JDAM - giải pháp biến bom ngu thành bom thông minh độc đáo của Mỹ
Việt Hùng
ANTD.VN - Nhằm biến những loại bom rơi tự do (bom ngu) để trở thành bom thông minh, Mỹ đã phát triển bộ chuyển đổi JDAM gắn ở đuôi bom để có điều khiển quỹ đạo bay và tăng tính chính xác.
JDAM (Joint Direct Attack Munition) là bộ chuyển đổi giúp bom ngu trở thành loại bom thông minh có bộ điều khiển quỹ đạo sử dụng hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu (GPS) gắn ở phần đuôi bom.
Bộ thiết bị này có tác dụng làm tăng độ chính xác cho bom và có thể sử dụng được trong mọi điều kiện địa hình cũng như thời tiết.
Bom JDAM đầu tiên là mẫu GBU-31 do Mỹ nghiên cứu vào những năm 1990 và được liên quân sử dụng trong cuộc chiến tranh ở Afghanistan.
Đây thực chất JDAM là mẫu nâng cấp từ các loại bom rơi tự do hay còn gọi là bom ngu Mk 81/82/82/84.
Bom GBU-31 JDAM có thể ném từ độ cao 8 - 24 km, do đó không đòi hỏi phi công phải hạ thấp máy bay để tìm mục tiêu, có thể cắt bom từ độ cao an toàn ngoài tầm tên lửa phòng không.
Ngoài ra bom JDAM cũng cho phép ném từ bất kỳ góc độ nào trong khi máy bay đang chúc mũi xuống hoặc bay lên, đang bay thẳng trục hay lệch trục ném bom.
Phương thức dẫn hướng của bom JDAM được thực hiện khép kín bởi sự kết hợp giữa hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu GPS và hệ dẫn quán tính 3 trục INS.
Trong đó INS là bộ phận phụ dẫn, chúng sẽ ngay lập tức hoạt đông khi hệ thống GPS bị áp chế điện tử.
Khả năng này của JDAM cho phép bom chống lại nguy cơ làm nhiễu GPS bằng kỹ thuật cao của đối phương.
JDAM nổi tiếng với độ chính xác rất cao, gần như miễn nhiễm mọi phương thức tác chiến điện tử, nó khắc phục nhược điểm của bom định vị bằng tia laser đó là rất dễ bị lạc nếu gần mặt đất có khói hay sương mù.
Trước khi máy bay cất cánh, kế hoạch chiến đấu được lập trình sẵn và cài đặt vào bộ nhớ của khí tài này.
Nội dung bao gồm cả việc đưa bom vào trạng thái chiến đấu, dữ liệu về tọa độ của mục tiêu và phạm vi hoạt động của bom. Khi máy bay đến khu vực ném, máy tính sẽ nhận biết để ra lệnh cắt bom.
Việc thu tín hiệu được thực hiện bằng máy thu GPS gắn sẵn trên bom.
Trong quá trình bay, GPS luôn nhận biết được tọa độ của nó ở thời điểm bất kỳ và so sánh với tọa độ mục tiêu, phân tích rồi truyền tín hiệu đến bộ điều khiển bay để điều chỉnh cánh lái, dẫn bom đến mục tiêu.
Mặc dù có độ chính xác rất cao nhưng đặc trưng của bom JDAM là chỉ tấn công được mục tiêu tĩnh, hiện Mỹ đang tiếp tục nâng cấp để loại vũ khí này có thể tấn công cả mục tiêu di động.
Mới đây, truyền thông Mỹ cho biết Washington đang lên kế hoạch cung cấp cho Ukraine các bộ dẫn đường (JDAM) nhằm biến bom thông thường thành vũ khí chính xác cao.
Theo tờ Washington Post hôm 14/12 dẫn lời quan chức cấp cao Mỹ cho biết nước này đang chuẩn bị kế hoạch cung cấp cho Ukraine các bộ dẫn đường, gồm thiết bị định vị vệ tinh toàn cầu (GPS) và cả bộ dẫn đường để biến bom thường thành bom thông minh.
Những bộ dẫn đường được Mỹ sử dụng trên nhiều loại bom khác nhau, những quả bom hoán cải được gọi chung là JDAM.
Đây là phương án giúp tận dụng kho dự trữ bom thông thường, thay vì phải sản xuất những quả bom thông minh có chi phí cao. Mỗi bộ dẫn đường bán cho quân đội Mỹ có giá khoảng 25.000 USD, mức giá cho khách hàng nước ngoài có thể cao hơn nhiều.
Chưa rõ liệu Tổng thống Biden có phê chuẩn kế hoạch này hay không, cũng như liệu những bộ dẫn đường JDAM sẽ được trang bị cho khí tài nào của Ukraine.
Chuyển giao thiết bị dẫn đường JDAM được coi là động thái đáng kể tiếp theo của Mỹ, giúp Ukraine có thêm phương án tấn công lực lượng Nga trên chiến trường.
Kiev dựa nhiều vào pháo phản lực HIMARS để tập kích căn cứ, kho đạn và tuyến hậu cần của Nga trong suốt nhiều tháng qua.
Hiện giới chức Mỹ và Ukraine chưa bình luận về thông tin được truyền thông Mỹ đăng tải.
Không quân Ukraine đang vận hành phi đội tiêm kích hạng nặng Su-27 và chiến đấu cơ hạng nhẹ MiG-29 từ thời Liên Xô.
Mỹ đang tìm cách nâng cấp khả năng tác chiến cho lực lượng này, thay vì cung cấp tiêm kích như F-16, vốn đòi hỏi quá trình huấn luyện kéo dài và phức tạp cho phi công cùng kỹ thuật viên.
Mỹ đã cung cấp tên lửa diệt radar AGM-88 HARM cho không quân Ukraine để lắp trên tiêm kích MiG-29.