Quân đội Nga cần gấp xe tăng hạng nhẹ trên chiến trường hiện đại

Mặc dù khả năng bảo vệ tương đối yếu, xe tăng hạng nhẹ PT-76 vẫn được các đơn vị trinh sát của lực lượng mặt đất Quân đội Liên Xô và thủy quân lục chiến tin dùng.

Hiệu quả của xe tăng lội nước đã được chứng minh trong các cuộc chiến tranh Ả Rập - Israel và Ấn Độ - Pakistan. Vào cuối những năm 1970, Ấn Độ thậm chí còn cố gắng thay thế chiếc PT-76 cũ kỹ bằng xe tăng hạng nhẹ của riêng mình dựa trên khung gầm BMP-2.

Tại Liên Xô, công việc cũng được tiến hành để biến PT-76 thành một loại xe tăng lội nước hiện đại hơn, được gọi là Object 934 hay Sudya với trọng lượng chiến đấu 17,5 tấn. Tuy nhiên dự án không được tiếp diễn.

Vào đầu những năm 1980, đã có những thay đổi đáng kể khi khối NATO đã nhận được xe tăng hạng nặng Leopard 2, Challenger và Abrams, điều này đòi hỏi Liên Xô phải tăng cường hỏa lực của Lực lượng Dù, nhất là khi có thêm nhiều máy bay vận tải quân sự Il-76 hơn.

Do vậy, các điều kiện đã được hình thành cho sự xuất hiện của loại pháo chống tăng tự hành đổ bộ đường không mới có khả năng chiến đấu hiệu quả với các phương tiện bọc thép hạng nặng của NATO.

Ban đầu, nguyên mẫu được cho là sử dụng khung gầm BMP-2, lắp một khẩu pháo cỡ nòng 125 mm mạnh mẽ. Nhưng một giải pháp đơn giản hơn có vẻ là sử dụng nền tảng xe tăng hạng nhẹ Object 934 không được sản xuất hàng loạt.

Vì vậy, pháo chống tăng tự hành Sprut-SM đã xuất hiện trong biên chế của Lực lượng Dù, nhưng cho đến nay chỉ có 36 chiếc được sản xuất. Tại sao lại ít như vậy, phương tiện trên có rất nhiều ưu điểm nhưng đồng thời cũng tồn tại những khuyết điểm nghiêm trọng.

Một mặt, loại xe bọc thép này có khả năng đổ bộ đường không cũng như sở hữu tốc độ và khả năng cơ động và cơ động cao, cũng như hỏa lực ngang bằng với xe tăng chiến đấu chủ lực.

Sprut-SD có thể trang bị cho Lực lượng Dù, Thủy quân lục chiến và thậm chí cả Lục quân. Về mặt này, xe tăng hạng nhẹ của Liên Xô/Nga vượt trội hơn tất cả các sản phẩm tương tự của nước ngoài được mô tả ở trên.

Mặt khác, yêu cầu đổ bộ đường không khiến xe phải có khối lượng tương đối nhỏ và lớp giáp mỏng. Nghĩa là với tư cách là một chiếc xe tăng trong các hoạt động tấn công, Sprut-SD sẽ đối diện rủi ro không thể chấp nhận được cho tổ lái của nó.

Một nhược điểm lớn nữa là giá thành của loại xe bọc thép này rất cao, nguyên nhân là do số lượng sản xuất hạn chế và thiếu sự thống nhất với các loại thiết giáp lội nước khác.

Giải pháp cho vấn đề là chuyển đổi xe tăng hạng nhẹ trong phiên bản Sprut-SDM1 sang nền tảng mới. Sự khác biệt lớn giữa các xe bọc thép được cập nhật là việc sử dụng những bộ phận và cụm lắp ráp từ xe chiến đấu bộ binh BMD-4M và BMP-3.

Thay vì động cơ 2V-06-2 công suất 450 mã lực ban đầu, động cơ diesel mới loại UTD-29 công suất 500 mã lực đã được lắp đặt, cho phép chiếc xe bọc thép nặng 18 tấn chạy với tốc độ 70 km/h trên đường cao tốc.

Kíp chiến đấu của cỗ chiến xa mới bao gồm 3 người. Vũ khí trang bị rất mạnh, đó là pháo nòng trơn 2A75 cỡ 125 mm với 40 viên đạn và 2 súng máy PKT cỡ nòng 7,62 mm.

Sprut-SDM1 nhận được hệ thống điều khiển hỏa lực cập nhật, kính ngắm kết hợp giữa kênh truyền hình và ảnh nhiệt, cho phép sử dụng vũ khí bất cứ lúc nào trong ngày, cũng như thiết bị theo dõi mục tiêu tự động giúp cải thiện hiệu suất chiến đấu tổng thể.

Chiếc xe tăng hạng nhẹ mới tỏ ra hoàn toàn phù hợp với xu hướng toàn cầu, có thể trang bị cho Lực lượng Dù, Thủy quân lục chiến và Lục quân để sử dụng chung.

Cỗ chiến xa nói trên có thể được vận chuyển nhanh chóng bằng máy bay vận tải, chiến đấu trên vùng núi, trong đầm lầy và trong điều kiện sa mạc, điều đó có nghĩa là nó có tiềm năng xuất khẩu lớn.

Do lớp giáp bảo vệ yếu nên Sprut-SDM không phải là phương tiện thay thế cho xe tăng chiến đấu chủ lực, nhưng chúng có khả năng thực hiện nhiều nhiệm vụ khá đa dạng.

Trên thực tế, Sprut-SDM1 có thể được sử dụng như một loại pháo chống tăng tự hành, cũng như khi tạo ra tuyến phòng thủ tại khu vực sông nước, ở địa bàn đầm lầy hay các vùng đất bị mưa cuốn trôi.

Có thể tăng mức độ bảo vệ của phương tiện thông qua việc lắp giáp phản ứng nổ. Ngoài ra việc gia tăng số lượng cùng với sự thống nhất sẽ dẫn đến giá thành của chiếc xe tăng hạng nhẹ này giảm mạnh, rõ ràng đây là kịch bản rất hấp dẫn.