó Mỹ tiếp tục theo dõi dự án của Israel, họ tin rằng vấn đề tái xử lý plutonium vẫn chưa được giải quyết cho đến cuối thập niên 1960. Mặc dù vậy vào thời điểm này, như đã lưu ý trong tài liệu, Israel đã đạt đến ngưỡng cho phép sản xuất vũ khí hạt nhân.

Bên cạnh đó, còn tồn tại cuộc thảo luận về một “thỏa thuận bí mật” giữa Israel và Mỹ nhằm đảm bảo vị thế của nước này là một "cường quốc hạt nhân trong bóng tối".

Các tài liệu được giải mật cũng cho thấy ngay từ năm 1967, đã có bằng chứng rõ ràng về việc Israel đã hoàn thành, hoặc gần hoàn thành nhà máy tái chế plutonium tại Dimona.

Lò phản ứng nói trên được cho là đã hoạt động hết công suất, cho phép Israel sản xuất vũ khí hạt nhân trong vòng 6 đến 8 tuần. Tel Aviv trở thành một trong số ít quốc gia có cơ sở công nghiệp đủ lớn cũng như công nghệ để chế tạo được loại vũ khí như vậy.

Các chuyên gia lưu ý rằng việc Mỹ công bố những tài liệu nói trên xác nhận những giả định từ lâu về việc Israel đã phát triển công nghệ hạt nhân nhằm tăng cường khả năng phòng thủ.

Vấn đề nữa cần nhấn mạnh đó là các quan chức Tel Aviv vẫn không xác nhận hay phủ định sự hiện diện của vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ của mình.

Những tài liệu vừa được Cơ quan Lưu trữ An ninh Quốc gia Mỹ giải mật đã thu hút sự quan tâm lớn của cộng đồng quốc tế và một lần nữa đặt ra vấn đề minh bạch trong lĩnh vực không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Một số nhà phân tích tin rằng động thái mới nhất có thể ảnh hưởng đến các cuộc thảo luận về vai trò của Israel trong chính sách hạt nhân toàn cầu và mối quan hệ của họ với Mỹ.

Thành lập vào năm 1985 bởi các nhà báo và học giả, Cơ quan Lưu trữ An ninh Quốc gia Mỹ thường xuyên xuất bản các tài liệu được giải mật, góp phần nghiên cứu những sự kiện quan trọng trong lịch sử quốc tế.

Tài liệu vừa được công khai đặt ra những câu hỏi quan trọng về vai trò của Mỹ trong việc kiểm soát sự phát triển công nghệ hạt nhân đối với đồng minh cũng như mức độ ảnh hưởng thực sự của Washington.

Hiện tại, câu hỏi vẫn còn bỏ ngỏ là tại sao vị thế cường quốc hạt nhân trong bóng tối của Israel lại được chấp nhận và hợp pháp hóa trên trường quốc tế.

Với những gì diễn ra, có khả năng Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, hay một quốc gia nào đó trong khu vực sẽ phát triển loại vũ khí này như động thái đáp trả.