- Chặt đứt đường dây tội phạm chuyên mua bán ma tuý qua Telegram
- Khi tội phạm và tệ nạn cùng “chui” vào Telegram ẩn nấp (Bài 3): Chung tay đấu tranh, phòng ngừa tội phạm trên Telegram
Khi sử dụng ứng dụng Telegram, người dùng có thể đổi tên nhiều lần mà không cần yêu cầu xác minh, không thể chuyển tiếp tin nhắn, không được chụp ảnh màn hình và các tin nhắn được lập trình để tự xóa. Điều này đã tạo kẽ hở cho các đối tượng lừa đảo sử dụng Telegram để thực hiện hành vi phạm tội dễ dàng bằng việc đổi tên, xóa tin nhắn sau mỗi lần lừa đảo.
 |
Luật sư Lê Hồng Vân - Đoàn Luật sư Hà Nội |
Thời gian qua, thủ đoạn lừa đảo qua Telegram làm nhiệm vụ được sử dụng khá phổ biến. Đó là việc lợi dụng sự bảo mật của ứng dụng Telegram để xóa dấu vết tội phạm nhằm thực hiện hành vi chiếm đoạt số tiền chuyển khoản từ nạn nhân thông qua các nhiệm vụ. Hành vi lừa đảo được thực hiện theo trình tự: Tuyển dụng qua Zalo bằng hình thức nhắn tin -> yêu cầu tải ứng dụng Telegram -> yêu cầu nộp tiền trước -> mua hàng làm nhiệm vụ.
Bên cạnh đó, còn có một số thủ đoạn lừa đảo trực tuyến khác như lừa đảo tuyển dụng cộng tác viên làm việc online, lừa đảo combo du lịch giá rẻ, lừa đảo thông qua cuộc gọi video Deepfake, Deepvoice, lừa đảo thông qua biên lai chuyển tiền thành công giả mạo, giả mạo giáo viên hoặc nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu, lừa đảo tuyển người mẫu nhí, giả danh cơ quan tiến hành tố tụng, công an lừa đảo, lừa đảo đầu tư chứng khoán, tiền ảo, đa cấp…
Về trách nhiệm pháp lý, đối tượng thực hiện hành vi lừa đảo qua Telegram có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015. Theo đó, người có hành vi lừa đảo sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ hoặc bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm nếu thông qua việc lừa đảo qua Telegram chiếm đoạt số tiền từ 2 đến dưới 5 triệu đồng. Người thực hiện hành vi lừa đảo qua Telegram bị phạt tù từ 2 đến 7 năm khi lừa đảo có tổ chức; Có tính chất chuyên nghiệp; Lừa đảo tổng số tiền từ 50-dưới 200 triệu đồng; Sử dụng thủ đoạn xảo quyệt, tinh vi…
Lừa đảo qua Telegram chiếm đoạt từ 500 triệu đồng trở lên hoặc lợi dụng tình trạng khẩn cấp để thực hiện hành vi phạm tội sẽ bị phạt tù từ 12-20 năm hoặc tù chung thân.
Từ đặc điểm của ứng dụng Telegram có thể nhận thấy, việc xác định đối tượng lừa đảo khá khó khăn do đối tượng dễ dàng đổi tên, tuổi, ảnh đại diện. Do đó, để tránh trở thành nạn nhân của lừa đảo qua Telegram, mỗi cá nhân tuyệt đối không tham gia mua bán đơn hàng ảo dưới hình thức cộng tác viên, nhân viên làm việc tại nhà; Không nhập thông tin vào các đường link lạ được gửi qua SMS, Zalo, Facebook; Không cung cấp các thông tin cá nhân, số thẻ ngân hàng, ảnh chụp căn cước công dân gắn chíp, mã OTP cho bất cứ đối tượng nào, kể cả người tự xưng là nhân viên ngân hàng, công an,…
Ngoài ra, người dùng Telegram cần bảo vệ tài khoản Telegram của mình bằng các hình thức như bật tính năng xác thực hai yếu tố; thường xuyên kiểm tra các thiết bị mà tài khoản Telegram đang đăng nhập để kiểm tra và xóa những thiết bị lạ, không sử dụng. Nếu không cần thiết, người dùng nên ẩn số điện thoại cá nhân trên Telegram và ngăn không cho người lạ tự ý thêm mình nhóm lạ. Bên cạnh đó, để nhận biết và bị tránh lừa đảo qua Telegram, mỗi cá nhân cần kiểm tra nguồn gốc thông tin khi nhận được một lời mời tham gia vào một nhóm hoặc tham gia một hoạt động trên Telegram; Kiểm tra tính khả thi của công việc; Cẩn trọng với việc chia sẻ thông tin cá nhân; Sử dụng cuộc trò chuyện bí mật; Xác minh người gửi thông tin; Sử dụng xác minh tài khoản hai bước.
Đặc biệt, khi bị lừa đảo qua Telegram, người sử dụng mạng cần bình tĩnh và giữ lại thông tin liên quan đến việc lừa đảo để làm bằng chứng; Chặn và báo cáo đối tượng lừa đảo; Làm đơn tố cáo gửi cơ quan công an để ngăn chặn kịp thời hành vi của các đối tượng này…
Một lưu ý nữa là Điều 21 Luật Viễn thông 2023 có hiệu lực từ ngày 1-7- 2024 quy định rõ việc cung cấp dịch vụ viễn thông qua biên giới đến người sử dụng dịch vụ viễn thông trên lãnh thổ Việt Nam phải tuân thủ pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; bảo đảm các yêu cầu về quốc phòng, an ninh, chính sách công cộng cũng như các quy định của pháp luật về an toàn thông tin, an ninh mạng. Trên cơ sở quy định này, các cơ quan chức năng cần xác định trách nhiệm của đơn vị cung cấp dịch vụ viễn thông qua biên giới tới người dùng trong nước, bao gồm cả ứng dụng Telegram để bảo đảm an toàn, an ninh mạng và quyền lợi của người sử dụng.
Huệ Linh (Ghi)
Ông Vũ Ngọc Sơn - chuyên gia an ninh mạng: Cần siết chặt quản lý các hoạt động trên ứng dụng Telegram
Telegram hiện đang hoạt động như một mạng viễn thông tại Việt Nam. Tuy nhiên, ứng dụng này lại không tuân theo quy định nào của pháp luật Việt Nam. Ví dụ như đối với các thuê bao trên mạng viễn thông sẽ phải ký các hợp đồng, xuất trình căn cước để định danh cá nhân và sau đó ký hợp đồng với các nhà mạng thì mới có thể sử dụng số điện thoại. Nhưng với Telegram thì bất cứ ai cũng có thể tạo tài khoản mà không hề phải ký bất cứ ràng buộc nào với nhà cung cấp. Bên cạnh đó, máy chủ của Telegram lại đặt ở nước ngoài. Trong trường hợp có sự cố, vụ việc, vụ án liên quan đến Telegram cần phải điều tra thì cơ quan chức năng cần phải liên hệ với Telegram để lấy những “log” truy cập. Hiện nay, Chính phủ cũng đưa ra một định hướng mới là sẽ quản lý chặt chẽ các nhà mạng, nhà cung cấp nội dung như Telegram để đảm bảo 2 việc. Thứ nhất, những người tham gia trên mạng xã hội thì phải định danh. Thứ hai, những nhà mạng cung cấp dịch vụ như Telegram phải tuân theo pháp luật của Việt Nam, phải đặt máy chủ tại Việt Nam và phải lưu lại các “log” truy cập để phối hợp với các cơ quan chức năng điều tra khi có những sự cố xảy ra. Với hệ thống quy định pháp luật sắp tới, chúng ta sẽ có đầy đủ cơ sở, chế tài để quản lý và xử phạt đối với ứng dụng Telegram.
Chu Hương (Ghi)
