Họa sĩ Nguyễn Doãn Sơn vẽ con rắn lấy cảm hứng từ chữ Nôm cổ

• "12 con giáp" bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam
• Tọa đàm về Trần Phúc Duyên - họa sĩ thuộc thế hệ sau cùng của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương
• Vĩnh biệt họa sĩ Bùi Quang Ngọc, thế hệ đầu tiên Đại học Mỹ thuật Việt Nam

Triển lãm "Tranh chữ" của họa sĩ Nguyễn Doãn Sơn sẽ khai mạc vào ngày 10/1 và kéo dài đến hết ngày 15/1 tại Vân art gallery, 12 Yên Hoa, Tây Hồ, Hà Nội.

Năm 2025 Ất Tỵ theo quan niệm của người Á Đông là năm thuộc mệnh Hỏa, Phú đăng hỏa tức lửa đèn to - là ngọn lửa lớn tỏa sáng từ chiếc đèn. Điều đó có ý nghĩa năm 2025 sẽ mang tới niềm vui may mắn, hạnh phúc.

Với các nghệ sĩ cầm cây cọ, các các con giáp thường được biểu hiện bằng mỹ cảm: con chuột thông minh nhanh nhẹn, con trâu dũng mãnh, xốc vác, con hổ uy dũng, quyền năng, con mèo thông minh, nhanh nhẹn, con rồng bay cao, vần vũ, con ngựa tốc lực, bung phá… Song đến năm rắn thì khó tìm cho nó một mỹ từ.

Trong tự nhiên, loài rắn nổi tiếng với tính cách khó lường. Trong văn học, triết học, quan niệm tôn giáo… rắn nhiều khi bị đánh đồng với những tư tưởng hành vi thấp kém. Thật không dễ khi treo một bức tranh rắn nơi phòng khách, với con mắt rực sáng, lưỡi chẻ và nanh độc.

Tuy nhiên, chiếu ở một góc khác, loài rắn xứng đáng có một vị trí trong 12 con giáp vì phẩm chất đặc biệt. Rắn là loài rất thông minh. Rắn là loài có thể lột xác, qua đó có thể tái sinh nhiều lần. Trong dân gian cho đến tận ngày nay, luôn có những câu chuyện cổ, và những câu chuyện mới có về những con rắn thần, rắn mào có trách nhiệm trông giữ các đền, miếu, phủ…

Ở loạt tranh chữ vẽ con rắn, họa sĩ Nguyễn Doãn Sơn đã kết hợp hình ảnh con giáp của năm 2025 và các ký tự chữ Nôm. Hình ảnh chú rắn ẩn tàng trong chữ không có sự ác hiểm, đáng sợ. Nó tượng trưng cho trí tuệ và uyển chuyển, biến hung thành an, biến khó khăn thành cơ hội, cho một năm mới tốt lành.

Nghệ sĩ chia sẻ, với người Việt, bên cạnh vẻ đẹp mang dấu ấn văn hóa, gọi tên năm tháng theo vòng xoay trời đất, chữ Nôm còn gửi gắm nhiều ước vọng khi đặt tên làng, tên Nước, đặt tên dòng họ và đặt tên cho từng cá nhân. Chính điều này đã thôi thúc họa sĩ tìm hiểu vẻ đẹp của lịch sử, văn hóa, các lớp nghĩa ẩn tàng trong chữ Nôm từ đó mượn khả năng biểu cảm của hội họa và diễn họa để tạo ra cuộc trưng bày tranh chữ.

"Tôi muốn khơi sâu các tầng cảm nhận và tri giác của tôi cũng như của mọi người trong cuộc trưng bày này. Chữ Nôm không phải là điều gì đó bí ẩn, mơ hồ xa lạ hay cũ kỹ. Ta muốn nó rực tươi mới, nó có thể rực rỡ tươi mới, muốn nó dễ hiểu thì nó rất dễ hiểu. Chữ Nôm sâu lắng, đa tầng, đa nghĩa nhưng không phải để đánh đố. Vượt lên mọi sự lý giải theo ý nghĩa tự thân, Chữ Nôm mời gọi sự kiếm tìm ẩn tàng đằng sau sự hiển lộ thông thường", họa sĩ Nguyễn Doãn Sơn nói.

Một số tác phẩm tại triển lãm "Tranh chữ":