Máy bay M-346 được phát triển bởi Cục thiết kế Yakovlev cùng Công ty Aermacchi của Ý trong vai trò tài trợ, trong đó phần lớn công việc là do phía Nga thực hiện.
Sau đó Aermacchi đã rút khỏi dự án ở giai đoạn phát triển cuối cùng và dựa trên thiết kế và tài liệu kỹ thuật từ đối tác Nga, họ tạo ra máy bay M-346 của riêng mình; trong khi đó Cục thiết kế Yakovlev đã hoàn thiện chiếc Yak-130 mà không có đối tác.
Là sản phẩm hình thành từ bản thiết kế chung giữa Leonardo và Yakovlev, chiếc M-346 của Ý đang giành được nhiều hợp đồng giá trị lớn khi chứng minh được đặc tính ưu việt cũng như độ an toàn cao hơn Yak-130.
Bộ Quốc phòng Áo mới đây cho biết sẽ mua 12 chiến đấu cơ đa năng hạng nhẹ M-346FA được chế tạo dựa trên phiên bản máy bay huấn luyện với hệ thống vũ khí bổ sung. Những phi cơ nói trên sẽ thay thế phi đội Saab 105 đã ngừng hoạt động vào năm 2020.
Sự lựa chọn nghiêng về M-346FA được đưa ra theo khuyến nghị của Bộ Tổng tham mưu Quân đội Áo. Những cuộc đàm phán với chính phủ Ý về việc ký kết hợp đồng hiện đang được tiến hành khẩn trương.
Theo thông báo, nguồn kinh phí cần thiết cho việc mua sắm đã được lên kế hoạch và phê duyệt vào năm 2022, nằm trong chương trình phát triển nhiều năm của Quân đội Áo.
Là một phần điều kiện của hợp đồng mới, Bộ Quốc phòng Áo muốn đưa ngành công nghiệp quốc phòng nước này tham gia chuỗi cung ứng linh kiện để tự chủ việc đảm bảo kỹ thuật.
"Với hợp đồng mua M-346FA, Áo đang thu hẹp đáng kể khoảng cách về năng lực của không quân. Điều này chẳng những đảm bảo đưa 100% hoạt động đào tạo phi công của chúng tôi trở lại, mà còn tăng cường đáng kể khả năng phòng không".
"Những máy bay chiến đấu này sẽ tăng cường khả năng bảo vệ đất nước, người dân Áo và tính trung lập của chúng tôi trước các mối đe dọa đến từ trên không”, Bộ trưởng Quốc phòng Áo - bà Claudia Tanner cho biết.
Kế hoạch mua máy bay Leonardo M-346FA của Áo được biết đến vào tháng 9/2024. Tuy nhiên vào thời điểm đó, phần lớn thông tin cho rằng Vienna chỉ mua phiên bản thuần về huấn luyện.
Ngoài kế hoạch trang bị phiên bản chiến đấu cơ đa năng thay vì thuần huấn luyện, kế hoạch mua sắm chung với chính phủ Ý là một trong những yêu cầu được Áo đưa ra nhằm giảm đáng kể chi phí.
Những chiếc M-346FA nói trên dự kiến sẽ bổ sung cho phi đội hiện tại gồm 18 tiêm kích Eurofighter Typhoon Tranche 1 mà Áo đã nhận được trong giai đoạn 2007 - 2009.
Cần nói thêm, M-346FA là máy bay chiến đấu đa năng hạng nhẹ dựa trên phiên bản huấn luyện M-346, có thể thực hiện cả nhiệm vụ hỗ trợ hỏa lực trên không cho bộ binh cũng như bảo vệ không phận.
Máy bay sử dụng radar Doppler quét cơ học băng tần X đa chế độ Grifo-M-346 do Leonardo phát triển và tối ưu hóa cho M-346FA, có khả năng phát hiện cả mục tiêu trên không và dưới mặt đất.
Chiến đấu cơ M-346FA có khả năng sử dụng nhiều loại vũ khí tối tân, bao gồm tên lửa không đối không và không đối đất, mang được pod súng máy cũng như khí tài trinh sát và nhắm mục tiêu treo ngoài.
Ở cấu hình cơ bản, tên lửa không đối không tầm ngắn AIM-9L, bom rơi tự do trọng lượng 227 kg và bom dẫn đường bằng laser Lizard 2 của Israel đều có thể tích hợp trên máy bay.
Nhà sản xuất còn cung cấp khả năng tích hợp nhiều loại vũ khí, bao gồm bom dẫn đường thế hệ mới, tên lửa hành trình, tên lửa không đối không IRIS-T, tên lửa không đối đất Brimstone...
Dự kiến trong tương lai, M-346FA sẽ là đối thủ lớn của FA-50 do Hàn Quốc chế tạo hay chiếc F-7 Red Hawk đến từ Mỹ, khi đây đều là máy bay huấn luyện được nâng cấp thành chiến đấu cơ đa năng hạng nhẹ giá thành thấp.