Báo cáo nêu rõ, về Thanh tra huyện, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, Thanh tra huyện đã có quá trình hình thành và phát triển ổn định, lâu dài. Việc tiếp tục duy trì, củng cố Thanh tra huyện để tham mưu, giúp UBND cùng cấp quản lý nhà nước về công tác thanh tra là cần thiết.
Thanh tra huyện không chỉ thực hiện nhiệm vụ về thanh tra mà còn là đầu mối tổ chức triển khai nhiều nhiệm vụ được giao trong các luật khác. Những bất cập trong tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện thời gian qua không phải do thiết chế này không còn phù hợp mà vì chưa được bố trí đủ nguồn lực để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.
Việc không duy trì Thanh tra huyện tuy giảm được số lượng lớn cơ quan, nhưng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả hoạt động quản lý Nhà nước trên địa bàn các đơn vị hành chính cấp huyện.
Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho quy định về Thanh tra huyện như trong dự thảo Luật.
 |
| Quang cảnh phiên họp |
Về việc thành lập Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ; thanh tra Cục thuộc Tổng cục, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, theo quy định của Luật Thanh tra hiện hành thì tại các Tổng cục, Cục thuộc Bộ không thành lập tổ chức thanh tra chuyên ngành, nhưng để đáp ứng yêu cầu quản lý thì Luật quy định Chính phủ xem xét, quyết định giao một số Tổng cục, Cục thuộc Bộ thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.
Việc dự thảo Luật quy định thành lập Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ là nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn về tổ chức cơ quan thanh tra chuyên ngành tại một số Tổng cục, Cục thuộc Bộ; tạo cơ sở pháp lý minh bạch cho hoạt động thanh tra chuyên ngành tại các cơ quan này. Việc thành lập này về thực chất không làm phát sinh tổ chức, biên chế mới.
Về ý kiến đề nghị thành lập cơ quan thanh tra tại một số Cục thuộc Tổng cục là đơn vị ngành dọc đóng tại địa phương hiện đang được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, dự thảo Luật trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 3 không quy định việc thành lập cơ quan thanh tra tại Cục là đơn vị đóng tại địa phương thuộc Tổng cục.
Tuy nhiên, một số luật như Luật Quản lý thuế, Luật Thống kê đã quy định giao các cơ quan ngành dọc đóng tại địa phương (Cục Thuế, Cục Hải quan, Chi cục Thuế, Chi cục Hải quan địa phương, Cục Thống kê cấp tỉnh) thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.
Chỉ tính riêng trong lĩnh vực thuế, theo báo cáo của Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính, trong giai đoạn 2017 - 2021 các đơn vị làm công tác thanh tra, kiểm tra thuế tại 63 Cục Thuế cấp tỉnh đã thực hiện hơn 31 nghìn cuộc thanh tra, chiếm 99% tổng số cuộc thanh tra của toàn ngành, qua đó thu hơn 33,5 nghìn tỷ đồng, bằng 78% số thu qua thanh tra toàn ngành.
Như vậy, nếu không tổ chức cơ quan thanh tra tại Cục Thuế địa phương thì chỉ với đội ngũ công chức tại Thanh tra Tổng cục Thuế không thể đảm đương được khối lượng công việc rất lớn. Bộ Tài chính cho rằng nếu bỏ chức năng thanh tra của Cục Thuế, Cục Hải quan (tỉnh, khu vực) thì ngân sách nhà nước sẽ có nguy cơ thất thu thuế nhiều nghìn tỷ đồng.
Vì vậy, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị bổ sung quy định về thành lập cơ quan thanh tra tại Cục thuộc Tổng cục được tổ chức theo hệ thống ngành dọc đặt tại địa phương, có phạm vi đối tượng quản lý lớn, quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội (khoản 3 Điều 18 của dự thảo Luật).
Về Thanh tra sở, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc giao thẩm quyền cho UBND cấp tỉnh quyết định thành lập Thanh tra sở là phù hợp với chủ trương của Đảng về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.
Tuy nhiên, việc phân quyền cho địa phương quyết định thành lập Thanh tra sở cần được tiến hành từng bước, phù hợp với điều kiện thực tiễn.
