- Các loại tầm soát ung thư cần thực hiện ở tuổi trung niên
- Việt Nam có trung tâm tầm soát, phát hiện sớm ung thư bằng AI đầu tiên
Tuổi tác là yếu tố nguy cơ quan trọng, nhất là những người từ 50 tuổi trở đi cần được hướng dẫn thường khuyến cáo đi sàng lọc ung thư. Khám sàng lọc hay tầm soát là làm xét nghiệm thăm khám lặp đi lặp lại định kỳ cho những người khỏe mạnh, không có triệu chứng hay biểu hiện bệnh. Mục đích của khám sàng lọc là phát hiện tổn thương ở giai đoạn sớm trước khi có biểu hiện ra bên ngoài (như ho máu, đau ngực, nổi u cục…). Còn phát hiện sớm là việc tìm ra tổn thương u và chẩn đoán được khối u trước khi bộc lộ triệu chứng. Vậy các loại ung thư nào cần ưu tiên chủ động sàng lọc?
 |
Tuổi tác là yếu tố nguy cơ quan trọng, nhất là những người từ 50 tuổi trở đi cần định kỳ sàng lọc ung thư |
Các bước tầm soát
Khám lâm sàng. Bác sĩ sẽ hỏi về các yếu tố nguy cơ cũng như tiền sử bệnh của bản thân và gia đình, đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát, cũng như hỏi về các triệu chứng bất thường của cơ thể nếu có… Những thông tin này là các căn cứ để bác sĩ đưa ra những phương thức tầm soát phù hợp. Sau khi đã khám lâm sàng, bạn sẽ được sắp xếp làm một số kiểm tra cận lâm sàng cơ bản như xét nghiệm máu, xét nghiệm tế bào, xét nghiệm phân…
Chẩn đoán hình ảnh. Ngoài các xét nghiệm trên, bác sĩ có thể chỉ định thăm dò bằng hình ảnh với các phương thức chẩn đoán hình ảnh như nội soi, siêu âm, chụp X-quang, chụp CT cắt lớp, chụp cộng hưởng từ…
Đối tượng nào cần tầm soát ung thư? Theo các chuyên gia, rất nhiều bệnh lý, nhất là các bệnh ung thư thường không có biểu hiện ở giai đoạn đầu, hoặc chỉ có những dấu hiệu thoáng qua. Do đó, chúng ta thường có tâm lý chủ quan, không đi khám sớm. Đến giai đoạn giữa và giai đoạn cuối, bệnh mới bắt đầu xuất hiện triệu chứng rõ rệt, nhưng cơ hội điều trị bệnh ở giai đoạn này sẽ thấp hơn rất nhiều.
Các loại tầm soát ung thư cần làm cho lứa tuổi trung niên
Nội soi dạ dày. Nếu bạn có chế độ ăn uống không hợp lý quanh năm, dạ dày sẽ bị tổn thương lâu dài. Sau tuổi 50, chức năng tiêu hóa suy giảm, các tổn thương dạ dày ngày càng lộ rõ nên cần chú ý đến việc phòng ngừa và sàng lọc ung thư dạ dày. Khi phát hiện các tổn thương nghi ngờ, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết hoặc cắt bỏ tổn thương. Sau khi tổn thương được sinh thiết/cắt bỏ, mẫu mô thu thập được sẽ gửi đến phòng xét nghiệm giải phẫu bệnh nhằm xác định bản chất tổn thương.
Trong một số trường hợp, nội soi có thể kết hợp với siêu âm để khảo sát các tổn thương thuộc lớp dưới niêm mạc của đường tiêu hóa, hoặc khảo sát các cấu trúc lân cận như hạch bạch huyết, tụy, túi mật, gan.
CT phổi. Nhiều người tử vong do ung thư phổi vì hút thuốc lá lâu ngày hoặc làm các công việc độc hại (tiếp xúc bụi, silic...). So với X-quang, chụp CT rõ ràng và toàn diện hơn, đồng thời cũng có thể xác định chính xác hơn liệu các nốt trên phổi có phải là ung thư hay không. Bạn nên sử dụng CT liều thấp để giảm bức xạ không cần thiết.
Siêu âm gan. Ung thư gan cũng nằm trong số những bệnh ung thư hàng đầu ở nhiều quốc gia. Gan có vai trò giải độc và tham gia vào nhiều quá trình trao đổi chất trong hệ tiêu hóa, khi chức năng gan suy giảm, cơ thể sẽ có những thay đổi bệnh lý rõ rệt. Những người có tiền sử nghiện rượu hoặc nhiễm virus viêm gan nên siêu âm màu gan định kỳ.
Tầm soát ung thư cổ tử cung. Các bước tầm soát ung thư cổ tử cung đó là: Khám phụ khoa để nhận biết các dấu hiệu lâm sàng cảnh báo nguy cơ mắc bệnh. Chỉ định siêu âm đầu dò âm đạo tử cung - phần phụ, xét nghiệm HPV và xét nghiệm Pap Smear để nhận diện những tế bào bất thường ở cổ tử cung. Sinh thiết cổ tử cung: áp dụng đối với trường hợp kết quả xét nghiệm bất thường. Hiện nay, các phương pháp phát hiện ung thư cổ tử cung được sử dụng phổ biến là xét nghiệm tế bào cổ tử cung (Pap test hoặc TCT/LCT) và xét nghiệm HPV.
Nội soi đại tràng. Nội soi có nhiều chỉ định và cả chống chỉ định, bao gồm những người bị hẹp hậu môn trực tràng, bệnh nhân có triệu chứng kích ứng phúc mạc, tổn thương đau ở hậu môn, phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt, tăng huyết áp nặng, thiếu máu, bệnh tim mạch vành, suy tim phổi... Chỉ sau khi loại bỏ được những chống chỉ định này, nội soi đại tràng có liên quan mới được thực hiện.
