[ẢNH] Điều gì khiến Nga phải đột ngột dừng thương vụ S-300 với Syria?

Trong bối cảnh bị tấn công liên tục từ phía Israel và mối đe dọa tiềm tàng từ liên quân Anh-Pháp-Mỹ, việc sở hữu hệ thống phòng không S-300 sẽ giúp hệ thống phòng không Syria tăng thêm sức mạnh và có thể khiến đối phương phải chùn chân nếu có ý định tiếp tục tấn công.

Syria đã từng hy vọng nhiều vào thương vụ S-300 với Nga

Ngay sau khi Syria bị liên quân tấn công hội đồng, lập tức Nga đã không giấu diếm ý định sẽ cung cấp hệ thống phòng không S-300 cho quân đội nước này

Bộ trưởng Ngoại giao Nga ông Sergey Lavrov cho biết, phía Moscow đang cân nhắc việc chuyển giao các tổ hợp tên lửa S-300 cho Syria.

Trả lời phỏng vấn BBC, ông Lavrov cho biết, chính các vụ không kích của Mỹ là nguyên nhân khiến Nga thay đổi quan điểm của mình về việc chuyển giao vũ khí phòng không hiện đại cho Syria.

Thậm chí những động thái liền sau tuyên bố của Ngoại trưởng Nga cho thấy Nga đang rục rịch chuyển giao hệ thống S-300 cho Syria.

Phía Syria đón nhận thông tin này với sự hoan hỉ đặc biệt. Sputnik ngày 20-4 dẫn lời một nghị sĩ Syria nói rằng, việc Nga cung cấp các hệ thống tên lửa phòng không S-300 cho Syria sẽ góp phần vào sự ổn định chính trị tại quốc gia Trung Đông này.

Mặc dù vậy, sau chuyến thăm Nga trong tuần vừa qua của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Nga đã quyết định xem xét lại việc cung cấp S-300 cho phía Syria.

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vừa có cuộc gặp gỡ chính thức tại thủ đô Moscow.

"Tính đến hiện tại, chưa có cuộc đàm phán nào về việc cung cấp các hệ thống S-300 cho Syria diễn ra", Trợ lý Tổng thống Nga về hợp tác quốc phòng Vladimir Kozhin nói với tờ Izvestia ngày 11-5.

"Lực lượng vũ trang Syria hiện đã có đủ những vũ khí mà họ mà họ cần", ông tiếp tục nhấn mạnh.

Tuyên bố của ông Kozhin trái hẳn với các tuyên bố trước đó và đã đóng lại niềm hy vọng sở hữu hệ thống phòng không hiện đại S-300 của Syria.

Hồi tháng trước, báo Kommersant dẫn lời các quan chức cấp cao của Nga nói rằng nước này sẽ sớm đưa S-300 tới Syria, đồng thời cảnh báo nếu Israel tấn công vào hệ thống tiên tiến này thì hậu quả sẽ cực kỳ thảm khốc.

Qua sự kiện này cho thấy dường như nỗ lực vận động Nga không bán S-300 cho Syria của Tel Aviv đã có hiệu quả.

Việc tuyên bố của Nga cho rằng hệ thống phòng thủ Syria đã đủ sức mạnh và không cần tới S-300 đặt ra nhiều dấu hỏi lớn cho các nhà phân tích chính trị.

Mạng lưới phòng không Syria hiện nay vẫn dựa chủ yếu vào những hệ thống từ thời Liên Xô như S-75 Dvina, S-125 Pechora, S-200 Vega, 2K12 Kub.

Những vũ khí phòng không hiện đại nhất trong biên chế Syria hiện nay gồm tổ hợp pháo - tên lửa tầm ngắn Pantsir-S1 và tầm trung Buk-M2E.

Dù con số tên lửa hành trình của liên quân và Israel bị Syria đánh chặn được phía Nga công bố tương đối khả quan, nhưng việc họ liên tục thay đổi số liệu kèm theo hình ảnh các căn cứ và mục tiêu quân sự tại Syria bị phá tan hoang khiến người ta nghi ngờ mạng lưới phòng thủ tại Syria không mạnh như Nga công bố.

Thậm chí hệ thống phòng không tầm xa S-200 đã không làm việc hiệu quả trong trận chống đỡ cuộc không kích của liên quân, vì vậy đòi hỏi một hệ thống phòng không tầm xa đủ mạnh như S-300 để chống chọi với các máy bay Israel và liên quân Anh-Pháp-Mỹ vẫn là một giải pháp cấp bách.

Như đã biết Nga đã và đang hết mình hỗ trợ cho chính quyền Syria của Tổng thống Assad chống lại các tổ chức khủng bố cũng như các lực lượng đối lập thân phương Tây.

Nga đang có những lợi ích cốt lõi tại Syria như việc ông Assad cho phép Moscow duy trì hai căn cứ quân sự cực lớn, hai căn cứ này sẽ giúp Nga hiện diện tại khu vực Trung Đông.

Đồng thời cũng tạo điều kiện cho Nga kiểm soát một phần cửa ngõ Địa Trung Hải, nơi đang là tuyến đường biển giao thông huyết mạch của thế giới.

Mặt khác chính quyền của Tổng thống Assad cũng từ chối cho Châu Âu đi đường ống dẫn khí qua lãnh thổ nước này để giúp Nga bán được khí đốt cho Châu Âu với giá cao hơn.

Tuy vậy Nga giúp Syria theo cách Nga muốn chứ không phải theo cách mà Syria cần.

Giữa Nga và Israel đang tồn tại một mối quan hệ ngoại giao thân thiết không những trong vấn đề hợp tác quân sự mà còn trong các vấn đề khác như địa - chính và kinh tế.

Israel vẫn đang là quốc gia trợ giúp đắc lực cho không quân Nga trong việc phát triển các UAV dùng trong quân sự.

Đáp trả lại Nga cũng không tiêu diệt các chiến đấu cơ Israel, dù chúng tấn công quân đội Syria đang được Nga bảo vệ ngay dưới chiếc ô của hệ thống phòng thủ S-400.

Nhiều chuyên gia cho rằng có thể Nga không tấn công máy bay chiến đấu Israel vì lo ngại tình hình Trung Đông sẽ càng thêm phức tạp.

Nhưng bất ngờ phía Israel cho biết họ đã thông báo thông tin cụ thể trước về ngày giờ và địa điểm các đợt tấn công vào quân đội Syria cho phía Nga.

Vì vậy có thể giữa Nga và Israel đã có những thỏa thuận bí mật liên quan trong cuộc xung đột tại Syria. Việc ngừng đột ngột thương vụ S-300 lần này lại tiếp tục dấy lên mối nghi ngờ này.

Phát biểu trước chuyến thăm Nga, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết: "Ngày 9-5, tôi sẽ có cuộc hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Moskva và sau đó sẽ tham dự lễ duyệt binh nhân ngày chiến thắng phát xít Đức".

Tuy nhiên, nội dung cuộc đàm phán giữa 2 nhà lãnh đạo này đã không được tiết lộ. Nhưng theo nhận định của CNN, nội dung cuộc đàm phán chắc chắn sẽ xoay quanh kế hoạch Nga cân nhắc chuyển giao hệ thống S-300 cho Syria.

Trong khi Nga và Israel có lập trường đối lập trong hầu hết vấn đề tại Trung Đông như quan hệ với Iran hay hồ sơ hạt nhân Iran, nhưng ông Netanyahu lại vẫn duy trì quan hệ khá chặt chẽ với ông Putin và đồng nhất trong một số lĩnh vực.

Động thái của Thủ tướng Israel được đánh giá mang ý nghĩa biểu tượng trong nỗ lực tránh đối đầu và tăng cường hợp tác của hai bên trong bối cảnh căng thẳng giữa Tel Aviv với Damascus và Tehran đang ngày càng gia tăng.

Trong tình thế có phần rối rắm và căng thẳng tại chiến trường Syria, trong bối cảnh Moscow đang phải căng mình duy trì lực lượng để hỗ trợ quân đội Syria diệt phiến quân và các lực lượng khủng bố, vì vậy có thể Nga đã nhượng bộ một phần với Israel để tránh một cuộc đối đầu toàn diện giữa Israel và Syria dẫn tới sự bất lợi cho Nga tại khu vực này.