Bán 'sát thủ diệt tăng' Javelin cho Gruzia, Mỹ tiếp tục thách thức Nga?

Ngày 17-11, Bộ Ngoại giao Mỹ đã thông qua hợp đồng bán các tên lửa chống tăng Javelin cho Gruzia. Hành động này cho thấy, Washington đang đẩy mạnh viện trợ quân sự cho quốc gia đối thủ của Nga, khuyến khích nước này tiếp tục theo đuổi con đường gia nhập NATO, điều mà Nga không mong muốn.

Hợp đồng mà Bộ Ngoại giao Mỹ đề xuất trị giá 75 triệu USD, gồm 410 tên lửa Javelin và 72 đơn vị phóng (CLU). Ngoài ra còn có 2 CLU Javelin Block 1 dự phòng và 70 tên lửa dùng cho huấn luyện.

Tbilisi tin rằng đây là một thắng lợi lớn. "Sát thủ diệt tăng" Javelin đã nằm trong danh mục ưu tiên mua sắm hàng đầu của Gruzia từ năm 2008 khi nước này quyết định dùng vũ lực thu hồi các phần đất ly khai thân Nga tại Nam Ossetia.

Cho tới trước khi Bộ Ngoại giao Mỹ thông qua thỏa thuận trên, Washington vẫn chưa muốn thúc đẩy sự mạo hiểm của Gruzia và tránh leo thang căng thẳng với Nga từ việc bán hệ thống vũ khí này.

Tuy nhiên, thái độ của Washington dường như đã thay đổi. Các nỗ lực đẩy mạnh hợp tác quân sự đã được tăng cường dưới thời Tổng thống Donald Trump. Chuyến viếng thăm của Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence vào tháng 8-2017 được Tbilisi nhìn nhận như một động thái đầy ý nghĩa với Gruzia.

Từ mùa Xuân năm 2018, khoảng 40-50 sĩ quan quân đội Mỹ sẽ bắt đầu một chương trình huấn luyện cho các binh lính Gruzia. Chương trình hiện được lên kế hoạch kéo dài trong 3 năm và sẽ tổ chức huấn luyện cho 9 tiểu đoàn quân sự của nước này.

Hoạt động này sẽ bổ trợ cho Chương trình Triển khai tại Gruzia. Theo đó, khoảng 80 lính thủy đánh bộ Mỹ sẽ đóng quân ở Georgia huấn luyện cho các binh sĩ nước này trước khi gửi sang Afghanistan.

Mỗi năm Mỹ đều đặn tổ chức 2 cuộc tập trận quy mô lớn ở Gruzia và đã bắt đầu thay thế các súng trường tấn công nguồn gốc Liên Xô bằng các loại vũ khí phương Tây.

"Theo cách này, Georgia là một tấm gương cho tất cả chúng ta", Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã phát biểu như vậy trong cuộc gặp với người đồng cấp Georgia Levan Izoria tại Lầu Năm Góc ngày 13-11 vừa qua.

Tuyên bố của Bộ Quốc phòng Mỹ còn viết: "Thương vụ sẽ có đóng góp lớn cho chính sách đối ngoại và an ninh của Mỹ bằng cách tăng cường an ninh cho Georgia. Hệ thống Javelin sẽ giúp gia tăng an ninh cho Georgia, đáp ứng các yêu cầu quốc phòng của họ. Georgia sẽ không gặp khó khăn gì trong việc tích hợp hệ thống cho các lực lượng vũ trang của mình".

Trong khi đó mối quan hệ giữa Nga và Gruzia liên tục căng thẳng trong những thập niên gần đây. 

Thậm chí hai nước đã có cuộc chiến tranh chớp nhoáng hồi năm 2008.

Chiến tranh Nam Ossetia 2008 là cuộc chiến tranh trên bộ, trên không và trên biển giữa một bên là Gruzia và một bên là các khu vực ly khai, Nam Ossetia và Abkhazia, cùng với Liên bang Nga. Nó được xem là cuộc chiến tranh châu Âu đầu tiên trong thế kỷ 21

Những cuộc chạm súng lẻ tẻ đã bùng nổ thành một chiến vào sáng sớm ngày 7-8-2008, mở đầu bằng cuộc tấn công của quân đội Gruzia vào khu vực ly khai Nam Ossetia. Ngày hôm sau quân đội Nga đã tấn công các đơn vị Gruzia tại Nam Ossetia rồi sau đó tiến sâu vào lãnh thổ Gruzia.

Một thỏa thuận ngừng bắn sơ bộ đã được Gruzia và Nga ký kết vào ngày 15-8-2008. Quân đội Nga đã tuyên bố một kế hoạch rút quân trong vòng 10 ngày ra khỏi các vị trí đóng quân.

Ossetia nằm bên dãy Caucasus và được chia thành hai phần: phía Bắc Ossetia là một nước cộng hòa thuộc Nga, còn phía Nam Ossetia thuộc Gruzia, nhưng phần đất này đã tuyên bố ly khai kể từ cuộc xung đột đầu những năm 1990, tuy nhiên về mặt ngoại giao, nước cộng hòa tự xưng Nam Ossetia chưa được bất cứ quốc gia nào trên thế giới công nhận. 

Thành công trong thương vụ Javelin, Gruzia đặt xe tăng Nga vào vòng nguy hiểm. Đây là hệ thống vũ khí chống tăng vác vai rất dễ sử dụng để đối phó với nhiều loại mục tiêu như xe thiết giáp, boong ke hay hầm ngầm. Là vũ khí "bắn và quên", Javelin tự động tìm mục tiêu và phá hủy mà không cần sự can thiệp sau đó của người phóng. Kíp bắn có thể tìm chỗ nấp và trú ẩn thay vì phải ở nguyên vị trí dẫn đường tên lửa tới mục tiêu.

Đầu dò hồng ngoại bước sóng dài của hệ thống Javelin cho phép nó tấn công các mục tiêu mờ, tầm nhìn hạn chế và kháng cự hoặc giảm thiểu các biện pháp đáp trả. Gần đây, hệ thống đã được nâng cấp để gia tăng tầm bắn từ 2.500 m lên 4.750m.

Javelin có thể được triển khai trên nhiều phương tiện khác nhau như giá 3 chân, xe tải, xe thiết giáp hạng nhẹ và xe điều khiển từ xa; hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết, trong các chiến dịch ngày hay đêm.