Đồng nhân dân tệ xuống giá gây khó cho kế hoạch phi đô la hóa của Nga

Tổng thống Putin trong bài phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức BRICS đã khẳng định sự sụt giảm tầm quan trọng của USD là không thể đảo ngược và Nga cam kết sẽ phi đô la hóa nền kinh tế của mình.

Nhưng kế hoạch trên có nguy cơ phá sản khi đồng nhân dân tệ mất giá mạnh bởi Trung Quốc đang gặp phải tình trạng niềm tin tiêu dùng thấp, khủng hoảng lĩnh vực bất động sản và nợ công lên cao, cùng với hoạt động sản xuất sụt giảm suốt thời gian qua.

Việc đồng nhân dân tệ mất giá sẽ thúc đẩy xuất khẩu của Trung Quốc và tạo cơ hội cho ngân hàng trung ương nước này tiến hành cắt giảm lãi suất.

Mặc dù các doanh nghiệp Trung Quốc được lợi, nhưng diễn biến trên theo đánh giá sẽ gây xáo trộn thị trường tiền tệ toàn cầu, đồng thời làm giảm sức hấp dẫn của đồng nhân dân tệ (mà Nga muốn dựa vào) so với USD.

Ông Jay Zagorsky - Phó giáo sư về thị trường, chính sách công và luật tại Trường Kinh doanh Questrom của Đại học Boston nhận xét trên tờ Newsweek: “Điều chỉnh tỷ giá hối đoái không phải là cách dễ dàng hay đơn giản để phi đô la hóa nền kinh tế thế giới”.

“Thúc đẩy xuất khẩu bằng cách phá giá một đồng tiền không làm cho các quốc gia khác đột nhiên muốn sử dụng đồng tiền đang bị mất giá nhiều hơn”.

"Nếu phát sinh bất cứ điều gì khi các nhà giao dịch tài chính bị ảnh hưởng bởi sự mất giá bất ngờ, họ sẽ ít muốn sử dụng đồng tiền đó trong tương lai. Việc hạn chế sẽ giúp tránh được rủi ro từ thay đổi tỷ giá hối đoái".

Năm 2023, Trung Quốc đã xuất khẩu khoảng 130 tỷ USD hàng hóa sang Nga và nhập về 110 tỷ USD. Tuy nhiên ông Zagorsky nhấn mạnh: "Hệ thống thanh toán liên ngân hàng SWIFT - thước đo đô la hóa nền kinh tế thế giới, đang xử lý khoảng 150 nghìn tỷ USD mỗi năm".

Điều này có nghĩa là mặc dù Tổng thống Nga đề cao quan hệ thương mại chặt chẽ với Trung Quốc, thực tế trên vẫn không tạo ra sự khác biệt lớn đối với lượng tiền tệ không phải USD chảy qua nền kinh tế toàn cầu.

Bà Alicia Garcia-Herrero - phụ trách khu vực Châu Á - Thái Bình Dương tại ngân hàng Netixis nhận xét: “Nga cần phải phi đô la hóa bằng mọi giá, nhưng đối với các nước khác có nhiều lựa chọn như Brazil, đồng nhân dân tệ yếu sẽ khiến họ không muốn nắm giữ”.

“Việc nhân dân tệ bị phá giá sẽ giúp Nga nhập khẩu nhiều hơn từ Trung Quốc. Tôi không nghĩ đó là vấn đề lớn đối với Moskva, nhưng lại gây rắc rối cho nhiều nước cạnh tranh với Trung Quốc ở các thị trường khác, bao gồm cả Đông Nam Á”.

Ngân hàng trung ương Trung Quốc hiện tiếp tục tăng dự trữ vàng, đây là bước đi hướng đến đa dạng hóa dự trữ ngoại hối, giảm tỷ trọng đồng đô la và các loại tiền tệ phương Tây khác.

Nga hiện đã chuyển hướng dòng chảy nguyên liệu thô từ phương Tây (nơi họ bị trừng phạt) để định tuyến sang Trung Quốc, ngoài ra Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ cũng tăng cường mua dầu của Nga.

Bắc Kinh có mối quan hệ đối tác chặt chẽ với Nga, năm ngoái Moskva đã vượt qua Riyadh để trở thành nhà cung cấp xăng dầu lớn nhất cho Trung Quốc, sau khi các lệnh trừng phạt áp đặt lên họ có hiệu lực.

Việc ồ ạt tích lũy nhiên liệu cũng như vàng làm phát sinh dự đoán Trung Quốc đang tìm cách tạo ra một "lớp đệm" hấp thụ những tác động tiêu cực có thể xảy ra do sự mất giá đồng nội tệ - điều mà họ từng thực hiện vào năm 2015.

Ngân hàng Trung ương Nga vẫn nỗ lực thúc đẩy sự độc lập đối với hệ thống tài chính và tiền tệ phương Tây, khi ưu tiên các loại tiền tệ từ các nước "thân thiện" ví dụ như đồng nhân dân tệ bằng cách tăng tỷ trọng dự trữ ngoại hối, nhưng vẫn còn một chặng đường dài phía trước.

Chuyên gia Grzegorz Droz - nhà phân tích thị trường tại công ty Invest Conotoxia nhận xét: “Kế hoạch phi đô la hóa do Khối BRICS khởi xướng mới chỉ ở giai đoạn đầu thực hiện”.

"Kế hoạch trên gặp trở ngại khi Ấn Độ không muốn thanh toán bằng đồng nhân dân tệ và ý định do Moskva cùng Bắc Kinh đề xuất đó là thanh toán bằng đồng nội tệ của các nước đang phát triển đã làm tăng chi phí và rủi ro cho dự trữ của ngân hàng trung ương".

Với tình hình trên, vẫn còn một chặng đường quá dài để đồng nhân dân tệ có thể trở thành một đối trọng thực sự với đô la Mỹ trong thương mại toàn cầu.

Khi đồng tiền này bị phá giá, triển vọng của nó càng trở nên bấp bênh hơn và dĩ nhiên phần lớn thế giới cũng như ngay trong nội bộ nước Nga đều nhận thấy kế hoạch phi đô la hóa thông qua "đòn bẩy nhân dân tệ", bị ảnh hưởng nghiêm trọng.