Thực tế cho thấy, trên thế giới, có khoảng 50% bệnh nhân ung thư có thể chữa khỏi. Ở Việt Nam, tỷ lệ này chỉ chiếm khoảng 20%, nhưng không phải do phương pháp chữa trị của ta kém các nước phát triển, mà nguyên do nằm ở chỗ, các bệnh nhân đều đến bệnh viện muộn và phát hiện bệnh vào giai đoạn cuối. Và thiết bị y tế tối tân, hiện đại để giúp cho chẩn đoán sớm, chính xác cũng như để chữa trị ung thư chưa được trang bị đầy đủ. Hiện nay, sau những nỗ lực tiếp cận với khoa học công nghệ tiên tiến trên thế giới, các bệnh viện trong nước đã mang đến những cơ hội mới cho bệnh nhân bị ung thư. Có thể khẳng định, với các phương pháp hiện đại đã thay đổi “bản án tử hình” đối với bệnh nhân ung thư.
Lối thoát cho người bệnh
Nhiều năm trước đây, bệnh nhân ung thư (K) có điều kiện ở Việt Nam, thường tìm đường ra nước ngoài chữa trị với một chi phí đắt đỏ gấp hàng chục lần trong nước. Sự thiếu thốn phương tiện kỹ thuật hiện đại, và sự chậm trễ trong tiếp cận phương pháp chẩn đoán và điều trị tiên tiến, đã làm hạn chế tính ưu việt của các bệnh viện chuyên khoa ung bướu và điều trị ung thư. Theo một thống kê của báo chí mỗi năm người Việt tốn một khoản tiền lớn hàng tỷ USD để ra nước ngoài chữa trị bệnh. Nhưng thực tế cho thấy, mấy năm gần đây, các Bệnh viện ở Việt Nam hoàn toàn có thể chữa khỏi nhiều căn bệnh hiểm nghèo, trong đó có ung thư. Trung tâm Y học Hạt nhân và Ung bướu của Bệnh viện Bạch Mai đã ứng dụng thành công những kỹ thuật hiện đại của thế giới vào chẩn đoán và điều trị ung thư, mang đến những niềm vui, và hạnh phúc cho những bệnh nhân chịu căn bệnh hiểm nghèo này.
Chẩn đoán sớm bằng chụp PET/CT
Sự kiện PET/CT là một thành tựu khoa học nổi bật của y tế trong việc kiểm tra sức khỏe cho con người và giúp phát hiện sớm các căn bệnh hiểm nghèo (Ung thư, tim mạch, thần kinh...). Đây là một phương pháp mới, hiện nay chỉ được áp dụng ở một số bệnh viện lớn như Bệnh viện Bạch Mai, Viện Quân y 108, Bệnh viện Việt Đức, và Bệnh viện Chợ Rẫy (TP Hồ Chí Minh). Phương pháp này với độ nhạy, độ đặc hiệu cao giúp phát hiện các tổn thương, đặc biệt trong ung thư. Trong nhiều trường hơp trên CT rất khó hoặc không thể xác định được khối u để lập kế hoạch xạ trị (như ung thư thực quản, vòm họng, phổi...) nên hiệu quả điều trị thấp, nhiều biến chứng sau xạ trị như loét, rụng tóc, cháy da... PET/CT không những phát hiện tổn thương sớm, chính xác hơn các phương pháp khác mà còn cho thấy cả cấu trúc giải phẫu và hình ảnh chức năng của vùng tổn thương. Vì thế kỹ thuật này có thể dễ dàng xác định được khối u và hạch di căn, thay đổi 25% thể tích xạ trị so với CT. Đây là một trong những kỹ thuật tiên tiến nhất trên thế giới đã được áp dụng tại Trung tâm Y học hạt nhân và ung bướu của Bệnh viện Bạch Mai.
Đặc biệt gần đây Trung tâm đã ứng đụng PET/CT mô phỏng lập hoạch xạ trị ung thư. Chị Phạm Th. L., 63 tuổi, ung thư phổi phải, ung thư biểu mô tuyến. Sau khi chụp PET/CT để xác định giai đoạn bệnh mà các phương pháp khác không đạt được, đã cho thấy khối u thúy trên phổi phải (mũi đỏ), hạch trung thất (mũi tên da cam), hạch cổ, hạch nách (mũi tên tím), tuyến thượng thận (mũi tên xanh) tăng hấp thu FDG. Nhờ đó, với trường hợp bệnh của chị L. các bác sĩ ở Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu đã có những phương pháp điều trị đúng, kéo dài thời gian sống khỏe mạnh cho chị... Sau một thời gian sử dụng tại Việt Nam, Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu đã có những con số thống kê ấn tượng:
89-96% bệnh nhân có được các quyết định phương pháp điều trị đúng sau làm PET.
45-60% bệnh nhân đã được thay đổi phương pháp điều trị sau khi làm PET...
Xạ phẫu với dao Gamma quay (Rotating Gamma Knife)
Ngoài phương pháp chẩn đoán sớm, Bệnh viện Bạch Mai còn áp dụng các phương pháp điều trị mới, mang lại hy vọng cho những bệnh nhân khi rơi vào căn bệnh hiểm nghèo này. Với xạ phẫu bằng dao Gamma quay, bệnh nhân có thể được điều trị mà không cần phải mổ mở hộp sọ. Thời gian nằm viện sẽ ngắn hơn, ít biến chứng nặng và việc chăm sóc hậu phẫu cũng đơn giản hơn.
Phương pháp này sử dụng nhiều chùm tia phóng xạ phát ra đồng thời từ nhiều nguồn khác nhau, hội tụ chính xác vào một điểm để phá hủy tổn thương. Bức xạ của tia gamma làm bẻ gãy cấu trúc xoắn của AND, làm ngừng tăng sinh và chết tế bào, làm xơ hóa tổn thương...
So với phương pháp xạ trị cổ điển, xạ phẫu Gamma quay có rất nhiều lợi thế. Từ 201 nguồn phóng xạ giảm xuống còn 30, mà tổng hoạt tính vẫn là 6000Ci nên chi phí nạp nguồn ban đầu và thay nguồn thấp hơn.
Với phương pháp xạ phẫu này, qua thực tiễn Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu đã điều trị cho hơn 1700, bệnh nhân u não và các bệnh lý sọ não. Kết quả cho thấy đây là một phương pháp điều trị hiệu quả, an toàn, đặc biệt đối với những bệnh nhân u thân não, u tuyến yên, u sọ hầu, u màng não, u tế bào hình sao, các ung thư di căn não, AVM... Rất an toàn cho các bệnh nhân nhiều tuổi, trẻ em, các tổn thương ở những vùng não không mổ mở được.
Xạ trị điều biến liều
Với kỹ thuật mới này trong điều trị xạ trị cho bệnh nhân ung thư đã vượt trội so với kỹ thuật xạ trị hiện nay. Đó là tiêu diệt khối u nhưng đảm bảo liều xạ thấp nhất vào tổ chức lành, giảm nguy cơ biến chứng cho người bệnh.
Theo Phó Giáo sư - Tiến sĩ Mai Trọng Khoa, Giám đốc Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, với kỹ thuật 3D hiện áp dụng trên cả nước, thì khối u bị tiêu diệt, tuy nhiên các tổ chức lành cũng bị tổn thương do chịu liều xạ cao. Các máy xạ trị phát ra trường chiếu thông thường có góc vuông, hình vuông, hình chữ nhật, trong khi đó, khối u có nhiều hình dạng khác nhau. Việc xạ trị không thể triệt để, trong khi đó, với kỹ thuật xạ trị điều biến liều, chùm bức xạ được tập trung chính xác vào các tổ chức u, có thể điều chỉnh hay tăng giảm cường độ. Việc sử dụng phương pháp điều trị xạ trị điều biến liều có thể kết hợp hữu hiệu với kỹ thuật chụp PET/ CT, mang lại cơ hội sống cho rất nhiều bệnh nhân tưởng như đã cận kề với tử thần. Hiện nay, Trung tâm đã phát triển ứng dụng thường quy kỹ thuật PET/CT mô phỏng lập kế hoạch xạ trị điều biến liều cho bệnh nhân ung thư. Trung tâm YHHN - Ung bướu BV Bạch Mai đã chuẩn được quy trình xạ trị điều biến liều IMRT gắn CT, PET/CT mô phỏng trong điều trị ung thư.
Phương pháp dùng thuốc điều trị đích
Đây là một lợi thế của trung tâm hạt nhân và ung bướu Bệnh viện Bạch Mai. Dựa trên nguyên lý của phản ứng miễn dịch đặc hiệu: Sử dụng kháng thể đơn dòng đã được đánh dấu đồng vị phóng xạ phát tia beta hoặc anpha để gắn đặc hiệu vào kháng nguyên (TB ung thư). Cung cấp liều bức xạ thích hợp tự tìm đến và tiêu diệt khối u chọn lọc nhờ vào sự dẫn đường của các kháng thể đơn dòng đã được đánh dấu phóng xạ gắn đặc hiệu vào khối u (kháng nguyên). Phương pháp này có thể làm tập trung một các chọn lọc năng lượng bức xạ vào khối u, nhưng lại làm giảm rõ rệt liều bức xạ cho các tổ chức xung quanh khác, đặc biệt là những cơ quan nhạy với bức xạ như cơ quan tạo máu...
Với những phương pháp điều trị mới áp dụng những công nghệ khoa học tiên tiến trên thế giới, chắc chắn trong một tương lai gần, tỷ lệ bệnh nhân chữa khỏi ưng thư ở Việt Nam sẽ tăng cao hơn nữa.
Phó Giáo sư-Tiến sĩ Mai Trọng Khoa, Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai-Giám đốc Trung tâm hạt nhân và ung bướu Bệnh viện Bạch Mai - Thành viên duy nhất của Việt Nam có mặt trong Hiệp hội ung thư Hoa Kỳ.
Cùng với sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của khoa học công nghệ, trong đó có nhiều kỹ thuật công nghệ hiện đại mà y học được thừa hưởng, chuyên ngành ung bướu và y học hạt nhân của Bệnh viện Bạch Mai đã có nhiều thiết bị hiện đại nhất thế giới phục vụ cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư. Do sự phát triển như vậy nên giá dịch vụ cũng cao lên, và những bệnh nhân nghèo khó có thể tiếp cận được với các phương pháp chữa trị hiện đại này. Đó là một khó khăn rất lớn đối với các nước đang phát triển. Hiện nay, với sự nỗ lực của Bộ Y tế và Bệnh viện Bạch Mai, các bệnh nhân đã được hỗ trợ của Bảo hiểm y tế để tiếp cận với các dịch vụ cao cấp như kỹ thuật PET/CT, xạ trị gia tốc, xạ trị biến liều, xạ phẫu Gamma quay... Với các dịch vụ này đều được bảo hiểm phối hợp chi trả, tạo cơ hội cho người nghèo được tiếp cận với công nghệ cao.
Phó Giáo sư-Tiến sĩ Mai Trọng Khoa.
Tuy nhiên, đối với những người có thu nhập thấp và người nghèo, làm thế nào có cơ hội tiếp cận với công nghệ kỹ thuật cao trong chẩn đoán và điều trị còn là bài toán khó. Phương châm của chúng tôi là rất muốn tất cả người bệnh đều có cơ hội chữa bệnh. Chúng tôi cũng đã có một số hướng đi, như vận động các nhà hảo tâm, gây quỹ từ thiện, và kêu gọi các tổ chức, đơn vị hỗ trợ những bệnh nhân nghèo có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Chúng tôi cũng mong rằng, qua nhịp cầu nối của Cảnh sát toàn cầu, sẽ có nhiều tấm lòng nhân ái đến với trung tâm, để mở ra nhiều cơ hội cho những bệnh nhân nghèo.
Bác sĩ, Thạc sĩ Trần Ngọc Hải - Trung tâm Hạt nhân và ung bướu Bệnh viện Bạch Mai.
Ở đây chúng tôi đã chữa khỏi hoàn toàn cho rất nhiều bệnh nhân K ác tính. Tính ưu việt của Trung tâm y học hạt nhân và Ung bướu bệnh viện Bạch Mai ngoài việc các bệnh nhân thay vì ra nước ngoài điều trị với chi phí tốn kém cao thì ở đây chúng tôi có các thiết bị y khoa tối tân và hiện đại nhất dành cho việc chẩn đoán bệnh, phát hiện sớm và chữa trị hiệu quả căn bệnh ung thư. Thường thì bệnh nhân bị ung thư rất dễ bị rối loạn và tổn thương ở các bộ phận khác trong cơ thể do ảnh hưởng của tế bào ung thư di căn. Vì thế ngoài chuyên khoa sâu về ung bướu, các bệnh nhân đến điều trị ở đây sẽ được chữa trị trong điều kiện khép kín, với sự hỗ trợ của các chuyên ngành sâu về tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, thần kinh, xương khớp v.v... Trung tâm được đặt trong một hệ thống bệnh viện đa khoa lớn như Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân được hỗ trợ rất nhiều về việc khám chữa bệnh trong một hệ thống hoàn chỉnh, thuận tiện cho bệnh nhân không phải đi lại nhiều, hay phải mời các bác sỹ chuyên khoa tới hội chẩn. Hiện nay, các bệnh viện chuyên về ung bướu trên địa bàn Hà Nôi vẫn thường gửi một số bệnh nhân sang trung tâm chúng tôi để được điều trị hỗ trợ các chuyên khoa ngoài ung bướu.
