[Ảnh] Vì sao Senkaku/Điếu Ngư thành "ngòi nổ" xung đột tiềm ẩn giữa Trung Quốc và Nhật Bản?

Hải Yến 23/06/2020 09:20

ANTD.VN - Hội đồng thành phố Ishigaki của Nhật Bản ngày 22-6 đã đặt lại tên cho khu vực hành chính thuộc quần đảo Senkaku tranh chấp trên Biển Hoa Đông, bất chấp phản ứng mạnh từ Trung Quốc, vốn cũng tuyên bố chủ quyền và gọi là Điếu Ngư. Các chuyên gia quốc tế đã cảnh báo rằng, quần đảo này có nguy cơ trở thành ngòi nổ xung đột hơn so với các khu vực tranh chấp khác ở Đông Á.

Theo đó, thành phố Ishigaki đổi tên khu vực nằm ở miền Nam Nhật Bản, thuộc quần đảo Senkaku, từ “Tonoshiro” thành “Tonoshiro Senkaku” để tránh trùng tên.

Đạo luật có hiệu lực từ ngày 1-10 tới. Đây rõ ràng là nỗ lực nhằm củng cố chủ quyền nhóm đảo này thông qua việc lồng tên “Senkaku” vào.

Thị trưởng thành phố Ishigaka Yoshitaka Nakayama đã đệ trình dự luật đổi tên nói trên sau khi các tàu cá của Nhật Bản bị các tàu tuần tra Trung Quốc đuổi bắt trên vùng lãnh hải của Nhật Bản gần quần đảo Senkaku hồi đầu tháng 5.

Quần đảo cách Thủ đô Tokyo 1.931 km về phía Tây Nam đã được Nhật Bản quản lý kể từ năm 1972 nhưng cả Tokyo lẫn Bắc Kinh đều tuyên bố chủ quyền

“Đảo Điếu Ngư và các đảo gần kề là lãnh thổ vốn có của Trung Quốc. Cái gọi là tái thay đổi tên gọi hành chính này là một sự khiêu khích nghiêm trọng đối với chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc”, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên phát biểu ngày 22-6

Trước cuộc bỏ phiếu hôm 22-6, Trung Quốc đã cảnh báo phản đối bất kỳ thay đổi nào về hiện trạng trên các đảo. “Thay đổi tên gọi hành chính tại thời điểm này chỉ làm cho tranh chấp trở nên phức tạp hơn và mang lại nhiều rủi ro khủng hoảng hơn”, ông Li Haidong, giáo sư tại Đại học Ngoại giao Trung Quốc nói với Thời báo Hoàn cầu trong tháng 6.

Nỗi lo về một cuộc đối đầu giữa hai bên gia tăng khi lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản thông báovào tuần trướrằng, các tàu Trung Quốc xuất hiện ở vùng biển gần quần đảo Senkaku /Điếu Ngư mỗi ngày kể từ giữa tháng 4.

Đến ngày 22-6, đã 70 ngày liên tiếp tàu Trung Quốc bám trụ ở khu vực này, một kỷ lục lâu nhất từ trước đến nay. Cùng ngày, Lực lượng hải cảnh Trung Quốc xác nhận, một “hạm đội” tàu của họ đang ở vùng biển xung quanh các đảo tranh chấp.

Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga tuần trước khẳng định: “Quần đảo Senkaku nằm dưới sự kiểm soát của chúng tôi và chắc chắn là lãnh thổ của Nhật Bản trong lịch sử và theo luật pháp quốc tế. Chúng tôi sẽ phản ứng với phía Trung Quốc một cách kiên quyết và bình tĩnh”

Cuộc “khủng hoảng” nghiêm trọng nhất liên quan đến quần đảo tranh chấp này là vào 2012. Việc Nhật Bản quốc hữu hóa các hòn đảo này đã châm ngòi cho các cuộc biểu tình chống Nhật ở Trung Quốc

Ông William Choong, một thành viên cao cấp tại Viện ISEAS-Yusof Ishak ở Singapore, gần đây đã cảnh báo rằng đảo Senkaku / Điếu Ngư có nguy cơ trở thành ngòi nổ xung đột hơn so với các khu vực tranh chấp khác ở Đông Á

“So với các điểm nóng khác trong khu vực như Biển Đông, Đài Loan và Triều Tiên, quần đảo Senkaku/Điếu Ngư có sự pha trộn độc đáo và dễ bùng phát của lịch sử, danh dự và lãnh thổ”, ông William Choong viết trên The Interpreter của Học viện Lowy Australia.

Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á (AMTI) cũng dựng lên một kịch bản rất dễ xảy ra. Chỉ cần một đoàn thủy thủ của tàu hỏng hay máy bay hạ cánh trên một hòn đảo ở đây cũng có thể biến thành một sự cố quốc tế nghiêm trọng.

“Nếu các đội đánh cá, lính bảo vệ bờ biển hoặc thành viên quân đội Trung Quốc đổ bộ vào Senkaku thì Cảnh sát biển Nhật Bản sẽ không nghi ngờ tìm cách loại bỏ họ nhằm thực thi pháp luật. Khi đó, Bắc Kinh không công nhận tuyên bố chủ quyền của Nhật Bản nên có thể đáp trả về quân sự”, AMTI giả định.

Ngoài ra, sự bùng phát bất ngờ trong tranh chấp ở Senkaku / Điếu Ngư có thể tạo ra một cuộc đối đầu quân sự giữa Trung Quốc và Mỹ. Đó là bởi Mỹ ký hiệp ước phòng thủ chung với Nhật Bản. Nếu lãnh thổ Nhật Bản bị tấn công, Mỹ có nghĩa vụ bảo vệ họ.