- Phóng thành công tên lửa Epsilon mang vệ tinh NanoDragon “Made in Vietnam” vào quỹ đạo
- Vệ tinh MicroDragon của Việt Nam sắp được phóng lên quỹ đạo
 |
Vệ tinh NanoDragon của Việt Nam khi được bàn giao cho phía Nhật Bản để phóng lên quỹ đạo Trái đất |
Vệ tinh 100% “Made in Vietnam”
Chỉ hơn 1 giờ sau khi được phóng lên từ Trung tâm Vũ trụ Uchinoura ở tỉnh Kagoshima của Nhật Bản (lúc 7h55 (giờ Hà Nội), vệ tinh NanoDragon “Made in Vietnam” đã tách thành công khỏi tên lửa Epsilon-5 (lúc 9h07 (giờ Hà Nội), đi vào quỹ đạo Trái đất, bắt đầu làm việc trong không gian. NanoDrago là vệ tinh thứ 6 do Việt Nam sở hữu hoạt động trên quỹ đạo bao gồm 2 vệ tinh viễn thông, một vệ tinh lớp quan sát Trái đất và 3 vệ tinh nghiên cứu.
NanoDragon là vệ tinh được nghiên cứu, thiết kế, chế tạo 100% tại Việt Nam. NanoDragon là vệ tinh dạng cubesat lớp nano nặng 3,8kg với kích thước tiêu chuẩn 3U (100 x 100 x 340,5mm), được Trung tâm Vũ trụ Việt Nam (VNSC), Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) phát triển.
Vệ tinh NanoDragon được phát triển với mục đích chứng minh có thể dùng công nghệ chùm vệ tinh cỡ siêu nhỏ để thu tín hiệu nhận dạng tự động tàu thủy (Automatic Identification System - AIS) sử dụng cho mục đích theo dõi, giám sát phương tiện trên biển. Vệ tinh NanoDragon cũng được thiết kế để nhằm xác minh chất lượng của hệ thống điều khiển và xác định tư thế vệ tinh và một máy tính tiên tiến mới được phát triển riêng dành cho vệ tinh cỡ nhỏ. Vệ tinh NanoDragon hoạt động ở quỹ đạo đồng bộ mặt trời ở độ cao khoảng 560 km.
Vệ tinh NanoDragon là sản phẩm của Đề tài “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, phóng và vận hành thử nghiệm vệ tinh siêu nhỏ cỡ nano” thuộc “Chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia về công nghệ vũ trụ giai đoạn 2016-2020” do Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam chủ trì, nhằm thực hiện “Chiến lược phát triển và ứng dụng khoa học và công nghệ vũ trụ đến năm 2030” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào ngày 4-2-2021. Ý tưởng về sản xuất vệ tinh NanoDragon có từ năm 2014. Sau đó, trong 4 năm từ năm 2017-2021, gần 20 nhà khoa học trong nhóm nghiên cứu đã thiết kế, tích hợp, thử nghiệm chức năng của vệ tinh cỡ nhỏ này.
Quá trình nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, tích hợp, thử nghiệm chức năng vệ tinh NanoDragon hoàn toàn được thực hiện tại Việt Nam, do các cán bộ nghiên cứu của Trung tâm Vũ trụ Việt Nam (VNSC) thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đảm nhận. Vệ tinh NanoDragon được phát triển với mục đích làm chủ công nghệ phát triển hệ thống vệ tinh nhỏ của Việt Nam.
Sau khi hoàn thành quá trình chế tạo, tích hợp và thử nghiệm chức năng tại Việt Nam, từ ngày 9-3 đến 9-4-2021, vệ tinh NanoDragon đã hoàn thành thử nghiệm môi trường trước phóng tại Trung tâm Thử nghiệm vệ tinh nhỏ, Học viện Công nghệ Kyushu, Nhật Bản. Vệ tinh sau được chính thức bàn giao cho phía Nhật Bản ngày 17-8-2021 để chuẩn bị phóng lên quỹ đạo Trái đất ở độ cao 560km.
Phục vụ phát triển kinh tế, an ninh - quốc phòng
Việc phóng thành công vệ tinh NanoDragon là một sự kiện có ý nghĩa vô cùng quan trọng, đánh dấu một bước tiến mới của ngành công nghiệp vũ trụ đầy non trẻ của Việt Nam. Với việc đưa vệ tinh 100% “Made in Vietnam” lên quỹ đạo, Việt Nam đã điền tên vào danh sách các quốc gia có khả năng tự chế tạo vệ tinh.
Có thể nói lịch sử hình thành của ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam bắt đầu kể từ khi Anh hùng Phạm Tuân là người châu Á đầu tiên du hành trong vũ trụ vào năm 1980. Tới năm 2006, Thủ tướng Chính phủ nước ta đã phê duyệt “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020” trong đó có nội dung quan trọng là chế tạo vệ tinh nhỏ quan sát Trái đất “Made in Vietnam.”
Trên thế giới, việc chế tạo vệ tinh là một lĩnh vực công nghệ cao và được coi là “biểu tượng sức mạnh công nghệ” của mỗi quốc gia. Vệ tinh không chỉ có ý nghĩa to lớn trong phát triển kinh tế, khoa học công nghệ mà còn trong nhiều lĩnh vực khác như an ninh - quốc phòng hay chống biến đổi khí hậu. Đối với Việt Nam, một nước có địa hình phức tạp, trải dài và biển rộng, việc có thể tự chế tạo vệ tinh càng cần thiết.
Vệ tinh sẽ giúp Việt Nam quản lý hiệu quả dữ liệu, từ đó phục vụ phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế biển, kinh tế nông nghiệp, quản lý rừng cũng như giúp quản lý rừng, biến đổi khí hậu, giám sát các hoạt động về an ninh-quốc phòng như quản lý biên giới, xây dựng nền tảng khoa học cơ bản của quốc gia.
Trong nỗ lực đẩy mạnh việc thực hiện “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020”, tiến tới làm chủ công nghệ chế tạo vệ tinh nhỏ, tháng 9-2011, Chính phủ đã quyết định thành lập Trung tâm Vũ trụ quốc gia (VNSC) thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Chưa đầy 2 năm sau đó, VNSC đã nghiên cứu và chế tạo thành công vệ tinh siêu nhỏ “Made in Vietnam” đầu tiên mang tên PicoDragon. Vệ tinh này có trọng lượng 1kg và được phóng thành công vào vũ trụ ngày 19-10-2013. VNSC sau đó tiếp tục bắt tay vào chế tạo vệ tinh MicroDragon với khối lượng 50 kg.
Sau vệ tinh NanoDragon, vệ tinh LOTUSat-1, với trọng lượng 570kg được Nhật Bản chế tạo thông qua dự án VNSC dự kiến được đưa lên quỹ đạo vào cuối năm 2023, sẽ là vệ tinh quan sát Trái đất sử dụng công nghệ radar đầu tiên của Việt Nam, đánh dấu Việt Nam từng bước làm chủ công nghệ chế tạo, ứng dụng vệ tinh quan sát Trái đất. LOTUSat-1 có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết và rất phù hợp với điều kiện khí hậu của Việt Nam.
Ngoài ra, các nhà khoa học tại VNSC hiện còn có nhiều sản phẩm về ứng dụng công nghệ vũ trụ, như cơ sở dữ liệu vệ tinh Vietnam Datacube, các hệ thống theo dõi mất rừng nhanh, giám sát rừng, giám sát lúa, giám sát lũ lụt; các hệ thống thông tin nông nghiệp sử dụng công nghệ vũ trụ kết hợp với các trạm đo sử dụng thiết bị internet vạn vật (IoT) giúp giám sát thời gian thực hiện...
Dù còn non trẻ và nhiều thách thức phía trước, nhưng vụ phóng thành công vệ tinh NanoDragon sẽ là động lực để ngành công nghiệp vũ trụ Việt Nam tự tin trên con đường phía trước. Điều này giúp ước mơ chinh phục không gian, làm chủ vũ trụ, phát triển kinh tế, giữ vững chủ quyền an ninh quốc gia và bảo vệ môi trường của chúng ra đang dần được hiện thực hóa.
