Giá bán lẻ xăng trong nước đã vượt ngưỡng 20.000 đồng/lít sau nhiều tháng giảm xuống thấp. Liên bộ Công Thương - Tài chính cho hay, giá xăng dầu thế giới bình quân 15 ngày vừa qua (từ 5-5 đến 20-5) đã tăng trở lại.
Tăng theo giá thế giới
Trong công văn điều hành giá xăng dầu ngày 20-5, Liên bộ Công Thương - Tài chính cho biết, tính đến ngày 18-5, giá xăng RON 92 đã tăng lên mức 83,97 USD/thùng. So với giá xăng thế giới ngày 4-5 của kỳ điều hành trước (80,89 USD/thùng), xăng RON 92 đã tăng hơn 3 USD/thùng. Đây là lý do chính khiến các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu phải chịu lỗ 2.254 đồng/lít xăng RON 92; 2.089 đồng/lít xăng E5; 1.070 đồng/lít với dầu diezel 0,05S; 782 đồng/lít đối với dầu hỏa madut và 1.127 đồng/lít với dầu hỏa.
Với diễn biến giá cả như trên, để đưa giá xăng trong nước tiệm cận với giá thế giới, đồng thời hạn chế xuất lậu xăng dầu sang Campuchia, Lào và Trung Quốc, Liên bộ quyết định tăng giá xăng thêm 1.200 đồng/lít, dầu thêm 500 đồng/lít. Mức điều chỉnh giá này được quyết sau khi có phương án giảm thuế nhập khẩu các mặt hàng dầu và tiếp tục trích quỹ bình ổn đối với các mặt hàng xăng dầu.
Chỉ trong vòng hơn 2 tuần, giá xăng trong nước đã tiến gần đến giá xăng của các nước trong khu vực. Theo Bộ Công Thương, ngày 20-5, giá xăng RON 92 tại Campuchia là 22.344 đồng/lít; tại Lào là 22.988 đồng/lít và tại Trung Quốc là 20.296 đồng/lít. Sau đợt điều chỉnh giá này, giá xăng tại Việt Nam đã cao hơn giá xăng của Trung Quốc. Một điểm đáng lưu ý khác là trong khi giá xăng tại Việt Nam tăng theo giá thế giới thì giá xăng tại Campuchia - một nước cũng phụ thuộc rất lớn vào xăng dầu nhập khẩu lại có chiều hướng ổn định. Cụ thể, website của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ngày 6-5 có đưa thông tin, giá xăng tại thời điểm đó của Campuchia là 22.316 đồng/lít và đến nay chỉ nhích thêm vài chục đồng/lít.
Theo một chuyên gia kinh tế, để chống xuất lậu xăng dầu, lực lượng chức năng cần có biện pháp hữu hiệu hơn và xây dựng chế tài đủ sức răn đe các đối tượng vi phạm. Phương án tăng giá xăng, giảm chênh lệch chỉ là cách đặng chẳng đừng để chống buôn lậu, bởi tăng giá xăng tác động tới cả nền kinh tế và người dân.
Lo “nước lên thuyền lên”
Ông Nguyễn Mạnh Hùng - Phó Chủ tịch Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) cho rằng, việc điều hành giá xăng dầu gần đây đã minh bạch, hài hòa hơn. Tuy nhiên, trước việc giá xăng tăng liên tiếp 4.750 đồng/lít từ đầu năm đến nay thì các cơ quan quản lý cần có ngay các giải pháp ngăn chặn tình trạng ăn theo giá xăng, đẩy giá hàng hóa lên cao. “Xăng tăng giá, cước vận tải tăng theo, nhưng xăng giảm thì cước vận tải lại giảm nhỏ giọt và mức giảm chưa tương xứng, dẫn đến giá hàng hóa tăng, ảnh hưởng tiêu cực tới đời sống người dân. Do đó, cần đề phòng nước lên, thuyền lên” - ông Nguyễn Mạnh Hùng nói. Theo đại diện Vinastas, các biện pháp ngăn chặn “té nước theo mưa” của các cơ quan quản lý vừa qua chưa thực sự hiệu quả.
Đại diện Hiệp hội Vận tải Việt Nam cho rằng, giá xăng tăng thêm 1.200 đồng/lít sẽ khiến các hãng taxi điều chỉnh giá cước. Trong khi đó, giá dầu chỉ tăng nhẹ 500 đồng/lít nên có thể các hãng vận tải vẫn giữ ổn định cước.
Theo dõi khá chặt các thông tin liên quan đến xăng dầu, chị Hoàng Thị Tính (kế toán một Công ty liên doanh Nhật Bản) cho hay: “Chúng tôi theo dõi thông tin giá dầu thế giới trên các phương tiện truyền thông hàng ngày nên cũng dự báo được giá xăng dầu trong nước thời gian tới. Nhưng liệu có phải giá xăng chỉ tăng theo giá thế giới hay đang phải chịu gánh nặng thuế phí?”.
Người tiêu dùng này dẫn chứng, ngày 2-5-2014, giá thế giới bình quân 30 ngày là 117,87 USD/thùng, giá cơ sở 25.159 đồng/lít, giá bán lẻ của Petrolimex là 24.900 đồng/lít. Khi đó, chi phí định mức kinh doanh xăng dầu chỉ là 860 đồng/lít; thuế bảo vệ môi trường 1.000 đồng/lít; thuế nhập khẩu xăng là 18%. Nay, chi phí định mức đã lên mức 1.050 đồng/lít, thuế bảo vệ môi trường là 3.000 đồng/lít; thuế nhập khẩu 18%, tỷ giá cao hơn cùng kỳ năm ngoái. “Nếu giá xăng thế giới lên mức tương đương năm 2014 thì giá bán lẻ trong nước chắc chắn cao hơn 24.900 đồng/lít. Chúng tôi sẽ càng phải tiết kiệm hơn nữa” - chị Hoàng Thị Tính chia sẻ.
Cục Thống kê thành phố Hà Nội cho biết, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 5-2015 tiếp tục tăng 0,12% so với tháng trước và tăng 0,93% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân chính khiến chỉ số giá tháng này tăng là do giá xăng dầu được điều chỉnh tăng từ ngày 5-5 kéo theo một số nhóm hàng tăng theo. Trong đó, nhóm giao thông tăng 1,06% so với tháng trước. Nhóm nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 1,44% so với tháng trước.