- Xuất hiện trang web giả mạo BHXH Việt Nam
- Hà Nội công bố 50 đơn vị nợ BHXH kéo dài: Nhiều công ty về công nghệ, xây dựng bị điểm tên
| |
Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc không cao |
Tại báo cáo kết quả 6 năm thực hiện Luật bảo hiểm xã hội 2014, Bộ LĐ-TB&XH đánh giá công tác thu bảo hiểm xã hội phụ thuộc lớn vào mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm.
Mức đóng bảo hiểm xã hội gồm tỷ lệ đóng và mức tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội được tính toán, cân nhắc kỹ lưỡng, toàn diện trên cơ sở: Tương quan, phù hợp với mức hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội; giá trị thực tế của mức đóng, mức hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội; thời gian đóng và thời gian hưởng, độ bao phủ của các chế độ bảo hiểm xã hội.
Tổng tỷ lệ đóng các loại bảo hiểm của người lao động và người sử dụng lao động tại Việt Nam hiện bằng 32% tiền lương tháng. Xét về số tương đối là cao so với các nước trong khu vực, chỉ sau Singapore (tỷ lệ đóng 37%).
Dù tỷ lệ đóng, tỷ lệ hưởng hưởng lương hưu cao, nhưng với tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc không cao (bình quân năm 2022 là 5,73 triệu đồng/tháng), nên mức lương hưu bình quân tại Việt Nam hiện chỉ khoảng 5,4 triệu đồng/người/tháng.
Lý giải điều này, cơ quan quản lý cho rằng, có tình trạng doanh nghiệp 'chẻ' thu nhập, tách phụ cấp sang phúc lợi khác để không phải tính đóng bảo hiểm xã hội. Quy định hiện hành khó tách bạch các khoản phụ cấp tính đóng bảo hiểm xã hội với doanh nghiệp trả theo lương tối thiểu vùng, bởi mỗi nơi xây dựng thang bảng lương, phụ cấp, mức tiền khác nhau.
Nhiều doanh nghiệp tồn tại ba loại thu nhập: Làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, để quyết toán và thu nhập thực tế. Có doanh nghiệp đưa ra hơn 100 loại phụ cấp lẫn phúc lợi và gần như không thể tính đóng bảo hiểm xã hội.
Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) mới nhất đề xuất căn cứ đóng bảo hiểm xã hội theo mức lương tối thiểu vùng, cũng để phù hợp với định hướng khi thực hiện cải cách tiền lương sẽ không còn mức lương cơ sở.
Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội cũng bổ sung tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất bằng một nửa mức lương tối thiểu tháng vùng cao nhất do Chính phủ công bố (cao nhất bằng 8 lần mức lương tối thiểu tháng vùng cao nhất do Chính phủ công bố); đây là cơ sở quy định căn cứ đóng bảo hiểm xã hội đối với những đối tượng không hưởng tiền lương (chủ hộ kinh doanh; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương;..).
Đây cũng là căn cứ để xác định trách nhiệm tham gia đối với đối tượng người lao động làm việc không trọn thời gian.
Về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với khu vực ngoài nhà nước cơ bản kế thừa quy định hiện hành, quy định cụ thể hơn theo hướng tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương tháng, bao gồm mức lương, phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác, được trả thường xuyên và ổn định trong mỗi kỳ trả lương.
Trên cơ sở đó, Chính phủ quy định chi tiết nhằm xác định cụ thể các khoản phải đóng, không phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc; việc xác định tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội đối với trường hợp thỏa thuận trả lương theo giờ, ngày, tuần và theo sản phẩm, khoán.