- Hà Nội công bố 50 đơn vị nợ BHXH kéo dài: Nhiều công ty về công nghệ, xây dựng bị điểm tên
- BHXH TP Hà Nội: Nỗ lực để “vườn an sinh” ở Thủ đô ngày càng mở rộng
 |
Cần làm rõ việc thay đổi điều kiện hưởng lương hưu |
Ủy ban Xã hội đã có báo cáo Thẩm tra sơ bộ dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), trong đó có đề cập đến điều kiện hưởng lương hưu (Điều 71).
Theo đó, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) được sửa đổi theo hướng quy định người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu mà có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 15 năm trở lên được hưởng lương hưu hàng tháng.
Quy định này nhằm tạo cơ hội cho một số nhóm đối tượng bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội muộn (45 – 47 tuổi mới bắt đầu tham gia) hoặc tham gia không liên tục hoặc làm công việc đặc thù có thời gian làm nghề ngắn dẫn đến khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội.
Về quy định này, đang có hai loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất, tán thành với đề xuất của Chính phủ giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm vì sẽ hấp dẫn người lao động hơn.
Cũng như tỷ lệ bao phủ đối tượng thụ hưởng bảo hiểm xã hội sẽ tăng trong trung và dài hạn, cải thiện tính công bằng, đặc biệt với lao động có thu nhập thấp và không thường xuyên.
Loại ý kiến thứ hai đề nghị giữ nguyên quy định 20 năm như hiện hành để đảm bảo tiền lương hưu nhận được không quá thấp và cũng tạo sự hấp dẫn cho chế độ hưu trí về mức hưởng, đảm bảo mức sàn an sinh xã hội nhất định.
Việc giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu chỉ là 15 năm để được hưởng lương hưu là đi ngược so với xu hướng các lần sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội trước đây và có phần chưa phù hợp với mô hình bảo hiểm xã hội hiện nay của Việt Nam, thực chất chỉ giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội đối với nam từ 20 năm xuống 15 năm và mức hưởng (mức hưởng 15 năm đối với nam chỉ còn 33,75%, trong khi đó nữ vẫn là 15 năm và mức hưởng là 45%).
Thậm chí, việc điều chỉnh tỷ lệ về mức hưởng lương hưu đối với nam khi giảm thời gian đóng xuống 15 năm có phải là thay đổi về phương thức tính lương hưu hay không? Tính phù hợp với và bảo đảm công bằng, chia sẻ trong hệ thống bảo hiểm xã hội?
Bên cạnh đó, khi thông qua Bộ luật Lao động năm 2019, tuổi nghỉ hưu đã được tăng theo lộ trình để đạt nam 62 tuổi vào năm 2028 và nữ đạt 60 tuổi vào năm 2035, khi đó, Chính phủ giải trình và cho rằng để nhằm đạt mục tiêu bù đắp suy giảm lực lượng lao động do xu hướng già hóa dân số đang diễn ra rất nhanh ở Việt Nam; đồng thời góp phần tăng thời gian tham gia bảo hiểm xã hội, giúp bảo đảm cân bằng Quỹ bảo hiểm xã hội trong dài hạn.
Ngoài ra, Điều 30 dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã bổ sung chế độ đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu mà chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Để có cơ sở vững chắc khi lựa chọn phương án báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định, đề nghị Chính phủ cần phải giải trình kỹ lưỡng, thuyết phục về việc thay đổi điều kiện hưởng lương hưu ở cả khía cạnh nguyên tắc đóng - hưởng, chia sẻ của bảo hiểm xã hội, khía cạnh kinh tế của vấn đề hay việc thay đổi quan điểm về mức sàn an sinh xã hội tối thiểu ra sao khi sửa đổi luật lần này và liệu có tạo điều kiện cho người lao động nhiều lần “rút bảo hiểm một lần” không?
