Hạt vi nhựa - ẩn họa khôn lường cho sức khỏe con người

ANTD.VN - Bộ Y tế Thái Lan mới đây thông báo sẽ cấm nhập khẩu, sản xuất và bán các mặt hàng mỹ phẩm chứa hạt vi nhựa kể từ ngày 1-1-2020. Trước đó, ngày 9-1-2018 Vương quốc Anh cũng đã cấm việc sử dụng hạt vi nhựa trong sản xuất mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cá nhân do quan ngại tác động của nó đến hệ sinh thái biển. Vậy hạt vi nhưa là gì, tại sao lại cho hạt vi nhựa vào mỹ phẩm và làm thế nào để nhận biết các sản phẩm có hạt vi nhựa?

Hạt vi nhựa là gì?

Hạt vi nhựa hay còn gọi là microbeads là những hạt nhỏ li ti trông rất đẹp mắt với kích thước nhỏ hơn 5 mm (đa số là nhỏ hơn 1mm) có trong thành phần của nhiều loại mỹ phẩm như sửa rửa mặt, kem đánh răng…, tỉ lệ hạt này trong các sản phẩm là khác nhau, có thể từ dưới 1% cho đến hơn 90% trọng lượng sản phẩm.

Hình ảnh hạt vi nhựa microbeads với nhiều màu sắc khác nhau

Những hạt vi nhựa chính là sản phẩm của sự phân hủy nhựa, về cơ bản nó được làm từ polyethylene nhưng có thể là nhựa hóa dầu khác như polypropylene và polystyrene.

Với kích thước nhỏ bé, các hạt vi nhựa sẽ dễ dàng thoát khỏi hệ thống xử lý nước thải và bị trôi ra biển. Tuy nhiên, các hạt vi nhựa này sẽ không phân hủy được trong nước hay trong môi trường bình thường qua thời gian.

Tại sao lại cho hạt vi nhựa vào mỹ phẩm?

Hạt vi nhựa  hiện hữu trong hầu hết các sản phẩm chăm sóc cơ thể: tẩy da chết, kem đánh răng, kem dưỡng da, dầu gội, bột giặt… vì khả năng “làm sạch sâu”, loại bỏ bã nhờn của nó do tác động chà xát.

Hạt vi nhựa có trong hầu hết các loại hóa mỹ phẩm 

Cụ thể, hạt vi nhựa với kích thước rất nhỏ, giá thành rẻ, được cho rằng không hấp thụ qua da, có thể tạo một lực kéo lớp da trên cùng, tạo cảm giác “mài mòn” nhẹ. Từ đó, chúng loại bỏ chất nhờn và bụi bẩn trên da. Chúng cũng được thêm vào kem đánh răng hay mỹ phẩm để tạo thành hạt li ti có màu sắc đẹp mắt, duy trì kết cấu tùy theo yêu cầu từng sản phẩm. Ngoài ra, hạt vi nhựa được thêm vào một số sản phẩm còn nhằm mục đích kiểm soát độ nhớt, thời gian giải phóng các thành phần hoạt chất, làm chất độn.

Tác hại của các hạt vi nhựa

Các hạt nhựa không tan trong nước nên các hạt vi nhựa sẽ tích tụ trong cơ thể. Mỗi khi 1 hạt vi nhựa vỡ ra, nó sẽ sản sinh ra rất nhiều chất độc, gây mất cân bằng hormone, mắc các bệnh về thần kinh, đường hô hấp, ảnh hưởng đến cấu trúc não bộ, gây tăng động, suy yếu và biến đổi hệ miễn dịch cùng hàng loạt những nguy cơ khác.

Hạt vi nhựa có thể dễ dàng chui vào cơ thể con người trong quá trình sử dụng

Các hạt vi nhựa còn dễ dàng bị cuốn vào không khí và chui vào cơ thể qua đường hít thở. Hít phải chúng có thể khiến các hoá chất độc hại được vận chuyển khắp cơ thể, qua đường máu, xuống phổi cũng như hệ tuần hoàn.

Sau khi tẩy tế bào chết, tắm rửa, các hạt trôi theo cống rãnh tập trung về khu vực xử lý nước thải. Các hạt có kích thước siêu nhỏ nên phần lọc thải sẽ không thể lọc được các hạt này, nên sẽ lọc xả trực tiếp ra biển, gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống của các sinh vật biển rồi hấp thụ ngược vào cơ thể khi con người tiêu thụ hải sản.

Cách nhận biết các sản phẩm chứa hạt vi nhựa

Có thể nhận biết hạt vi nhựa qua danh mục thành phần của các loại dược, mỹ phẩm. Thành phần biểu thị sản phẩm chứa hạt vi nhựa: Polyethylene / Polythene (PE), Polypropylene (PP),Polyethylene terephthalate (PET), Polymethyl methacrylate (PMMA),Nylon

Hạt vi nhựa thường được liệt kê trong danh mục thành phần của các loại mỹ phẩm.

Ngoài ra, chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc - UNEP cũng đã công bố việc phát triển ứng dụng mới mang tên “Beat the Microbead” (tạm dịch là Truy lùng hạt vi nhựa) giúp khách hàng kiểm tra xem sản phẩm mỹ phẩm có chứa vi hạt nhựa hay không bằng cách quét mã vạch sản phẩm. UNEP cho biết ứng dụng này đã thuyết phục một số công ty đa quốc gia lớn như Unilever, Johnson & Johnson và Body Shop ngừng sử dụng hạt vi nhựa trong các sản phẩm.

Các sản phẩm thay thế hạt vi nhựa trong mỹ phẩm

Một cách đơn giản và dễ dàng mà ai cũng có thể làm là hạn chế và ngưng hoàn toàn việc sử dụng các sản phẩm có chứa hạt vi nhựa.

Vậy, nếu thiếu hạt vi nhựa, các mỹ phẩm như kem tẩy tế bào chết, sữa tắm, kem đánh răng liệu có còn mang lại cảm giác sạch sẽ và thích thú hay không? Dưới đây là các thành phần khác hoàn toàn có thay thể cho vi nhựa vừa đảm bảo được chức năng làm sạch, thư giãn của mỹ phẩm, vửa an toàn cho môi trường. Đó là:

Đường Nâu (Brown Sugar): dùng tẩy tế bào chết cho cơ thể hoặc môi đều tuyệt. Vị ngọt, chứa nhiều Glycolic Acid giúp làm sáng da.

Muối Epsom (Epsom Salt): giúp làm sạch và thư giãn cơ thể, có tác dụng tốt với tuần hoàn máu.

Các loại đất sét (Clay): Kaolin clay, Pink clay, Bentonite Clay là những loại đất sét khá phù hợp da nhạy cảm nếu bạn cần tìm các loại tẩy da chết dịu nhẹ.

Đất sét là một trong những sản phẩm tẩy tế bào chết hiệu quả và an toàn cho da

Ngũ cốc xay nhuyễn: bao gồm yến mạch, đậu đỏ, cám gạo… Không những có tác dụng rõ rệt trên da mà lại vừa rẻ, vừa dễ tìm.

Các loại ngũ cốc có thể được dùng làm sản phẩm thay thế hạt vi nhựa

Hạt cầu jojoba: Có nguồn gốc từ quá trình hydro hóa dầu Jojoba. Hạt cầu Jojoba được hình thành từ công nghệ ép lạnh dầu jojoba. Những hạt cầu mịn màng và cung cấp lợi ích tẩy da chết một cách nhẹ nhàng và hoàn hảo cho mọi loại da (kể cả da mụn và da dễ bị kích ứng). Đồng thời, kích thích quá trình tái tạo và nuôi dưỡng làn da. Mặt cầu đủ nhẹ nhàng để tẩy da chết hằng ngày, chúng hoàn toàn phân hủy và tái tạo trong môi trường tự nhiên.