Vì sao đề xuất người lao động chỉ được rút 50% bảo hiểm xã hội một lần?

• Giảm tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội xuống 75, người cao tuổi được lợi thế nào?
• Ai sẽ được nhận trợ cấp hưu trí xã hội theo đề xuất mới?

Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đề xuất hai phương án hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Bộ LĐ-TB&XH cho biết, tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi Chính phủ trình Quốc hội đang đề xuất hai phương án hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Theo đó, phương án một, phân loại hai nhóm lao động để giải quyết hưởng một lần. Người tham gia trước khi luật sửa đổi có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025) được rút một lần nếu sau 12 tháng nghỉ việc mà có nhu cầu. Nhóm còn lại bắt đầu đi làm và đóng bảo hiểm xã hội từ sau 1/7/2025 sẽ không được rút, trừ trường hợp theo quy định.

Phương án hai, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, tự nguyện và có thời gian đóng chưa đủ 20 năm, mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần, nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.

Lý giải đề xuất cho rút 50% tổng thời gian tham gia bảo hiểm xã hội, ông Nguyễn Duy Cường, Vụ phó Bảo hiểm xã hội, Bộ LĐ-TB&XH, cho biết ban soạn thảo đã phân tích số lao động rời lưới an sinh giai đoạn 2016-2022 cho thấy gần 80% ở độ tuổi 20-40 có nhu cầu cấp bách về tài chính. Việc cho rút 50% sẽ giải quyết cùng lúc hai bài toán đảm bảo quyền lợi rút bảo hiểm của lao động và vẫn bảo lưu được hưu trí về sau.

Giải thích về cách thức bảo lưu 50% mức hưởng còn lại, ông Nguyễn Duy Cường phân tích với ví dụ cụ thể, người lao động có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội 10 năm, muốn rút sẽ được giải quyết tối đa 5 năm và phần thời gian này coi như xóa bỏ vì đã hưởng hết quyền lợi. 5 năm còn lại được bảo lưu trong hệ thống, nếu người lao động đi làm lại và tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội thì được cộng nối tiếp để hưởng đầy đủ các chế độ bảo hiểm xã hội với quyền lợi cao hơn.

Cũng theo ông Nguyễn Duy Cường, có ý kiến đề xuất hạn chế rút bảo hiểm xã hội một lần theo hướng chỉ giải quyết dựa trên 8% tiền đóng bảo hiểm xã hội của lao động vào quỹ hưu trí tử tuất (doanh nghiệp đóng 14%). Về nội dung này, đại diện Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, qua phân tích, nếu quy định như thế sẽ bất cập bởi tỷ lệ đóng vào quỹ mỗi thời kỳ khác nhau, trước năm 2010 là 5%, sau đó tăng dần lên 8% như hiện nay.

Ngoài ra, không phải toàn bộ lao động tham gia bảo hiểm xã hội đều đóng 8%. Có nhóm đóng toàn bộ 22% vào quỹ như người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, người hưởng chế độ phu nhân, phu quân, người đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện; có nhóm được cơ quan đóng 22% như hạ sĩ quan, binh sĩ, học viên của lực lượng vũ trang nhân dân.

Bộ phận kỹ thuật đã thử tính toán nếu cho rút 8% phần đóng của lao động thì sẽ bằng 0,96 bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội với mỗi năm tham gia, tức bằng 48% mức hưởng một lần theo quy định hiện nay. Luật hiện quy định mức hưởng một lần bằng hai tháng bình quân tiền lương đóng bảo hiểm xã hội cho mỗi năm tham gia.

Về mặt kỹ thuật, Vụ phó Bảo hiểm xã hội cho rằng quy định cho rút 50% như dự thảo hợp lý hơn, để lao động không phải thắc mắc phần 14% doanh nghiệp đóng dẫn đến tranh luận đó có phải tiền đóng của chủ sử dụng hay không.

Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã có nhiều sửa đổi, bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận bảo hiểm xã hội một lần như giảm điều kiện hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.

Người lao động có thêm sự lựa chọn hưởng trợ cấp hàng tháng trong trường hợp có thời gian đóng bảo hiểm xã hội mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí. Trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng được hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước đảm bảo.