- Tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, người dân được hưởng quyền lợi gì?
- Hôm nay (15-3), hàng loạt chính sách mới nổi bật có hiệu lực thi hành
 |
Số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần tăng báo động |
Nhận bảo hiểm một lần, mất nhiều quyền lợi
Để làm rõ những thiệt thòi khi nhận bảo hiểm xã hội một lần giúp người lao động có lựa chọn đúng đắn cho bản thân mình, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đưa ra tình huống so sánh trường hợp người lao động nhận bảo hiểm xã hội một lần với việc nhận lương hưu hằng tháng như sau:
Ví dụ: Bà Nguyễn Thị B năm 2022 đủ 55 tuổi 08 tháng, đến hết năm 2019 đã tham gia bảo hiểm xã hội được 18 năm (từ năm 2002-2019).
Giả định Bà B thọ 76,3 tuổi (tuổi thọ trung bình theo kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở của Tổng cục Thống kê năm 2020 về tuổi thọ của nữ giới), không tính đến tác động của các yếu tố tỷ lệ lạm phát, tốc độ tăng lương, lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội, có các kết quả như sau.
Nếu Bà B quyết định nhận bảo hiểm xã hội một lần thì có mức hưởng là: (12 năm X 1,5 tháng lương) + (6 năm X 2,0 tháng lương) = 30 tháng lương.
Theo đó, thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã được tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần của người lao động sẽ mất nhiều quyền lợi:
Cụ thể: Không được tính thời gian làm cơ sở tính hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội khác; không còn trong hệ thống bảo hiểm xã hội được Nhà nước bảo hộ về an sinh xã hội; mất cơ hội tham gia BHYT 5 năm liên tục để được hưởng quyền lợi với các dịch vụ y tế kỹ thuật cao và thuốc đắt tiền; phải tự chi trả chi phí khám chữa bệnh nếu không may bị ốm đau, tai nạn trong thời gian chờ hưởng bảo hiểm xã hội một lần (12 tháng); mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng khi hết tuổi lao động hoặc đủ điều kiện hưởng nhưng mức hưởng thấp do bị trừ thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã nhận một lần.
Nếu Bà B đóng bảo hiểm xã hội thêm 02 năm cho đủ 20 năm (đảm bảo điều kiện về số năm tham gia BHXH để được hưởng lương hưu) thì mức hưởng lương hưu Bà B nhận được trong khoảng 20 năm 7 tháng là: 247 tháng X 55% = 135,85 tháng lương.
Ngoài lương hưu lĩnh hằng tháng, Bà B còn được hưởng các quyền lợi khác theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội bao gồm: Được điều chỉnh lương hưu trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ Bảo hiểm xã hội; được cấp thẻ BHYT miễn phí với mức hưởng 95% chi phí khám chữa bệnh để chăm sóc sức khỏe (hằng tháng quỹ bảo hiểm xã hội đóng bằng 4,5% mức lương hưu).
Như vậy, có thể thấy rõ việc người lao động được hưởng chế độ hưu trí sẽ có nhiều quyền lợi hơn lựa chọn nhận bảo hiểm xã hội một lần. Hưởng bảo hiểm xã hội một lần đồng nghĩa với việc người lao động ra khỏi hệ thống bảo hiểm xã hội và tự tước đi quyền an sinh cơ bản của bản thân.
Giảm điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội
Theo số liệu thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, trong 3 tháng đầu năm 2022, số người được giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội một lần là 208.943 người, tăng 1% so với cùng kỳ năm 2021.
Chỉ ra nguyên nhân của tình trạng trên, Bảo hiểm xã hiểm xã hội Việt Nam cho hay, dịch bệnh Covid-19 hoành hành hơn 2 năm qua, nhiều người lao động mất việc làm dẫn đến không có thu nhập, đa số người lao động chọn hưởng bảo hiểm xã hội một lần vì cần có một khoản tiền chi tiêu, trang trải cuộc sống.
Một số người lao động khác lựa chọn nhận vì không hiểu được những lợi ích của việc hưởng lương hưu so với nhận bảo hiểm xã hội một lần, cũng như tính nhân văn, ưu việt và tính chia sẻ, trách nhiệm cộng đồng của việc tham gia bảo hiểm xã hội.
Phân tích của các chuyên gia của Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho thấy, rút bảo hiểm xã hội một lần đồng nghĩa trong tương lai những người lao động này khi đến tuổi về hưu sẽ không có nguồn thu nhập hằng tháng từ lương hưu để bảo đảm cuộc sống.
Cũng theo các chuyên gia của Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng cho biết, thực tế triển khai chính sách bảo hiểm xã hội còn cho thấy một thực tế đáng buồn: Nhiều người lao động khi đã nhận bảo hiểm xã hội một lần, sau này lại mong muốn được nộp lại khoản tiền đã nhận, tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội cho số năm còn thiếu để hưởng lương hưu nhưng không thể giải quyết được. Vì pháp luật hiện hành không có quy định theo mong muốn của người lao động.
Trước thực tế trên, Bảo hiểm xã hội Việt Nam khuyến nghị, người lao động khi không lựa chọn hưởng bảo hiểm xã hội một lần, nên cân nhắc tới quyền bảo lưu.
Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng cho biết, dự kiến Luật Bảo hiểm xã hội sẽ được sửa đổi theo hướng giảm thời gian đóng bảo hiểm xã hộiđể hưởng lương hưu ở mức tối thiểu từ 20 năm như hiện nay, xuống còn 15 năm, thậm chí là 10 năm theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW.
Việc sửa đổi chính sách theo tinh thần này, sẽ góp phần tăng mức độ hấp dẫn của chính sách bảo hiểm xã hội, người lao động sẽ có thêm động lực tiếp tục bảo lưu, tích lũy thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu, góp phần bảo đảm an sinh xã hội bền vững cho người lao động.
