'Rắn lửa bầu trời' AIM-9X đã được Mỹ sử dụng để bắn hạ khinh khí cầu

"Chúng ta đã bắn hạ khinh khí cầu thành công và tôi muốn khen ngợi các phi công của chúng ta vì đã làm được điều đó", Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố hôm 4/2/2023.

Tổng thống Biden cho biết, ông đã ra lệnh bắn hạ khí cầu hôm 1/2/2023. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc đã khuyến nghị nên đợi cho đến khi có thể thực hiện việc này trên biển để bảo vệ dân thường khỏi các mảnh vỡ rơi xuống Trái đất từ độ cao hàng nghìn mét.

Theo một quan chức quân sự cấp cao của Mỹ, máy bay chiến đấu F-22 Raptor từ căn cứ không quân Langley ở Virginia đã thực hiện bắn vào lúc 14h39 (theo giờ địa phương), sử dụng tên lửa AIM-9X.

Vụ bắn hạ xảy ra ngay sau khi chính phủ Mỹ ra lệnh tạm dừng các chuyến bay đến và đi từ 3 sân bay Nam Carolina, bao gồm Wilmington, Myrtle Beach và Charleston, do vấn đề "an ninh quốc gia". Các chuyến bay đã được nối lại vào chiều 4/2.

Khí cầu được phát hiện đi vào không phận Mỹ ngày 28/1 trước khi di chuyển sang không phận Canada vào ngày 30/1.

Sau đó, nó trở lại không phận Mỹ vào ngày 31/1, theo một quan chức quốc phòng Mỹ. Các quan chức Mỹ đã không tiết lộ công khai về sự hiện diện của khí cầu cho đến ngày 2/2.

Washington cho rằng đây là khí cầu do thám, gọi đó là "sự vi phạm rõ ràng" chủ quyền của Mỹ và đã thông báo cho Bắc Kinh về vụ bắn hạ ngày 4/2.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc trước đó nói rằng sự xuất hiện của khí cầu ở Mỹ là "tai nạn bất khả kháng" và Bắc Kinh "chưa bao giờ vi phạm lãnh thổ, không phận của bất kỳ quốc gia có chủ quyền nào".

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết đây là khí cầu dân sự phục vụ nghiên cứu khí tượng và các hoạt động khoa học khác.

Tuy nhiên, Lầu Năm Góc đánh giá khí cầu này là hoạt động mới nhất trong chuỗi hoạt động khí cầu do thám mà Trung Quốc tiến hành trên toàn cầu. Vì thế nước này đã quyết định bắn hạ bằng tên lửa AIM-9X.

AIM-9X là phiên bản cải tiến từ tên lửa không đối không tầm ngắn AIM-9 được phát triển vào thập niên 1950 và chính thức đi vào trang bị năm 1956.

AIM-9 là thế hệ tên lửa không đối không dẫn đường bằng hồng ngoại có khả năng tiêu diệt mục tiêu đường không ở cự ly 30-35 km.

Quá trình nâng cấp AIM-9X bắt đầu từ cuối những năm 1980 nhằm đối phó với sự ra đời của tên lửa R-73 (AA-11 Archer) của Nga.

AIM-9X được trang bị động cơ kiểm soát vector lực đẩy kết hợp với vây lái ở mũi mang lại khả năng cơ động cao trong phạm vi hẹp.

Cảm biến hồng ngoại tiên tiến với góc nhìn lên đến 90 độ tương thích với hệ thống nhắm mục tiêu trên mũ bay phi công cho phép khóa mục tiêu bằng mắt nhìn.

Tên lửa AIM-9X bắt đầu được thử nghiệm vào năm 1999, quá trình sản xuất loạt bắt đầu vào năm 2000 và chính thức đi vào trang bị đại trà từ năm 2003.

Một trong những tính năng "đỉnh" của AIM-9X là khả năng khóa mục tiêu sau khi phóng nên phù hợp với các tiêm kích tàng hình có khoang vũ khí bên trong thân.

Ngoài ra, cảm biến mới còn có tính năng cho phép phi công chỉ tập trung vào một mục tiêu duy nhất nên hiệu suất chiến đấu rất cao, do đó, mục tiêu rất khó trốn thoát nếu bị tên lửa tấn công.

Tên lửa có chiều dài 3 m, đường kính 0,127 m, sải cánh 0,44 m, trọng lượng 85 kg, tầm bắn tối đa 35 km.

AIM-9X được giới quân sự thế giới đánh giá là một trong những tên lửa không đối không dẫn đường hồng ngoại mạnh nhất thế giới.

Hiện AIM-9X có các phiên bản Block I, Block II và Block III. Trong khi Block I chỉ được sản xuất giới hạn trong giai đoạn từ năm 2000-2003 thì Block II với một số cải tiến nhỏ đã được sản xuất đại trà từ năm 2004 và trang bị cho cả đồng minh.

Phiên bản AIM-9X Block III bắt đầu được nghiên cứu từ năm 2010 và dự kiến đi vào trang bị vào năm 2022.

AIM-9X Block III có động cơ mạnh mẽ hơn, tầm bay tăng lên khoảng 55 km, còn hệ thống điện tử vẫn giữ nguyên như phiên bản tiền nhiệm.