Tổ hợp phòng không Ukraine khiến Nga lo ngại hơn cả S-300

Tổ hợp phòng không Ukraine được Nga đánh giá cao nhất, có khả năng đe dọa nghiêm trọng đến hoạt động của hàng không quân sự nước này trên chiến trường được xác định chính là Buk-M1.

Theo báo chí Nga, mặc dù nhận được nhiều sự quan tâm hơn nhưng các tổ hợp S-300 mà Quân đội Ukraine còn trong biên chế đều là phiên bản lạc hậu, đã ra đời cách đây hàng chục năm, chúng còn tương đối cồng kềnh và có tốc độ phản ứng chậm.

Chính vì vậy, nhiều chuyên gia quân sự Nga cho rằng, với khả năng cơ động cao, thời gian phản ứng nhanh và còn tương đối hiện đại, hệ thống tên lửa phòng không lục quân Buk-M1 của Ukraine mới thực sự là mối đe dọa lớn nhất.

Hệ thống tên lửa phòng không di động tầm trung 9K37M Buk-M1 (NATO gọi là SA-11 Gadfly) là phiên bản hiện đại hóa từ 9K37 Buk - chính thức được tiếp nhận vào biên chế Quân đội Liên Xô từ năm 1984.

So với Buk nguyên bản thì Buk-M1 ược trang bị đài radar phát hiện và chỉ thị mục tiêu 9S18M1 Kupol-M1 sử dụng ăng ten mảng pha, các thành phần đặt trên xe tự hành bánh xích mới GM-567M có tính năng vượt trội.

Tổ hợp Buk-M1 còn được bổ sung đài chỉ huy 9S470M1 với trang thiết bị đi kèm hoàn toàn mới, giữ vai trò trung tâm, điều phối hoạt động và liên kết các thành phần khác, đồng thời theo dõi, đánh giá, phân tích kết quả sau khi tên lửa được phóng đi.

Xe mang phóng tự hành trang bị radar (TELAR) 9A310M1 của Buk-M1 sử dụng radar dẫn đường và nhận dạng mục tiêu nâng cấp, giúp tăng cự ly hoạt động thêm 25 - 30%.

Xác suất nhận dạng chính xác các mục tiêu khí động học và tên lửa đạn đạo của Buk-M1 được tăng lên 60%. Khả năng chống nhiễu của radar trên xe mang phóng cao gấp 2 lần so với loại lắp trên TELAR 9A310 của Buk cơ bản.

Nhờ được hiện đại hóa, mặc dù vẫn sử dụng đạn tên lửa 9M38 (tầm bắn 35 km) nhưng xác suất tiêu diệt mục tiêu chỉ bằng 1 phát bắn của Buk-M1 đã tăng lên 95% so với 90% của Buk.

Mặc dù lạc hậu hơn so với Buk-M2 hay Buk-M3 của Nga, tuy nhiên Buk-M1 mà Quân đội Ukraine đang sử dụng vẫn là một hệ thống tên lửa phòng không tầm trung di động cực kỳ đáng gờm.

Trong cuộc chiến tranh 5 ngày tại Gruzia năm 2008, các tổ hợp Buk-M1 được Ukraine viện trợ cho Gruzia đã lập chiến công bắn hạ tới 3 chiếc Su-25 và đặc biệt là 1 máy bay ném bom chiến lược Tu-22M3 của Nga.

Giới quan sát cho rằng Buk-M1 sẽ vẫn đảm đương tốt vai trò trong chiến tranh hiện đại thêm ít nhất 10 năm nữa, thậm chí là tới 20 năm nếu được hiện đại hóa, và cách đây ít lâu có thông tin cho biết Ukraine đang tiến hành công tác này.

Việc Không quân Nga chưa sử dụng ào ạt máy bay ném bom tầm cao hay tiêm kích đa năng mà chủ yếu dựa vào trực thăng vũ trang bay thấp được cho là bởi họ lo ngại những tổ hợp Buk-M1 đang phục kích tại một địa điểm bí ẩn nào đó.

Số lượng những xe mang phóng tự hành của Buk-M1 mà Quân đội Nga đã phá hủy từ khi bắt đầu cuộc chiến cho đến nay chưa đáng là bao so với số lượng mà Ukraine nắm giữ trong tay, bởi vậy không khó hiểu trước quyết định thận trọng của Moskva.