'Sát thần' Kalibr của Nga, loại vũ khí làm thay đổi cục diện chiến trường?

Tên lửa hành trình Kalibr là một trong những vũ khí hiện đại và quan trọng nhất trong biên chế quân đội Nga. Loại vũ khí này ra đời thậm chí còn được một số nhà phân tích cho rằng chúng sẽ làm "thay đổi cục diện chiến trường".

Các phiên bản của tên lửa hành trình Kalbir đã được Nga cho triển khai trong thực chiến trong vài năm vừa qua.

Hiện mẫu tên lửa được triển khai trong chiến sự Ukraine là phiên bản tấn công mặt đất 3M14 với tầm bắn 2.500 km.

Kalibr có mang theo đầu đạn nặng 400 kg, đủ để công phá các mục tiêu kiêu cố.

Tên lửa hành trình Kalbir được trang bị hệ thống định vị bằng vệ tinh GLONASS và dẫn đường quán tính.

Ngoài ra đầu dò radar ARGS-14E có tầm hoạt động 20 km để bám bắt các mục tiêu có độ phản xạ radar lớn.

Tên lửa 3M14 sử dụng hệ thống đo độ cao và khớp ảnh địa hình, cho phép tên lửa bay bám sát mặt đất để giảm thiểu khả năng bị phát hiện, khiến đối phương có ít thời gian phản ứng hơn.

Kalibr có thể được phóng từ bệ phóng thẳng đứng trên tàu chiến (Kalibr-NK) hoặc ống phóng lôi cỡ 533 mm (Kalibr-PL) trên các tàu ngầm Kilo.

Phiên bản 3M14 thực chiến lần đầu vào cuối năm 2015, khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự tại Syria để hỗ trợ chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad.

Các chiến hạm của Nga được trang bị loại tên lửa này khi đó đã phóng 23 quả đạn Kalibr từ biển Caspian, vượt quãng đường 1.800 km để tấn công mục phiến quân Syria.

Ông William Gortney, chỉ huy Bộ tư lệnh Bắc Mỹ, khi đó cho rằng Nga phóng loạt tên lửa hành trình Kalibr để 'phát thông điệp rằng họ đang sở hữu năng lực này".

Thực tế chiến trường Syria lúc này không nhất thiếp phải cần sử dụng đến tên lửa hành trình tầm xa.

Hạm đội Biển Đen hải quân Nga đóng tại bán đảo Crimea sở hữu nhiều chiến hạm có thể triển khai tên lửa 3M14, gồm ba tàu hộ vệ Đề án 11356M, bốn tàu tên lửa Đề án 21630, ba hoặc bốn tàu tuần tra Đề án 22160 có thể mang bệ phóng Kalibr dạng container.

Ngoài ra còn có 6 tàu ngầm Kilo 636.3 đang được trang bị loại tên lửa hành trình Kalibr.

Bên cạnh biến thể 3M14, tên lửa hành trình Kalibr còn các mẫu tên lửa khác gồm 3M54 có nhiệm vụ chống hạm và 91RE1/RE2 chống tàu ngầm.

Chủng loại tên lửa đa dạng giúp các chỉ huy linh hoạt trong việc lựa chọn cấu hình vũ khí để hoàn thành nhiệm vụ tác chiến được giao.

Tên lửa Kalibr phiên bản diệt hạm 3M-54 có tầm bắn tối đa 660 km.

Tên lửa Kalbir bay ở tốc độ cận âm hơn 1.100 km/h trong gần như toàn bộ hành trình tới mục tiêu, ở độ cao 10-15 m so với mặt biển để tránh bị radar đối phương phát hiện.

Dữ liệu mục tiêu được nạp từ trước khi phóng, thông qua hệ thống trinh sát của tàu ngầm hoặc đường truyền dữ liệu (datalink) từ các tàu chiến và máy bay khác.

Khi cách mục tiêu khoảng 60 km, đầu dò radar chủ động trên tên lửa Kalbir được kích hoạt để tên lửa tự tìm kiếm mục tiêu.

Đầu đạn sẽ tách khỏi phần thân chính của tên lửa, sau đó động cơ nhiên liệu rắn sẽ đẩy quả đạn tới mục tiêu với tốc độ 3.600 km/h.

Ở giai đoạn tiếp cận mục tiêu, tên lửa Kalibr bay chỉ cách mặt nước khoảng 5 m và liên tục thay đổi quỹ đạo, khiến việc đánh chặn trở nên cực kỳ khó khăn.

Trong nhiệm vụ chống tàu ngầm, tổ hợp Kalibr sẽ khai hỏa tên lửa mang đầu đạn ngư lôi có điều khiển 91RE1 và 91RE2, tương tự mẫu RPK-2 Vyuga hay Metel của Nga và ASROC của Mỹ.

Tên lửa được phóng tới vị trí nghi có tàu ngầm đối phương, sau đó tách đầu đạn để ngư lôi tự tìm kiếm mục tiêu.

Mẫu tên lửa này có tầm bắn 50 km, bị giới hạn về khả năng phát hiện tàu ngầm đối phương bằng hệ thống định vị thủy âm (sonar).

Tuy Nga không cho biết, Kalibr có thể mang đầu đạn hạt nhân hay không, nhưng giới phân tích cho rằng cũng giống như Tomahawk, loại tên lửa này của Nga cũng hoàn toàn có thể trang bị đầu đạn hạt nhân chiến thuật.

Quỹ đạo đường bay tên lửa Kalibr rất phức tạp với sự thay đổi cả về độ cao và hướng bay. Điều đó cho phép nó có thể tiếp cận mục tiêu từ hướng bất ngờ nhất.

Điểm yếu của loại tên lửa này là giá thành đắt đỏ gấp nhiều lần đối thủ của nó là Tomahawk.

Trong khi sản phẩm của Mỹ rơi vào khoảng 1-1,5 triệu USD, thì tên lửa Kalibr của Nga có giá lên tới 6,5 triệu USD/quả.

Tuy vậy có thể nói, sự xuất hiện của tên lửa hành trình Kalibr đã khiến cho phương Tây nói chung và Mỹ nói riêng đi từ thán phục đến lo ngại.

Các tên lửa Kalibr được triển khai trên đa nền tảng có thể tung ra đòn đánh phủ đầu, điều này đã phá vỡ thế độc quyền của Mỹ trước đây với tên lửa hành trình Tomahawk.