Trước đây, lễ nhảy lửa diễn ra ngay trong bếp của mỗi gia đình nhưng sau này lễ hội được thực hiện ở ngoài trời để bà con cả bản cùng chung vui. Tối hôm trước, thầy cúng phải làm mâm cơm để mời các vị thần linh, thổ công thổ địa về, báo cáo lý do, cầu cho cả bản khỏe mạnh, đuổi hết tà ma, tà khí, giải hết hạn và chúc cho dân bản năm mới may mắn, hạnh phúc. Đêm hôm sau, lễ hội nhảy lửa sẽ được diễn ra.
Lễ cúng thường được thực hiện khoảng 2 tiếng trước khi đội quân binh nhảy vào đống lửa. Mâm cỗ cúng bao gồm 1 bát to gạo sống, 5 chén rượu, 1 chai rượu, giấy rơm của dân tộc Pà Thẻn, giấy bạc 1 màu; 1 con gà, bó hương (mỗi lần đốt 2-5 que). Gần chục thanh niên khỏe mạnh (quân binh) ngồi đối diện với thầy cúng để nhập thần. Khi lửa được nhóm lên, cháy thành than đỏ hồng, theo hiệu lệnh của thầy cúng, đội quân binh nhảy lửa sẽ chân trần lao vào và nhảy múa trên đám than nóng giẫy. Nếu người nào đó yếu tim ắt hẳn cũng sẽ giật mình thon thót khi bóng chiếc áo chàm lao nhanh vào đám than hồng rực…
Điều kỳ lạ là quân binh nhảy lửa không bị bỏng và khi nhảy vào lửa là không còn hay biết hay nhớ gì nữa!!! Phụ nữ cũng có thể tham gia nhảy lửa. Nhưng trước đó phải nuôi con gà trắng 7 năm rồi mang đến thầy cúng làm lễ đêm hội thì mới được nhảy lửa. Thế nên, từ trước đến nay chỉ có nam giới tham gia.
Nét sinh hoạt văn hóa tâm linh và huyền bí của bà con Pà Thèn ngày càng thu hút đông đảo du khách tìm về “mục sở thị”. Chính quyền địa phương cũng đã dành sự quan tâm khôi phục, phát huy phong tục độc đáo của dân tộc Pà Thẻn rộng rãi trong vùng. Và có lẽ trong tương lai không xa, tài sản văn hóa vô giá của người Pà Thẻn sẽ đến nhiều hơn với du khách trong và ngoài nước, góp phần thúc đẩy hoạt động du lịch văn hóa cộng đồng nơi đây.
