- Điểm danh những loài thú móng guốc đã và đang có nguy cơ tuyệt chủng ở Việt Nam
- Mang gen đột biến, loài châu chấu màu hồng cực kỳ quý hiếm
Chim “núi lửa” (The Volcano Bird) là cách gọi một loài chim sống quanh núi lửa, điều này cho thấy núi lửa không hoàn toàn là công cụ hủy diệt. Chúng có tên Maleo, dùng năng lượng địa nhiệt để ấp trứng, mới nở đã bay.
Chim maleo (tên khoa học Macrocephalon maleo) có kích thước tương đương con gà (độ dài trung bình 55 cm) với phần trán giống mũ sắt màu đen. Chúng có lưng đen, bụng hồng, mặt vàng, mỏ cam sẫm.
Maleo là loài chim lớn, chỉ được tìm thấy ở Sulawesi một hòn đảo lớn thứ 4 của Indonesia. Tuy sống ở trong vùng đồi núi nhưng tổ của Maleo lại được làm ở những vùng đất cát, đất gần núi lửa hoặc ở những bờ biển có nhiều ánh nắng Mặt trời để lấy nhiệt từ đất và nắng để ấp trứng.
Không giống như nhiều loài chim khác, Maleo không dùng thân nhiệt của mình để ấp trứng mà chúng lại sử dụng các yếu tố tự nhiên. Chúng vùi trứng vào cát hoặc đất nóng (do nhận nhiệt từ mặt trời hoặc núi lửa) để ấp trứng.
Ngay cách xây tổ của Maleo cũng thể hiện rõ sự "thông minh" của loài chim này. Cặp chim "bố mẹ" dùng chân đào một hố sâu ở khu vực làm tổ. Sau đó chim cái sẽ đẻ trứng vào trong hố, rồi lấy cát lấp trứng lại để nhiệt độ Mặt trời hoặc núi lửa sưởi ấm.
Tuy nhiên loài chim này không đào hố làm tổ một cách hỗn loạn. Chúng cũng có khả năng nhận biết được nhiệt độ của mẫu cát hay đất bằng cách liên tục dùng miệng “nếm”.
Các nghiên cứu cho thấy nếu phát hiện tầng đất có nhiệt tầm 33 độ C là chúng không tiếp tục đào nữa và để con cái đẻ trứng. Trứng cũng được sắp xếp theo phương thẳng đứng so le trong lỗ. Trứng chim Maleo to gấp gần 5 lần so với trứng gà nuôi.
Việc sắp xếp trứng như vậy cho phép sau khi trứng nở, chim non có thể chui lên qua lớp cát dễ dàng và chạy vào rừng. Chúng có thể bay và hoàn toàn sống độc lập được, tự tìm thức ăn, tự bảo vệ mình khỏi các loài ăn thịt như thằn lằn, trăn, lợn và mèo rừng.
Hiện nay Maleo được đưa vào danh sách là một trong những loài có nguy cơ tuyệt chủng. Để bảo vệ loài chim này, Indonesia đã lập một khu bảo tồn và thuê những người dân làng tham gia trông nom loài chim Maleo.
