- Những trường hợp nghỉ hưu sớm không bị trừ tỷ lệ hưởng lương hưu
- Lương công chức, lương tối thiểu vùng, lương hưu đồng loạt tăng từ 1/7?
 |
Sự cách biệt giữa nhóm hưởng lương hưu cao và thấp ngày càng gia tăng khi áp dụng cùng một mức điều chỉnh |
Chính phủ đang giao Bộ LĐ-TB&XH chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan đề xuất mức điều chỉnh tăng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công, để thực hiện đồng thời với thời điểm cải cách tiền lương từ ngày 1/7 năm nay.
Xét yếu tố trượt giá vào điều chỉnh lương hưu và tăng trưởng kinh tế năm 2023, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề xuất mức tăng lương hưu từ ngày 1/7 là khoảng 8%.
Theo tính toán của cơ quan Bảo hiểm xã hội, nếu được thông qua, với mức điều chỉnh 8%, dự kiến 6 tháng cuối năm 2024, kinh phí thực hiện điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội từ ngân sách Nhà nước tăng khoảng 1.900 tỷ đồng.
Trường hợp điều chỉnh bổ sung đối với người nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng sau khi điều chỉnh theo mức 8% dưới 3,5 triệu đồng/tháng, thì kinh phí tăng thêm khoảng 50 tỷ đồng. Quỹ Bảo hiểm xã hội tăng khoảng 6.900 tỷ đồng, chưa bao gồm mức trích đóng bảo hiểm y tế.
Tuy nhiên, Bộ LĐ-TB&XH cho rằng cùng với thực hiện cải cách tiền lương của công chức, viên chức, thì mức lương hưu cần tăng tối thiểu đạt 15%, trên tinh thần cân đối hài hòa, không để người hưu trí vẫn gặp phải khó khăn, thiệt thòi sau khi cải cách.
Các chuyên gia cho rằng tăng lương hưu ở mức bao nhiêu là vấn đề cần cân nhắc thấu đáo dựa trên tình hình thực tiễn, song cần đảm bảo quyền lợi cho người về hưu.
Theo bà Nguyễn Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học, Lao động và Xã hội (Bộ LĐ-TB&XH )bản chất của lương hưu là tổng tiền đóng của hôm nay sẽ dùng để chi trả cho những người đang hưởng lương hưu ở thời điểm hiện tại.
Cho nên khi Chính phủ quyết định tăng lương vào ngày 1/7, thì cần điều chỉnh mức tăng cho người về hưu phù hợp, đảm bảo một mức hợp lí so với mức tăng của công chức. Đặc biệt, cần chú ý đến nhóm đang có mức lương hưu thấp.
Thực tế, việc chênh lệch mức hưởng lương hưu giữa các nhóm là khó tránh khỏi, bởi mức hưởng dựa trên nguyên tắc đóng – hưởng, do đó nếu cùng nhân với một hệ số điều chỉnh giống nhau thì khoảng cách tạo ra càng lớn. Tức những người có lương hưu cao sẽ nhận mức hưởng càng cao, và những người lương hưu thấp sẽ bị điều chỉnh thấp hơn.
Vì thế, bà Nguyễn Lan Hương cho rằng cần xác định một mức sàn lương hưu tối thiểu đáp ứng nhu cầu đời sống. Nếu lương hưu thấp hơn mức này, Nhà nước cần điều chỉnh bằng số tiền tuyệt đối thay vì tăng theo tỷ lệ % để bù đắp cho họ.
Theo Bộ LĐ-TB&XH, những người đã có thời gian làm việc, cống hiến trong khu vực Nhà nước giai đoạn trước năm 1995 có mức hưởng thấp hơn so với mặt bằng chung.
Thực tiễn thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội đối với đối tượng hưởng lương hưu, trợ cấp hằng tháng từ trước ngày 1/1/1995 cho thấy, mức lương hưu, trợ cấp hằng tháng đã được xác định dựa trên thời gian công tác thực tế, và mức tiền lương tháng trước khi nghỉ việc của người lao động.
Tuy nhiên, với đặc thù của chính sách tiền lương giai đoạn trước năm 1995, cùng với các quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội tại thời điểm đó, phần lớn người lao động nghỉ hưu, nghỉ việc theo chế độ mất sức lao động với thời gian làm việc ngắn và mức tiền lương trước khi nghỉ việc thấp. Từ đó ảnh hưởng đến mặt bằng chung về mức hưởng lương hưu, trợ cấp hằng tháng của nhóm đối tượng này.
Ngoài ra, một số nhóm đối tượng đã dừng hưởng theo quy định, sau đó được Nhà nước ban hành chính sách cho tiếp tục hưởng trợ cấp hằng tháng từ nguồn ngân sách Nhà nước, nên mức hưởng khá thấp so với mặt bằng chung.
