Bỏ qua Công ước Montreux giúp Mỹ và NATO ép Nga ra khỏi Biển Đen?

Bỏ qua Công ước Montreux là mong muốn lâu nay của Mỹ . Họ bị ám ảnh bởi sự mạnh tay của Nga ở Biển Đen, thế nên các chính trị gia và quân sự Mỹ tìm nhiều cách để hạn chế ảnh hưởng của Nga trong khu vực.

Một trong những cách thức ép Nga ra khỏi khu vực Biển Đen, hay ít nhất là xóa bỏ ưu thế vượt trội của nước nay đã được trang National Interest của Mỹ đăng tải.

Theo đó, Nga đã thống trị tuyệt đối Biển Đen và biến nơi đây thành "ao nhà" sau một loạt sự kiện, bao gồm cuộc chiến với Gruzia năm 2008 và việc sáp nhập bán đảo Crimea hồi năm 2014.

Hiện tại Hạm đội Biển Đen của Nga là lực lượng chủ công, với các hệ thống tên lửa chống hạm Bastion-P hay Kalibr, họ sẽ tạo lập khu vực chống tiếp cận/ chống xâm nhập (A2AD) cực kỳ vững chắc.

Ngoài ra, chiến đấu cơ Nga thường xuyên tháp tùng tất cả tàu chiến NATO đi vào Biển Đen. Theo dõi các cuộc diễn tập quân sự của phương Tây cũng đã trở thành một truyền thống của Hải quân Nga.

Tuy nhiên có một cách để thoát khỏi tình huống này và nó hoàn toàn có thể hiện thực hóa, đó là tập trung vào việc tăng số lượng các cuộc tập trận của Mỹ và NATO ở Biển Đen và sử dụng vũ khí công nghệ cao cho việc này.

Ngoài ra NATO cần tăng trọng tải và thời hạn lưu trú của các tàu đi vào Biển Đen, tức là bỏ qua Công ước Montreux. Theo nhận xét, một quốc gia sẽ không thể làm được điều này, nhưng cả khối quân sự như NATO thì có thể vượt qua được.

Không chỉ có vậy, Mỹ và NATO cần triển khai nhiều tên lửa hành trình và chống hạm trên lãnh thổ những quốc gia thuộc Biển Đen, có khả năng gây áp lực lên Nga.

Hiện tại Romania đã đồng ý triển khai tên lửa, nhưng như vậy là chưa đủ mà cần có sự tham gia của Bulgaria và Thổ Nhĩ Kỳ. Sau đó Nga sẽ mất ưu thế trong khu vực và sẽ không còn đe dọa Ukraine và Gruzia.

Theo nhận xét, việc khối quân sự NATO tự ý bỏ qua Công ước Montreaux như cho tàu sân bay tiến vào Biển Đen qua Kênh đào Bosphorus, hay không giới hạn thời gian lưu trú của chiến hạm... là rất khó thành hiện thực.

Nhưng trong tương lai, Mỹ và NATO đang đứng trước cơ hội bỏ qua Công ước Montreaux một cách tự nhiên mà Nga không thể phản đối, thông qua tuyến đường mới độc lập hoàn toàn với Eo biển Bosphorus.

Đó chính là Kênh đào Istanbul - tuyến giao thông nói trên do Thổ Nhĩ Kỳ xúc tiến xây dựng nhằm phục vụ cả mục đích thương mại lẫn quân sự, trong đó Mỹ chính là nhà tài trợ cho dự án đầy tham vọng này.

Cần nhấn mạnh, Công ước Montreaux chỉ áp dụng cho tàu thuyền ra vào qua Eo biển Bosphorus và dĩ nhiên Kênh đào Istanbul đang xây dựng hoàn toàn không chịu ảnh hưởng của hiệp ước quốc tế nói trên.

Khi Kênh đào Istanbul hoàn thành, rõ ràng Hải quân NATO sẽ có thể hiện diện trong Biển Đen không hạn chế, điều này chắc chắn làm mất hoàn toàn ưu thế áp đảo của Nga tại đây, bởi vậy dễ hiểu tại sao Mosvka đang đặc biệt lo ngại.