- Chậm nhất đến 4-6, các trường phải chuyển phiếu báo thi lớp 10 tới thí sinh
- Hà Nội khi nào quyết môn thi thứ tư và chốt đăng ký nguyện vọng thi lớp 10?
Hiện nay, học sinh sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở có nhiều lựa chọn và thi vào lớp 10 trung học phổ thông công lập chỉ là một trong số đó, tùy theo khả năng và điều kiện thực tế riêng.
Dự thi hay không dự thi vào lớp 10 THPT công lập?
Ngày 17/05/2023, Sở GD&ĐT Hà Nội vừa công bố thống kê số lượng học sinh đăng ký tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập năm học 2022-2023 (hệ chuyên và không chuyên). Dựa theo số liệu của nguyện vọng 1 cho thấy có 104.917 thí sinh đăng ký dự thi, tương đương 81% tổng số học sinh lớp 9 năm 2022-2023 của Hà Nội. Số liệu này giảm nhẹ đôi chút so với 106.600 thí sinh của kỳ thi năm 2021-2022.
Điều này cho thấy trong hai năm trở lại đây Hà Nội đều có khoảng 1/5 học sinh lớp 9 không đăng ký tham dự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập với nhiều lý do khác nhau. Theo khảo sát thực tế, nhiều học sinh đang học lớp 9 ở các trường tư thục liên cấp đã chọn quyền ưu tiên tuyển thẳng chuyển cấp THPT của chính trường mình để duy trì môi trường học tập ổn định (trong đó không ít trường có chất lượng giáo dục cao), tránh được áp lực của kỳ thi chung toàn thành phố.
Cũng vì áp lực tâm lý này và dựa theo nguyện vọng học tập tiếp theo, các gia đình đã chọn giải pháp đăng ký sớm cho con em mình vào lớp 10 của các trường ngoài công lập (tùy vào điều kiện cho phép) thông qua hình thức xét tuyển bằng kết quả học tập THCS. ANTĐ cũng đã giới thiệu danh sách chi tiết những trường này trong các bài báo trước.
Nếu năng lực học tập của bản thân học sinh bị hạn chế khó theo được chương trình giáo dục phổ thông thì giải pháp học hệ giáo dục thường xuyên kết hợp giáo dục nghề cũng là những nét đổi mới đang được khuyến khích. Năm học 2023-2024, toàn thành phố Hà Nội có 79 cơ sở đào tạo (trung tâm GDTX-GDNN, trường cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp) tuyển sinh vào lớp 10 theo hệ này với tổng cộng hơn 11.500 chỉ tiêu.
Ngoài ra, ngay ở Hà Nội vẫn còn không ít bạn trẻ tuổi 15 ở cả nội thành và ngoại thành buộc phải rời xa trường lớp để bước vào công việc mưu sinh ngoài xã hội bởi nhiều nguyên nhân hoặc hoàn cảnh khác nhau. Các học sinh bị thiệt thòi này cũng rất cần nhận được sự cảm thông, giúp đỡ từ cộng đồng (ví dụ như các khóa dạy nghề) để vẫn có thể phát triển tốt trong tương lai.
Với các học sinh còn lại, khi lựa chọn tham dự kỳ thi là xác định phải cạnh tranh bằng năng lực của mình và cũng cần chút may mắn. Nếu không trúng tuyển vào THPT công lập thì vẫn còn nhiều lựa chọn khác. Giáo dục điều này cho các em hiểu là rất quan trọng, không có bất cứ lý do gì để tuyệt vọng chỉ vì không đỗ vào THPT công lập. Tránh các sức ép không đáng có từ phụ huynh, gia đình, bạn bè... Có thể dẫn đến những suy nghĩ và hành động sốc nổi, bồng bột đáng tiếc.
Tỷ lệ “chọi” vào lớp 10 có thực sự quan trọng không ?
Dù không có bất kỳ một cơ quan, đơn vị giáo dục nào thực sự công bố tỷ lệ này mà do xã hội tự đặt ra (tính toán theo chỉ tiêu tuyển sinh so với số lượng đăng ký xét tuyển chủ theo nguyện vọng 1) để đánh giá cơ hội trúng tuyển vào từng trường THPT công lập. Riêng tên gọi “tỷ lệ chọi” đã khiến trút thêm áp lực lên đầu học sinh rồi.
Nếu gọi là “cơ hội trúng tuyển” theo % tỷ lệ đỗ hoặc theo số lượng thí sinh mà mình cần phải giỏi hơn (mức độ cạnh tranh) để trúng tuyển sẽ mang tính nhân văn và sát với thực tế hơn nhiều. Bởi vì, trình độ của các nhóm thí sinh đăng ký vào từng trường cũng có sự phân hóa khác nhau và các trường theo từng khu vực cũng có chỉ tiêu tuyển sinh khác nhau.
Mọi sự tính toán khi chốt ghi trong phiếu đăng ký dự tuyển vào lớp 10 THPT đều có yếu tố may rủi hoặc bị ảnh hưởng của tâm lý đám đông không hề nhỏ từ lịch sử các kỳ tuyển sinh gần nhất. Không ít trường kỳ tuyển sinh năm trước có sự cạnh tranh rất cao khiến các thí sinh e dè và dồn sang đăng ký vào các trường khác để … có nhiều cơ may trúng tuyển hơn. Nhưng với hiệu ứng tâm lý đám đông của xã hội, ai cũng nghĩ như vậy nên khi Sở GD&ĐT công bố thông kê số lượng chính thức thì cơ may trên bị đảo ngược lại. Điều này cũng đã tạo tâm lý hoang mang trong không ít học sinh và cả phụ huynh ở Hà Nội trong từ sáng ngày 17/5 vừa qua. Cơ hội trúng tuyển vào từng trường cũng thay đổi liên tục theo từng năm, không dựa theo bất kỳ quy luật cụ thể nào.
Tuy nhiên thống kê cũng chỉ là số liệu không thể thay đổi, có thể làm hẹp cơ hội của người này nhưng lại tăng hy vọng cho người khác. Để các thí sinh và phụ huynh dễ dàng tham khảo, ANTĐ xin giới thiệu các thống kê chi tiết toàn cảnh trước kỳ thi vào lớp 10 THPT năm 2023-2024 (có so sánh với 2 kỳ thi gần nhất).
 |
 |
 |
Rất cần “làn gió mát” từ gia đình và xã hội cho các thi sinh
Cũng nên nhớ rằng, chỉ còn 3 tuần nữa là diễn ra kỳ thi vào lớp 10 trung học phổ thông THPT và đây cũng là khoảng thời gian cần cho các thí sinh thoải mái về tâm lý nhất cũng như cần bồi dưỡng sức khỏe thật tốt trong tình hình thời tiết tháng Sáu vô cùng khắc nghiệt của Hà Nội. Không nên để các học sinh phải học quá khuya và vẫn cần duy trì những hoạt động giải trí nhẹ nhàng và lành mạnh để giúp trẻ tự cân bằng tâm lý. Chế độ dinh dưỡng tăng cường hợp lý (nhất là các món mà trẻ ưa thích) cũng rất quan trọng vì khi quá tập trung vào học tập rất dễ chễ nải việc ăn uống khiến giảm cân hoặc dễ bị ốm.
Những thí sinh nào được chuẩn bị tốt nhất thì khả năng thành công càng tăng. Người lớn đừng cố gây sức ép tâm lý cho các thi sinh nữa vì kỳ thi cuối cấp cũng còn là kết quả tích tụ của cả 4 năm học THCS mà hãy đồng hành cùng con trẻ.
Theo các chuyên gia về tâm lý giáo dục và tâm lý trẻ em, những sự kỳ vọng hoặc ý nguyện của người lớn rất dễ khiến cho tuổi Teen bị sang chấn về tâm lý cả trước – trong và sau kỳ thi. Hậu quả của điều này có thể rất nghiêm trọng ảnh hưởng lâu dài đến đứa trẻ, thậm chí có thể trả giá bằng tính mạng. Lứa tuổi 15 vốn rất nhạy cảm về tâm sinh lý, rất mong manh trong suy nghĩ và hành động khi bị sang chấn về tâm lý. Khủng hoảng tinh thần của tuổi Teen dẫn đến bệnh lý về tâm thần và nghiêm trọng nhất là hành động tự tử đã từng xuất hiện cả ở Việt Nam và nhiều quốc gia khác trong những năm vừa qua chỉ vì… kết quả của một kỳ thi.
Khi trí não rơi vào trạng thái bị căng cứng thì rất khó để thí sinh minh mẫn trong học tập và tỉnh táo, sáng suốt trong từng bài thi. Mỗi kỳ thi tuyển sinh đều có bản chất là một cuộc cạnh tranh nên vẫn ít nhiều có cả những yếu tố may mắn và rủi ro nên từ xưa đã có câu nói “Học tài, thi phận”. Mọi sự may mắn (cơ hội trúng tuyển cao hơn, đề bài có phần đã nắm vững nhất,…) chỉ đến khi có sự chuẩn bị hợp lý. Còn những trường hợp rủi ro gặp phải thì đa phần là do sự chuẩn bị thiếu chu đáo và đặc biệt là rất dễ gặp phải khi tâm lý của thí sinh không được thoải mái.
Kỳ thi vào lớp 10 trung học phổ thông THPT hàng năm của Hà Nội cũng như các địa phương khác đang rất được xã hội đặc biệt quan tâm, trong đó có các hệ thống báo chí truyền thông và cộng đồng mạng. Đã có những bài đăng và tiêu đề chính chỉ vì mục đích thu hút sự chú ý này của người đọc (theo mục đích của tác giả) mà “vô tình” gây thêm áp lực khủng khiếp lên tâm lý của các thi sinh tuổi Teen. Những tác động này đã từng dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng mà người “gián tiếp gây án” thiếu lương tâm đã không hề biết hoặc không bị liên đới trách nhiệm.
Nếu có cả nhà trường, gia đình và xã hội cùng đồng hành với các học sinh tuổi 15 thì chắc chắn kỳ thi vào lớp 10 nói riêng và cả kỳ tuyển sinh vào THPT nói chung sẽ thành công tốt đẹp ở Hà Nội.
Để giúp chuẩn bị tốt nhất và đảm bảo an toàn cho các thi sinh di chuyển trong những ngày tham dự kỳ thi vào lớp 10 THPT ở Hà Nội (từ 09/06 đến 12/06/2023), ANTĐ xin giới thiệu với các phụ huynh tham khảo “Bản đồ 119 trường THPT công lập của Hà Nội 2023” do Công ty Đào tạo trực tuyến 3G Cộng phối hợp thực hiện trực tuyến thông qua ứng dụng Google Map và trên website của báo. Ngoài việc giúp tìm được tuyến đường di chuyển thuận tiện nhất, trên bản đồ còn có thông tin cụ thể về từng trường (gồm địa chỉ, điện thoại, website,… và điểm chuẩn vào lớp 10 trong 2 năm gần nhất).
