- Sri Lanka liệu có cơ hội lấy lại cảng Hambantota từng được gán nợ cho Trung Quốc?
- Mỹ tung "chiến lược mới", quyết "giành lại" châu Phi từ tay Nga và Trung Quốc
- Trung Quốc điều chỉnh chính sách để "cùng thắng" với châu Phi
Bộ trưởng Tài chính Milojko Spajic hôm 11-4 là quan chức mới nhất của Montenegro đề nghị Brussels giúp đỡ trong việc hoàn trả khoản vay đã ký với Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc vào năm 2014 để xây dựng đoạn đầu tiên trên tuyến đường cao tốc nối nước này với nước láng giềng Serbia.
Khoản vay đã được chính phủ Montenegro nhiệm kỳ trước đồng ý ký kết. Nhưng chính quyền mới, nhậm chức vào tháng 12-2020 lại muốn có quan hệ chặt chẽ hơn với Brussels hơn là Bắc Kinh.
“Đối với cơ sở hạ tầng, chúng tôi hiện đang dựa vào Trung Quốc… Tình hình rất kịch tính nếu xét từ quan điểm địa chính trị”, Bộ trưởng Milojko Spajic nói với hãng Thời báo Tài chính
Dự án đường cao tốc chưa hoàn thành ở Montenegro được coi là một ví dụ điển hình của “chính sách ngoại giao bẫy nợ” khi Trung Quốc thực hiện Sáng kiến Vành đai và Con đường nhằm xây dựng mạng lưới cơ sở hạ tầng để kết nối Đông và Tây toàn cầu.
Bắc Kinh thường xuyên bác bỏ các cáo buộc nói rằng các khoản vay của họ đối với các nước đang phát triển không có ràng buộc nào.
Financial Times đưa tin, với chi phí ước tính là 23,8 triệu USD cho mỗi km đường cao tốc đầu tiên ở Montenegro, đó là một trong những con đường đắt đỏ nhất thế giới.
Nó đã làm tăng tỷ lệ nợ công ở Montenegro - quốc gia đang tìm cách gia nhập EU - từ 65,9% lên ước tính 80% GDP sau khi khoản vay được hoàn trả
Các khoản hoàn trả đầu tiên có thời hạn là tháng 7-2021. Để bù đắp chi phí, Montenegro đã phải huy động tiền mặt ở những lĩnh vực khác, chẳng hạn như thuế giá trị gia tăng 21% đối với các hoạt động phi du lịch.
Phát biểu trước Ủy ban đối ngoại của Nghị viện châu Âu vào tháng 3-2021, Phó Thủ tướng Dritan Abazovic đã đề nghị các thành viên Ủy ban giúp họ đáo nợ từ một số ngân hàng châu Âu, phần nào giảm bớt ảnh hưởng của Trung Quốc.
Trong tuyên bố mới nhất, một phát ngôn viên EU cho biết, họ “không hoàn trả các khoản vay của đối tác đối với bên thứ ba”, đồng thời bày tỏ lo ngại “về tác động kinh tế xã hội và tài chính của một số khoản đầu tư của Trung Quốc vào Montenegro”.
Ông Peter Stano, phát ngôn viên của EU về các vấn đề đối ngoại và an ninh cho biết, EU hiện là nhà cung cấp tài chính lớn nhất cho Montenegro, cũng như nhà đầu tư và đối tác thương mại lớn nhất của họ.
“EU sẽ tiếp tục hỗ trợ Montenegro trên con đường trở thành thành viên EU, và phối hợp với nước này để tìm ra các giải pháp tài chính cho các dự án đầu tư và đảm bảo tính bền vững của nợ công”, ông Stano nói.
Mặc dù mọi quốc gia được tự do thiết lập các mục tiêu đầu tư của mình, nhưng Brussels đang gia tăng lo ngại về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Tây Balkan, nơi nước này có quan hệ chặt chẽ với cường quốc trong khu vực là Serbia.
Không rõ liệu Montenegro có thể nhận được sự hỗ trợ từ các nguồn khác hay không. Các tổ chức tài trợ công lớn của châu Âu trước đó đã không đánh giá cao đoạn đầu tiên của tuyến đường cao tốc Bar-Boljare, nối từ Biển Adriatic đến biên giới với Serbia
Một báo cáo của tổ chức tư vấn Viện Clingendael Hà Lan cho biết năm ngoái rằng, hai nghiên cứu khả thi đã được thực hiện lần lượt vào năm 2006 và 2012, nhưng cả Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Châu Âu và Ngân hàng Đầu tư Châu Âu đều kết luận “không hứng thú” với dự án.
