Họa sĩ Trần Lưu Mỹ: “Vẽ hệt như bày tỏ tình yêu”

• Triển lãm về truyện tranh Conan tại Hà Nội
• Nghệ sĩ nhân dân Trà Giang triển lãm tranh cá nhân ở tuổi 82
• Triển lãm đặc biệt về "Cột cờ Hà Nội"

Khoảng trống dường như là một biểu tượng ám ảnh lớn đối với Trần Lưu Mỹ, theo anh suốt cả 3 triển lãm. Đó không chỉ là một nhan đề thông lệ, mà là âm hưởng chủ đạo của toàn bộ tranh. Tranh trừu tượng vốn dĩ không có những cái tứ để hoạ sĩ dựa vào mà vẽ, cũng như người xem dựa vào mà cảm, và hiểu. Nhưng khoảng trống có thể là tứ, dẫn vào thế giới nghệ thuật trừu tượng, mơ hồ của Trần Lưu Mỹ.

Tự bạch về quan niệm nghệ thuật của mình, Trần Lưu Mỹ nói: “Với tôi, hội họa trừu tượng biểu hiện là ngôn ngữ hội họa thuần khiết. Nó cho phép tôi bộc lộ suy nghĩ, cảm xúc một cách trực tiếp, đầy ngẫu hứng. Ở đó, tôi thấy tự do”. Hay, “Vẽ cũng hệt như bày tỏ tình yêu, khi tình yêu đó được bộc lộ trọn vẹn cũng là lúc tôi cảm thấy mãn nguyện”.

Nhịp điệu ở tranh trừu tượng của Trần Lưu Mỹ có khi thư thả, thậm chí buông thả, có khi dồn dập, xoáy lốc. Một nét xanh bâng quơ, một đốm cam bỗng bừng nở cũng tạo nên một khoảng trống. Khoảng trống - nhịp điệu ấy không chỉ được cảm nhận bằng thị giác mà còn được lắng nghe bằng âm thanh. Một thứ thanh vô thanh. Những lời nói không lời. Khoảng trống tranh Trần Lưu Mỹ bởi vậy không cố định ở một chỗ, không phụ thuộc vào sự chủ ý của hoạ sỹ, mà tuỳ thuộc vào sự vận hành nội tại của nhịp điệu. Nên nó xuất hiện bất ngờ không chỉ với người thưởng ngoạn, mà cả với chính người sáng tạo.

Với các tác phẩm trưng bày tại triển lãm “Khoảng trống III”, họa sĩ Nguyễn Xuân Tiệp, nguyên Phó Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cho rằng, ở triển lãm này, Trần Lưu Mỹ đã vượt qua những giới hạn an toàn của cuộc sống để tham gia vào những xuất nhập đa chiều của nội giới, qua đó phát triển để dần định hình bản ngã – thế giới riêng của mình. Các tác phẩm của Trần Lưu Mỹ trong loạt sáng tác này nổi bật tiếng nói tự thân. Đặc điểm rõ nét ở đây là khả năng kiệm màu, kiệm ý, kiệm về mặt thị giác đồng thời coi trọng biểu đạt các trạng thái tinh thần. Đó là thành công của Mỹ, vì thế các bức họa trở nên biến ảo và quyến rũ hơn.

Còn với họa sĩ Vương Tử Lâm, ông lại đánh giá cao khả năng tạo ấn tượng trong các bức tranh của Trần Lưu Mỹ. Đó là bầu không khí. Kết hợp các mảng màu thành một hòa sắc giàu nhạc tính, ông đã tạo ra một không gian riêng, độc đáo cho hội họa của mình. Đó là thứ không gian không xác định, thứ không gian kích thích và làm hoạt hoá trí tưởng tượng mà chẳng có bất cứ một dấu chỉ cụ thể nào. Như những bản nhạc không lời, chúng phảng phất âm vọng của quá khứ và hoài niệm. Giữa những vệt bút lớn, đậm màu trong vai trò dẫn dắt thị giác, đâu đó có những chấm phá như ngẫu nhiên rơi rớt nguệch ngoạc vô chủ đích. Trần Lưu Mỹ đã tạo ra hình hài cho cảm xúc của mình theo cách như vậy, đó là những hình ảnh hoàn toàn trừu tượng.

“Nếu đồng cảm, người xem dễ dàng bị cuốn theo nhiều trải nghiệm nối tiếp nhau, mỗi bức lại như một chất xúc tác mới lạ khơi gợi cảm xúc riêng - buồn, vui, tĩnh lặng hoặc xao xuyến, những cảm xúc riêng tư thầm kín dường như từ trong kỷ niệm xa xôi bất chợt ùa về. Hoạ sĩ đã neo giữ những khoảnh khắc đẹp đẽ của ký ức khiến chúng trở nên sống động bằng cách nhìn mới mẻ, thi vị. Cách nhìn của riêng Mỹ”, họa sĩ Vương Tử Lâm nhấn mạnh.

Họa sĩ Trần Lưu Mỹ sinh năm 1963 tại Hà Nội, tốt nghiệp Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh năm 1987, từng tham dự nhiều triển lãm nhóm, đã có 3 triển lãm cá nhân và lần này là lần thứ tư. Ông là con trai của cố họa sĩ Trần Lưu Hậu, một trong những tên tuổi hàng đầu của thế hệ họa sĩ khóa Kháng chiến ở Việt Bắc, có tầm ảnh hưởng lớn đến nhiều thế hệ họa sĩ Việt Nam.

Triển lãm “Khoảng trống III” sẽ diễn ra từ ngày 2/11 đến ngày 8/11 tại Art Space - Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, số 42 Yết Kiêu, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Một số tác phẩm tại triển lãm: