- Phân bổ toàn bộ room tín dụng 14% cho các ngân hàng
- Các ngân hàng dự báo mặt bằng rủi ro khách hàng tiếp tục tăng
- Ngân hàng không được cho khách vay để gửi tiền, góp vốn, mua cổ phần doanh nghiệp chưa niêm yết
Thanh tra Chính phủ vừa thông báo kết luận về việc thực hiện đề án tái cơ cấu, xử lý nợ xấu ngân hàng giai đoạn 2013-2017.
Trong đó, liên quan đến việc xử lý nợ xấu các tổ chức tín dụng (TCTD) theo Đề án 834, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra hàng loạt vi phạm của các ngân hàng trong việc cấp tín dụng cho khách hàng.
Theo đó, kết quả xem xét tình hình nợ xấu theo báo cáo của TCTD và kiểm tra chất lượng một số hồ sơ cấp tín dụng tại 5 ngân hàng thương mại là Ngân hàng Việt Á (VietABank), Quốc Dân (NCB), Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank), Bắc Á (BacABank) và Sài Gòn Thương tín (Sacombank) cho thấy các ngân hàng có nhiều vi phạm ở quy trình cấp tín dụng.
Đáng lưu ý là việc tập trung tín dụng cho 1 khách hàng, 1 dự án nhưng “lách” thông qua cho vay các khách hàng độc lập để tránh vi phạm quy định của Luật các tổ chức tín dụng.
Các hình thức được các nhà băng này sử dụng như: Cho vay để góp vốn theo các hợp đồng hợp tác đầu tư kinh doanh ký với chủ đầu tư dự án, bản chất là giải ngân vốn cho chủ đầu tư để thực hiện dự án;
Cho vay để góp vốn công ty con, mua lại phần vốn góp của các cổ đông công ty sở hữu dự án thuộc dự án, nhưng bản chất là vay vốn thành lập doanh nghiệp để mua lại một phần dự án thông qua hình thức mua lại phần vốn góp của doanh nghiệp dự án;
Các ngân hàng cũng cho vay để nhận chuyển nhượng và đầu tư cùng một dự án, nhưng khách hàng vay không trực tiếp thực hiện dự án mà vay vốn để chuyển cho chủ đầu tư thông qua hình thức ký hợp đồng nguyên tắc về việc chuyển nhượng các phân khu thuộc dự án.
Qua kiểm tra cho thấy, việc cấp tín dụng có những thiếu sót, vi phạm trong việc thẩm định điều kiện vay vốn, giải ngân khi dự án chưa đầy đủ hồ sơ pháp lý, số liệu báo cáo tài chính sai lệch, không kiểm soát được việc sử dụng vốn thực tế đầu tư vào dự án, dự án chậm triển khai, tiểm ẩn rủi ro.
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến thời điểm 10/10/2021, trong số khách hàng trên, có 17 khách hàng đã tất toán, 1 khách hàng chuyển ngoại bảng và 1 khách hàng còn dư nợ.
Theo phản hồi từ Techcombank ngày 11/7/2023, toàn bộ các khoản cấp tín dụng được đề cập tại văn bản số 509/QD-TTCP ngày 15/6/2018 của Thanh tra Chính phủ, tới nay, đều không còn số dư nợ tại Techcombank.
Ngân hàng đã liên tục thực hiện công tác rà soát, giám sát và theo dõi chặt chẽ các khoản cấp tín dụng, nhằm đảm bảo không phát sinh rủi ro tại Techcombank và tuân thủ đúng quy định của cơ quan có thẩm quyền.
Các kết quả rà soát, thẩm định đều được báo cáo Ngân hàng nhà nước và các cơ quan có thẩm quyền.
Sacombank cho 9 doanh nghiệp vay hơn 48,5% vốn tự có để đầu tư cùng 1 dự án
Kiểm tra hồ sơ cấp tín dụng của 16 khách hàng tại thời điểm 31/8/2018, dư nợ là 15.218 tỷ đồng, chiếm 6,2% tổng dư nợ ngân hàng Sacombank, Thanh tra Chính phủ cũng phát hiện nhiều thiếu sót, vi phạm trong việc thẩm định điều kiện cho vay; thực hiện phân loại nợ không đúng quy định...
 |
Sacombank cho 9 khách hàng vay tới gần một nửa vốn tự có |
Đáng nói, Sacombank đã cho 9 doanh nghiệp vay với dư nợ bằng 48,52% vốn tự có của ngân hàng, lên tới 9.262 tỷ đồng.
Các doanh nghiệp này gồm Công ty cổ phần Him Lam Thủ Đô, Công ty cổ phần Đầu tư Hồng Bàng, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Bảo Lộc, Công ty cổ phần Đầu tư TMDV Nam Thắng, Công ty cổ phần Thương mại xây dựng Công Phúc, Công ty cổ phần Hạ tầng Bảo Tín, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Việt Phú Mỹ, Công ty cổ phần Việt Hà và Công ty cổ phần Hiệp Ân.
Số doanh nghiệp trên vay vốn rồi nhận chuyển nhượng và đầu tư vào cùng một dự án - dự án khu đô thị Sài Gòn Bình An.
Theo Thông báo kết luận thanh tra, 9 doanh nghiệp này không có mối quan hệ liên quan theo quy định Luật các Tổ chức tín dụng, không trực tiếp thực hiện dự án, mà vay vốn để chuyển cho bên thứ ba qua hình thức ký hợp đồng nguyên tắc về chuyển nhượng các phân khu thuộc dự án.
Trong khi đó, ngân hàng chỉ thẩm định năng lực tài chính với khách hàng vay vốn thay vì đơn vị thực hiện dự án. Việc này dẫn tới tiềm ẩn rủi ro cho ngân hàng do đến thời điểm thanh tra, dự án đang khó khăn về pháp lý đất đai, làm tăng chi phí lãi vay, ảnh hưởng chất lượng tín dụng, kết quả kinh doanh của Sacombank.
Không chỉ vậy, hồ sơ vay vốn của 9 khách hàng nêu trên có nhiều thiếu sót, vi phạm như: Một số khách hàng cung cấp số liệu cho Sacombank sai lệch so với số liệu cung cấp cho cơ quan thuế.
Sacombank cũng chưa kiểm soát chặt chẽ việc một số khách hàng cùng vay vốn tại ngân hàng này và ngân hàng khác để giải ngân cho hợp đồng chuyển nhượng phân khu thuộc dự án khu đô thị Sài Gòn Bình An của Công ty SDI.
Việc kiểm tra sau cho vay chưa ghi nhận, đánh giá đầy đủ tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, khó khăn về pháp lý của dự án; Rủi ro, bất cập trong việc xác định tính pháp lý của tài sản bảo đảm dùng thế chấp cùng cho khoản vay của 9 khách hàng nêu trên trong khi dự án chưa có đầy đủ các hồ sơ pháp lý về quyền sở hữu...
VietABank: Cho vay khi dự án chưa đủ điều kiện huy động vốn
Kiểm tra 14 hồ sơ cấp tín dụng với tổng dư nợ tại ngày 31/8/2018 là 6.510 tỷ đồng, chiếm 17,28% tổng dư nợ cho vay của VietABank, Thanh tra Chính phủ nhận thấy các vi phạm tương tự các ngân hàng trên, như: thẩm định, phê duyệt cho vay khi dự án chưa đủ hồ sơ pháp lý, chủ đầu tư không đủ điều kiện thực hiện dự án;
Thẩm định, xác định doanh thu, chi phí thực hiện dự án đầu tư không chính xác; Chưa phân loại nợ đúng quy định (nợ của Công ty cổ phần Tập đoàn Xây dựng và phát triển Nhà Vicoland, Công ty cổ phần Điện Bình Thủy Lâm Đồng theo quy định phải chuyển sang nhóm 4 và 5 nhưng vẫn được ngân hàng giữ ở nhóm 1).
Bên cạnh đó, ngân hàng cũng cho 10 doanh nghiệp vay vốn, với dư nợ 4.860 tỷ đồng, theo các hợp đồng hợp tác đầu tư kinh doanh ký với chủ đầu tư dự án. Tuy nhiên, bản chất là giải ngân vốn cho chủ đầu tư để thực hiện dự án, trong khi các dự án chưa đủ hồ sơ pháp lý, chưa đủ điều kiện huy động vốn; các hợp đồng hợp tác đầu tư kinh doanh không có hiệu lực pháp lý theo quy định...
NCB: Chưa trích lập dự phòng với nợ bán cho VAMC
Tại NCB, Thanh tra Chính phủ đã kiểm tra 6 hồ sơ cấp tín dụng, trong đó có 4 hồ sơ dự nợ tại thời điểm 31/8/2018 là gần 1.700 tỷ đồng (chiếm 4,94% tổng dư nợ của Ngân hàng) và 2 hồ sơ tín dụng đã bán nợ cho VAMC với tổng dư nợ gốc thời điểm bán nợ là hơn 687 tỷ đồng.
Kết quả cho thấy NCB đã thẩm định, phê duyệt cho vay khi khách hàng chưa đủ điều kiện vay vốn đối với một số doanh nghiệp.
Ngân hàng này cũng cho vay khi tài sản bảo đảm chưa được đăng ký giao dịch đảm bảo, chưa thực hiện thẩm định lại định kỳ, tài sản bảo đảm là cổ phiếu nhưng không có cơ sở định giá giá trị...
BacABank: Cho nhiều doanh nghiệp “họ” TH vay khi chưa đủ điều kiện
Kiểm tra hồ sơ cấp tín dụng của 11 khách hàng, chiếm 11% tổng dư nợ BacABank, cho thấy ngân hàng này đã cho loạt doanh nghiệp “họ” TH vay nhưng chưa đáp ứng đủ điều kiện về tính khả thi, hiệu quả của dự án khi phê duyệt cho vay (Công ty cổ phần Chuỗi thực phẩm TH, Công ty Thực phẩm sữa TH, Công ty Sữa TH, Công ty Phát triển nguyên liệu vùng đông bắc Nghệ An, Công ty Dược liệu TH...).
Ngoài ra, ngân hàng cho vay đối với cả khách hàng thuộc đối tượng hạn chế cho vay theo quy định của BacABank (Công ty TNHH Hùng Vương Huế)...
Về tài sản bảo đảm, ngân hàng này đã phê duyệt cho vay không có tài sản bảo đảm đối với một số khoản vay trong khi tình hình tài chính khách hàng khó khăn, kết quả kinh doanh thu lỗ (Công ty CP chuỗi thực phẩm TH, Công ty NHNN XNK công nghệ xanh quốc tế; Công ty CP Sữa TH; Công ty CP chuỗi cung ứng quốc tế, Công ty CP Đầu tư phát triển nguyên liệu vùng đông bắc Nghệ An).
Ngoài ra, đối với các doanh nghiệp trên, tài sản bảo đảm cũng chưa đăng ký giao dịch đảm bảo theo quy định; tài sản bảo đảm là quyền đòi nợ nhưng tình hình tài chính của bên có nghĩa vụ thanh toán khó khăn, kết quả kinh doanh lỗ...
Trong quá trình vay vốn, có một số kỳ hạn khách hàng chậm trả nợ nhưng BacABank không chuyển nhóm nợ.
