Iran mất trắng hàng chục tỷ USD do sự sụp đổ của chính quyền Syria

Iran đã đầu tư số tiền 30 - 35 tỷ USD để xây dựng và củng cố cơ sở hạ tầng quân sự cũng như thúc đẩy hệ tư tưởng của người Shiite, nhưng họ đứng trước nguy cơ mất trắng khi chính quyền Syria sụp đổ.

Khoản tiền của Iran đổ vào việc xây dựng các căn cứ quân sự, củng cố địa điểm tôn giáo và phát triển nhiều tuyến đường giao thông, nhưng khi đồng minh là Tổng thống Bashar al-Assad không còn cầm quyền, nỗ lực của Tehran đã trở nên vô nghĩa.

Iran đã tích cực đổ tiền bạc nhằm phát triển các cơ sở phục vụ lợi ích chiến lược của mình ở Syria kể từ năm 2011, họ đã sử dụng nguồn lực rất lớn để xây dựng hạ tầng quân sự.

Điển hình chính là căn cứ Deir ez-Zor được xây dựng vào năm 2013 với kinh phí lên đến 250 triệu USD, địa điểm này đóng vai trò kho lưu trữ tên lửa,đồng thời là nơi đóng quân của 1.500 binh sĩ Iran.

Sang tới năm 2015, một trung tâm hậu cần trị giá 180 triệu USD đã được thiết lập tại thành phố cảng Latakia, bao gồm hệ thống kho lưu trữ và đường hầm ngầm để cất giấu vũ khí.

Chưa dừng lại đây, căn cứ không quân T-4 được đầu tư xây dựng vào năm 2017 đã trở thành nơi đặt các hệ thống phòng không và máy bay không người lái, cơ sở khiến Tehran tiêu tốn 400 triệu USD.

Mặc dù vậy kể từ khi chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad ở Syria sụp đổ, phần lớn cơ sở hạ tầng quân sự của Iran đã bị bỏ hoang hoặc nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền mới thuộc sắc tộc Sunni thù địch với Iran.

Như vậy Iran có thể đã mất trắng số tiền cực lớn chỉ trong vòng 12 ngày, điều này càng gây ra sức ép khi tình hình kinh tế và xã hội trong nước đang đối diện nhiều điều kiện khó khăn.

Bên cạnh hạ tầng quân sự, Iran còn cho tới 2 tỷ USD cho việc khôi phục những đền thờ của người Shiite, ví dụ như đền Seyda Zainab và Seyda Ruqiyah, đi kèm với phát triển du lịch tôn giáo.

Khách sạn Zainab Palace ở Damascus được khai trương vào năm 2016 đã trở thành biểu tượng cho những nỗ lực của Iran, công trình trên khiến Cộng hòa Hồi giáo tiêu tốn 35 triệu USD.

Ngoài ra tại thành phố Aleppo, Quỹ Nhà ở Cách mạng Hồi giáo cũng đã đầu tư tới 1,5 tỷ USD để xây dựng lại các khu dân cư, cảng Tartus cũng được nâng cấp với chi phí 1,2 tỷ USD.

Iran còn đầu tư 500 triệu USD vào việc tái thiết những tuyến đường chiến lược, ví dụ như đường cao tốc Homs - Damascus phục vụ cho việc chuyển quân.

Hành lang khí đốt Iran - Iraq - Syria xây dựng vào năm 2013 với kinh phí ước tính khoảng 8 tỷ USD, được cho là sẽ đưa năng lượng của Iran đến Địa Trung Hải, nhưng dự án này coi như đã đổ bể.

Sự sụp đổ của chính quyền Damascus đã giáng một đòn nặng nề vào tham vọng của Tehran, việc mất quyền kiểm soát cảng Latakia sẽ tạo thêm khó khăn cho nền kinh tế Iran bởi vì nơi đây được sử dụng để "lách" các lệnh trừng phạt quốc tế.

Nếu việc quản lý cảng biển tại Syria được các công ty Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Saudi Arabia tiếp quản, Tehran sẽ phải đối mặt với những hạn chế thương mại lớn hơn, gia tăng sự phụ thuộc vào những đối tác như Trung Quốc, đây là viễn cảnh cực kỳ khó khăn đối với họ.