Sau xe tăng Challenger 2, đến lượt pháo tự hành AS90 của Anh bị hủy diệt

Đoạn video cho thấy khẩu pháo tự hành AS90 đang bốc cháy với dải xích bị tách rời, khung thân nát vụn trong khói lửa mù mịt, khả năng cao là toàn bộ đạn dự trữ trong xe đã phát nổ.

Hiện chưa rõ vũ khí nào của Nga đã phá hủy khẩu pháo tự hành này, có thể đây là đòn đánh của UAV cảm tử Lancet hoặc đạn pháo dẫn đường Krasnopol. Do vỏ giáp rất mỏng mà bất cứ loại đạn nào cũng sẽ gây ra thiệt hại nặng nề cho AS90.

Đây không phải tổn thất đầu tiên của loại pháo tự hành này, nhưng sự kiện trên gây chú ý vì diễn ra ngay sau khi xe tăng Challenger 2 tối tân của Anh, được mệnh danh là "chiến xa bất khả chiến bại" đã bị phá hủy.

Nguồn gốc của AS90 bắt đầu vào cuối thập niên 1960, khi Tây Đức, Anh và Ý thảo luận về việc phát triển một mẫu pháo tự hành mới và đã cho ra đời nguyên mẫu SP70. Trong đó Tập đoàn Vickers Shipbuilding and Engineering chịu trách nhiệm thiết kế tháp pháo (có tên SBT155).

Dự án SP70 đã bị hủy bỏ vì lúc bấy giờ pháo tự hành M109 Paladin của Mỹ tỏ ra vượt trội. Tuy nhiên những kinh nghiệm trong nghiên cứu SP70 đã được tận dụng để phát triển AS90 Braveheart của Anh, Palmaria của Ý và Panzerhaubitze 2000 của Đức.

Như một nỗ lực để khắc phục các khuyết điểm trên dự án SP70, Vickers đã chế tạo loại pháo tự hành với khung gầm và tháp pháo mới, mục đích để thay thế toàn bộ các loại FV 433 Abbot và M109 Paladin cũng như pháo xe kéo FH 70 có trong trang bị.

Pháo chính của AS90 sử dụng loại FH 70 155 mm với chiều dài nòng gấp 39 lần đường kính (L/39) và khung gầm sử dụng nhiều thành phần của xe tăng chiến đấu chủ lực Challenger 1, trong đó có bộ truyền động.

Nguyên mẫu đầu tiên hoàn thành vào năm 1986, sau các cuộc thử nghiệm, sản phẩm mới của Vickers đã được Quân đội Hoàng gia Anh chấp nhận đưa vào sử dụng với tên gọi AS90 vào năm 1989.

Khung gầm của AS-90 dùng bánh xích với động cơ và bộ truyền động đặt phía trước. Động cơ Cummins VTA903T V8 công suất 660 mã lực cho tốc độ tối đa trên đường nhựa là 55 km/h, tầm hoạt động 350 km.

Ngoài ra, xe còn được lắp đặt động cơ điện phụ trợ (APU) nhằm cấp điện cho các thiết bị bên trong mà không cần bật động cơ chính. Xe có khả năng vượt chướng ngại vật cao 0,75 m, vượt hào rộng 3 m và lội nước sâu 1,5 m.

Pháo chính của AS90 là loại L/39, khá ngắn so với tiêu chuẩn L/52 ngày nay, sử dụng cơ chế bệ khóa nòng dạng trượt dọc, loa che lửa kiểu vách ngăn đôi và thiết bị cản khói thuốc tràn ngược về tháp pháo.

Hệ thống nạp đạn của AS90 là loại bán tự động, phía dưới tháp pháo chứa 40 quả đạn, đạn pháo từ đây sẽ được chuyển tới khu vực trung tâm của tháp pháo.

Lúc đó đạn pháo sẽ được đặt vào khay nạp tự động và cánh tay thủy lực sẽ đẩy vào buồng đạn. Liều phóng được đặt bên trái tháp pháo và quy trình nạp là thủ công do lính nạp đạn tiến hành.

Nhờ có hệ thống giảm giật và hệ thống treo bằng khí nén nên xe không cần thanh ổn định thủy lực, pháo có thể bắn ở mọi hướng trong góc phương vị 360 độ và góc tà -5 độ - +70 độ.

Với hệ thống nạp đạn bán tự động, AS90 có thể bắn loạt 3 phát trong 10 giây và tốc độ bắn trung bình là 6 phát/phút.

Thông tin về mục tiêu sẽ được trinh sát cung cấp và chuyển về. Hệ thống đặt của BAE System (Automatic Gun Laying System/AGLS) cung cấp các thiết bị tự động để đặt pháo vào vị trí bắn cũng như theo dõi vị trí của xe.

Hai chức năng này được thực hiện bởi một hệ thống dẫn đường quán tính, tích hợp đầy đủ với hệ thống điện trên tháp pháo. Tổ hợp dẫn đường quán tính cung cấp vị trí chính xác và trạng thái của pháo, do đó giảm các điều kiện tiên quyết để khảo sát vị trí bắn.

Đơn vị hiển thị của pháo thủ cho biết góc phương vị và góc tà của pháo so với mục tiêu. Dữ liệu có thể được nhập trực tiếp từ bàn phím hoặc nhận từ hệ thống kiểm soát hỏa lực.

Để bắn trực tiếp từ khoảng cách 2.000 m trở lại, pháo thủ được trang bị kính ngắm ngày/đêm Avimo của Thales Optronic. AS90 cũng có kính ngắm kỹ thuật số chỉ điểm bằng laser quán tính (LINAPS).

AS90 có thể bắn tất cả các loại đạn pháo 155 mm tiêu chuẩn NATO, tầm bắn tối đa 24,7 km với đạn thường hoặc 30 km với đạn tăng tầm có động cơ đẩy hỗ trợ.

Phiên bản cải tiến AS90 Braveheart sử dụng pháo L/52 nên tầm bắn tăng lên 30 km với đạn thường hoặc 40 km khi sử dụng đạn tăng tầm. Ngoài ra nó còn bắn được đạn pháo V-LAP do Nam Phi phát triển với tầm xa 60 km và cả đạn dẫn đường XM982 Excalibur.