"Chiến xa bộ binh bay" BMD-4M là dòng thiết giáp xung kích chủ lực của lính dù Nga hiện nay, nó được sử dụng trên quy mô lớn tại chiến trường Ukraine từ đầu cuộc xung đột.
Theo cổng thông tin ArmyInform thì Nga đã mất hơn 40 xe BMD-4M, trong khi họ chỉ sản xuất hơn 350 chiếc cho đến năm 2022.
Có thể phân tích các đặc điểm của phương tiện chiến đấu này để giải thích cho thiệt hại của chúng.
Nhìn chung người Nga đã cố gắng biến BMP-3 của mình thành một "xe chiến đấu bộ binh bay", và không thực sự thành công.
"Chiến xa bộ binh bay" ở đây là một cách nói ước lệ, bởi vì giả sử trên chiếc vận tải cơ hạng nặng Il-76, bạn chỉ có thể mang theo một chiếc BMD-4M như vậy, khi nó có trọng lượng chiến đấu là 14 tấn.
Các nhà thiết kế đã phát triển BMD-4M bằng sự hợp nhất với các dòng xe chiến đấu bộ binh BMP của lục quân.
BMD-4M có vũ khí tương tự BMP-3 , gồm 1 khẩu pháo cỡ nòng 100 mm với cơ số đạn 34 viên; 4 tên lửa dẫn đường, kèm theo đó là 1 khẩu pháo tự động 30 mm với cơ số đạn 500 viên, và 1 súng máy PKTM cùng 2.000 viên đạn.
BMD-4M được trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực hiện đại.
Tổ hợp ngắm bắn của BMD-4M gồm bộ ổn định vũ khí và máy tính đường đạn, máy đo xa laser, kính ngắm ảnh nhiệt nhiệt với khả năng theo dõi mục tiêu tự động và kính ngắm toàn cảnh của trưởng xe. Thậm chí có một tùy chọn mà chỉ huy có thể bắn thay xạ thủ.
Tuy vậy, vấn đề ở đây chính là BMD-4M tỏ ra quá nhẹ so với "nguyên mẫu" BMP-3 - chiếc chiến xa bộ binh của lục quân có trọng lượng 18 tấn, trong khi xe chiến đấu của lính dù chỉ nặng gần 14 tấn.
Giáp BMD-4M được làm bằng nhôm, có thêm gốm và thép trên các bộ phận khác nhau của khung thân, nó chỉ chống được các loại vũ khí bộ binh nhẹ hay mảnh pháo.
Trên chiến trường, BMD-4M bị gọi là "chiến xa giáp giấy" khi vỏ bọc quá mỏng manh, không cung cấp đủ sự bảo vệ cần thiết.
Trước những thất bại và thiếu sót của BMD-4M trên chiến trường, giới phân tích đã đặt ra câu hỏi: Liệu trong chiến tranh hiện đại có chỗ cho các phương tiện chiến đấu với đặc điểm gần như xe tăng hạng nhẹ hay không.
Nếu câu trả lời là có thì cần có lớp giáp bảo vệ ra sao?
Chiếc BMD-4M được trang bị pháo 100 mm với 34 viên đạn và 4 tên lửa dẫn đường, đây rõ ràng là vũ khí ở cấp độ xe tăng hạng nhẹ. Nhưng khoang chở quân của BMD-4M chỉ chứa được 4 người, điều đó cho thấy không chắc cỗ máy này đã được sử dụng như một phương tiện đổ bộ.
Với đặc tính trên, BMD-4M bị cho là chiếc xe thiết giáp "cao không tới - thấp không xong", có lẽ Nga phải sẽ suy nghĩ thêm về tương lai của nó sau khi cuộc xung đột Ukraine kết thúc.