- Liên tiếp các vụ học sinh tự tử: Chuyên gia tâm lý nêu dấu hiệu nhận biết trẻ muốn tìm đến cái chết
- Sức khoẻ tâm thần học đường bị Covid-19 tác động nghiêm trọng suốt 3 năm học
 |
| PGS.TS Nguyễn Văn Tuấn, Viện trưởng Viện Sức khỏe Tâm thần thông tin về trầm cảm ở trẻ vị thành niên |
BSCKII. Nguyễn Hoàng Yến, Phòng trẻ em và thanh thiếu niên - Viện Sức khỏe Tâm thần Bệnh viện Bạch Mai cho biết, trầm cảm là một trong những căn nguyên dẫn đến hành vi tự sát ở mọi lứa tuổi. Trong đó, ý tưởng tự sát và toan tự sát gặp ở trẻ gái cao hơn trẻ trai.
Lứa tuổi thanh thiếu niên là giai đoạn phát triển mạnh mẽ, chuyển đổi từ trẻ em sang giai đoạn trưởng thành được đánh dấu bằng mốc dậy thì. Cùng với đó là sự phát triển về tư duy, nhận thức, sự quan sát, sáng tạo, tự ý thức khẳng định bản thân... nên dễ dẫn đến stress.
Theo bác sĩ Yến, trầm cảm ở lứa tuổi thanh thiếu niên có thể biểu hiện bởi các triệu chứng không đặc trưng như sự giảm sút học hành, giảm quan tâm về ngoại hình, thu mình, hạn chế các hoạt động xã hội hoặc các hành vi mang tính chống đối: bỏ học, sử dụng chất kích thích…
Qua thực tế điều trị, bác sĩ Yến cho biết một thực tế vô cùng quan ngại: Đó là khi trẻ chớm bộc lộ ý nghĩ về tự sát, về chán sống thì nhiều bậc cha mẹ lại gạt đi và cho rằng không nên nghĩ đến những điều tiêu cực.
“Đây là tín hiệu kêu cứu mà các bậc cha mẹ phải đặc biệt lưu tâm. Khi trẻ bày tỏ cảm xúc đó là lúc con rất cần sự đồng cảm, sự chia sẻ, sự lắng nghe… Các bậc cha mẹ, người thân khi bắt được tín hiệu này nên hỏi han, khơi gợi để con nói ra những bất an, sự đau khổ, tuyệt vọng của mình” – bác sĩ Yến nói.
PGS.TS Nguyễn Văn Tuấn, Viện trưởng Viện Sức khỏe Tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai cho biết thêm, trên 98% người muốn tự sát bị rối loạn tâm thần. Để can thiệp nguy cơ, chúng ta phải kết hợp đa ngành, đa nghề, đa chuyên khoa để chia sẻ, hỗ trợ cho bệnh nhân. Đây là trách nhiệm chung của toàn xã hội.
Mặt khác, việc quản lý thông tin mạng cũng cần được lưu ý. “Trước đây, tại một số nước như Hàn Quốc, Nhật Bản… có làn sóng bắt chước hành vi tự sát. Tức là người bệnh đọc tin tức về các nghệ sĩ tự tử từ đó có hành vi tương tự. Một người bị sẽ ảnh hưởng dây chuyền đến nhiều người” – PGS Tuấn cảnh báo.
Từ thực tiễn khám chữa bệnh, PGS Nguyễn Văn Tuấn khuyến cáo, việc tham gia tư vấn, hỗ trợ tâm lý cho thanh thiếu niên, không bắt buộc phải là các bác sĩ, chuyên gia, mà phụ huynh, giáo viên cũng cần có kiến thức phát hiện để hỗ trợ cho trẻ về tâm lý, nhận biết các yếu tố nguy cơ từ đó ngăn chặn hành vi tự sát của trẻ.
PGS Tuấn cũng chỉ các dấu hiệu để nhận biết sớm dấu hiệu trầm cảm ở trẻ vị thành niên như sau: trẻ giảm các mối quan hệ tương tác với bạn bè, gia đình; giảm tham gia các hoạt động xã hội; giảm sút học tập, không quan tâm đến vẻ ngoài, dễ cáu gắt, giận giữ…
“90% các trường hợp có biểu hiện rối loạn tâm thần đều có bộc lộ ít nhất một biểu hiện ra ngoài. Các cha mẹ nên giành nhiều thời gian để quan tâm chia sẻ cùng con cái như những người “bạn” của con mình” – PGS Tuấn khuyến cáo.
