- Thị trưởng Mexico bị ám sát sau 6 ngày nhậm chức
- Mexico bắt giữ binh sĩ nổ súng khiến 6 người di cư thiệt mạng
 |
Vụ ám sát ông Alejandro Arcos Catalan - Thị trưởng thành phố Chilpancingo sau khi ông nhậm chức 6 ngày là cú sốc đối với nhiều người Mexico |
Bi kịch sau 6 ngày tại nhiệm
Hôm 7-10, tân Tổng thống Mexico Sheinbaum đã xác nhận, ông Alejandro Arcos Catalan (43 tuổi) - Thị trưởng thành phố Chilpancingo đã bị sát hại cách đó 1 ngày. Những bức ảnh chụp lan truyền trên mạng cho thấy, đầu của ông Arcos được trưng trên nóc một chiếc xe màu trắng trong khi phần thi thể còn lại ở trong xe. Đó là một lời nhắc nhở khủng khiếp về tình trạng bạo lực mà giới tội phạm có tổ chức của Mexico đã gây ra cho quốc gia Mỹ Latinh này.
Sau cái chết của Thị trưởng Arcos, nhiều người đã lên tiếng bày tỏ sự thất vọng và tức giận trước tình trạng bạo lực đang diễn ra. “Tôi lên án mạnh mẽ vụ sát hại ông Alejandro Arcos Catalan. Sự ra đi của ông khiến toàn thể bang Guerrero đau buồn và khiến chúng tôi phẫn nộ” - bà Evelyn Salgado Pineda, Thống đốc bang Guerrero viết trên mạng xã hội.
Ông Ricardo Anaya, một thượng nghị sĩ đối lập, than thở về tình hình an ninh “rùng mình” ở Mexico, nơi hơn 450.000 người đã thiệt mạng kể từ khi Tổng thống Felipe Calderon phát động “cuộc chiến” chống lại các băng đảng ma túy vào năm 2006. “Việc họ chặt đầu Thị trưởng của một thành phố khiến chúng ta rùng mình. Điều đó hoàn toàn không thể chấp nhận được và chúng ta phải làm gì đó để đảm bảo điều đó không xảy ra” - nghị sĩ Anaya nói.
Ngày 8-10, ông Omar Garcia Harfuch - Bộ trưởng An ninh Mexico cho biết, một cuộc điều tra đã xác định ông Arcos đã rời trung tâm thành phố Chilpancingo hướng đến thị trấn Petaquillas gần đó trên chiếc xe bán tải mà không có lái xe hoặc người hộ tống. “Chúng tôi biết rằng ông ấy sẽ đến một cuộc gặp, rằng ông ấy không đi cùng ai. Nhưng sau đó liên lạc đã bị mất và... vài giờ sau, thi thể của Thị trưởng đã được tìm thấy” - Bộ trưởng Garcia Harfuch cho biết.
Khi bị các nhà báo thúc ép, Bộ trưởng An ninh nhấn mạnh rằng, ông Arcos không đề nghị Bộ An ninh hay Vệ binh quốc gia hỗ trợ, mặc dù có thông tin cho rằng Thị trưởng đã nói với phương tiện truyền thông địa phương rằng ông muốn được bảo vệ thêm. Khi được hỏi Thị trưởng Arcos hôm đó hẹn gặp ai, thì Bộ trưởng An ninh Mexico từ chối cung cấp thông tin vì cuộc điều tra đang diễn ra. “Có rất nhiều thông tin về chủ đề này, nhưng chúng tôi phải bảo vệ vì lợi ích của cuộc điều tra” - ông Garcia Harfuch nói.
 |
Giải quyết bạo lực là một trong những thách thức khó khăn nhất đối với tân Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum |
Vùng đất bất ổn vì… ma túy và tội phạm
Với những ngọn núi biệt lập và khí hậu ôn hòa, bang Guerrero từ lâu đã là trung tâm sản xuất thuốc phiện ở Mexico. Có tới 16 băng đảng buôn bán ma túy tranh giành quyền kiểm soát khu vực béo bở này. Tờ Reforma của Mexico trích dẫn các nguồn tin của chính phủ liên bang đưa tin, ông Arcos hôm đó đã gặp các thành viên của Los Ardillos (một nhóm tội phạm hoạt động ở tiểu bang Guerrero) vài giờ trước khi ông qua đời. Các băng đảng vũ trang ở đây từng công khai thách thức chính quyền địa phương. Nổi bật nhất là vào năm 2023, khi 2 thành viên được cho là thuộc băng đảng Los Ardillos bị bắt, hàng nghìn người biểu tình đã xuống đường thúc đẩy việc thả họ. Người biểu tình đã đụng độ với Vệ binh quốc gia và cảnh sát ở Chilpancingo, thậm chí còn sử dụng một chiếc xe bọc thép để húc vỡ cổng của cơ quan lập pháp tiểu bang. Nhiều quan chức đã bị bắt làm con tin trong cuộc bạo loạn.
Trước đây, những vụ giết người ghê rợn đã từng xảy ra ở Guerrero, trong đó có cả Chilpancingo. Đó là cách mà các thành viên băng đảng sử dụng để gửi thông điệp đe dọa. Sau vụ ám sát ông Arcos, các trường học địa phương đã tạm thời dừng hoạt động. Vụ ám sát xảy ra sau khi 2 đồng minh thân cận của ông Arcos liên tiếp bị hạ sát. Trong đó, Thư ký Francisco Tapia đã bị bắn chết vào ngày 3-10, còn ông Ulises Hernandez Martínez - cựu chỉ huy Cảnh sát đặc nhiệm (được cho là sẽ trở thành Giám đốc An ninh dưới thời ông Arcos) đã bị bắn vào đêm trước lễ nhậm chức của Thị trưởng.
Nhiều người chia sẻ đoạn phim phỏng vấn Thị trưởng trước khi ông qua đời, trong đó ông nói rằng muốn được nhớ đến như một người đấu tranh cho hòa bình và hạnh phúc. “Tôi đã sống ở đây cả đời... và chính tại đây, tôi muốn chết để chiến đấu cho thành phố của mình” - ông Arcos nói.
 |
Mexico là nơi có 11 trong số 50 thành phố có tỷ lệ giết người cao nhất thế giới vào năm 2023 |
Hồi chuông báo động về bạo lực chính trị
Cái chết của Thị trưởng Arcos đã làm dấy lên nỗi sợ hãi về bạo lực chính trị ở Mexico, nơi các băng đảng tìm cách gây ảnh hưởng đến các vấn đề của chính phủ. Mặc dù cựu Tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador tuyên bố đã đạt được mức giảm khiêm tốn về tỷ lệ giết người ở Mexico trong giai đoạn cuối nhiệm kỳ vừa qua, nhưng nhiều nhà phân tích an ninh nhận định rằng, nỗ lực “bình định” đất nước đã thất bại. Năm ngoái, Mexico đã phải hứng chịu hơn 30.000 vụ giết người. Theo Viện Nghiên cứu Instituto Igarape, Mexico là nơi có 11/50 thành phố có tỷ lệ giết người cao nhất thế giới vào năm 2023. Và Chilpancingo là một trong số đó.
Năm nay, Mexico tổ chức cuộc bầu cử lớn nhất trong lịch sử với gần 20.000 vị trí lãnh đạo địa phương, tiểu bang và liên bang. Nhưng quá trình này đã bị ảnh hưởng bởi bạo lực. Ước tính có 37 ứng cử viên đã bị giết trước bỏ phiếu. Đó là chưa kể người thân của các ứng cử viên đã bị sát hại, rõ ràng là mang tính đe dọa. Bạo lực đã buộc một số ứng cử viên phải rời khỏi cuộc đua. Một số người khác được Vệ binh quốc gia bảo vệ. Hôm 8-10, Bộ trưởng An ninh Garcia Harfuch tiết lộ, 4 thị trưởng khác ở bang Guerrero và Guanajuato đã đề nghị được bảo vệ sau cái chết của ông Arcos.
Nhận thức rằng giải quyết bạo lực là một trong những thách thức khó khăn nhất của mình, đặc biệt là áp lực sau vụ sát hại Thị trưởng Arcos Catalan, tân Tổng thống Sheinbaum cho biết sẽ sớm công bố chính sách an ninh công cộng. Chiến dịch an ninh của bà Sheinbaum sẽ do Bộ trưởng An ninh Omar García Harfuch, người từng là Cảnh sát trưởng quốc gia chỉ đạo thực hiện. Đáng nói, năm 2020, ông Harfuch đã thoát chết khi những kẻ giết người phục kích, bắn hơn 400 phát súng trường và súng phóng lựu vào chiếc xe chở ông trên con phố nổi tiếng nhất Thủ đô Mexico. Mặc dù vậy, nữ Tổng thống Claudia Sheinbaum đã loại trừ khả năng quay trở lại lập trường cứng rắn như trước kia. “Chúng ta sẽ không quay lại cuộc chiến liều lĩnh chống lại bọn buôn ma túy đã gây ra nhiều tổn hại cho đất nước như trước. Chúng ta vẫn tin rằng, an ninh và hòa bình là thành quả của công lý” - bà nói với hàng nghìn người ủng hộ đã tập trung tại Quảng trường Zocalo của thành phố Mexico trong lễ nhậm chức lịch sử hôm 1-10.
Bà Claudia Sheinbaum cũng khẳng định, chính phủ của bà sẽ không dùng đến vũ lực quá mức để giải quyết tội phạm. “Chúng tôi không muốn các vụ hành quyết ngoài vòng pháp luật, đó là những gì đã xảy ra trước đây. Chúng tôi sẽ sử dụng những gì? Phòng ngừa, chú ý đến nguyên nhân, tin tình báo và sự hiện diện của lực lượng thực thi pháp luật”. Trong đó, một trong những biện pháp giải quyết tận gốc nguyên nhân của tội phạm chính là đói nghèo.
