Doanh số bán vũ khí của Trung Quốc ở Trung Đông đã tăng 80% trong thập niên qua là kết quả của việc Bắc Kinh mở rộng các mối quan hệ đồng thời sẵn sàng cung cấp vũ khí nhanh hơn và ít điều kiện hơn so với Washington.
“Trung Quốc mở toàn bộ danh mục họ có. Họ có hệ thống vận chuyển nhanh, không đưa ra thỏa thuận với người dùng cuối và cả ưu đãi tài chính nữa”, Tướng Michael Kurilla, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ nói với Ủy ban Quân vụ Thượng viện vào tháng 3-2023
Tướng Michael Kurilla cho rằng Mỹ “đang trong cuộc chạy đua để gắn kết với các đối tác của mình trước khi Trung Quốc có thể thâm nhập hoàn toàn vào khu vực Trung Đông”
Doanh số bán hàng là yếu tố không thể tách rời trong chiến lược của Trung Quốc để trở thành nhà sản xuất vũ khí lớn và kiểm soát thị phần toàn cầu đáng kể hơn so với Mỹ, Nga và châu Âu
Các quốc gia Trung Đông, dẫn đầu là các quốc gia Ảrập vùng Vịnh, trong nhiều thập kỷ là khách hàng chính của vũ khí do Mỹ sản xuất. Nhưng họ cũng muốn đa dạng hóa nhà cung cấp.
Vào những năm 2010, Ảrập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ảrập Thống nhất đã mua máy bay không người lái có vũ trang của Trung Quốc vào thời điểm Mỹ không xuất khẩu loại vũ khí này.
Ông Ahmed Aboudouh, một cộng tác viên tại Chatham House, cho biết Trung Quốc từ lâu đã tập trung vào việc “lấp đầy khoảng trống của các hệ thống vũ khí chiến đấu hạng nhẹ, chi phí thấp”, một phần bởi Mỹ do dự trong việc bán những vũ khí này cho các đối tác ở Trung Đông và Bắc Phi.
Các quốc gia vùng Vịnh vận hành các vũ khí cao cấp do Mỹ sản xuất như hệ thống Patriot và Hệ thống phòng không tầm cao giai đoạn cuối. Nhưng không quốc gia Trung Đông nào mua hệ thống phòng không cao cấp của Trung Quốc như HQ-22
Ông Colin Kahl, cựu Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách chính sách của Mỹ, gần đây đã cảnh báo rằng việc áp dụng rộng rãi khí tài quân sự của Trung Quốc có thể cản trở việc thiết lập mạng lưới các hệ thống phòng không mà chính quyền ông Joe Biden đang thảo luận với các đối tác trong khu vực.
“Một loạt thiết bị quân sự của Trung Quốc ở những quốc gia này không tương thích với các hệ thống phòng không của Mỹ và chúng sẽ không được phép tiếp cận bất kỳ mạng lưới mà Mỹ đang xây dựng vì lý do bảo mật”, ông Kahl phát biểu tại Chatham House, viện nghiên cứu chính sách của Anh, vào tháng 7-2023, ngay trước khi rời nhiệm tại Lầu Năm Góc.
Dù Trung Quốc không bán cho Trung Đông những gì có thể thay thế vũ khí Mỹ nhưng điều này đã ảnh hưởng đến quan hệ giữa Mỹ với Trung Đông
Mỹ đã phê duyệt việc bán 50 chiếc F-35 và 18 máy bay không người lái MQ-4B cho UAE với giá 19 tỷ USD vào tháng 1-2021, nhưng Washington đã trì hoãn thỏa thuận này do lo ngại Trung Quốc tham gia vào cơ sở hạ tầng 5G của UAE
Abu Dhabi cuối cùng đã đình chỉ thỏa thuận vào tháng 12-2021. Kể từ đó, UAE đã mua 12 máy bay huấn luyện L-15 của Trung Quốc và đang tham gia một cuộc tập trận không quân chung đầu tiên ở Trung Quốc trong tháng 8 này.
Ông Ahmed Aboudouh lập luận rằng, nếu Mỹ lo lắng về “giao lưu quân sự ngày càng tăng” giữa Trung Quốc và các quốc gia Vùng Vịnh, thì Mỹ nên xem lại liệu những cam kết đối với an ninh khu vực đang giảm sút hay không.
“Nếu những quốc gia đó không nhận được những gì họ muốn từ Mỹ, họ sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc tìm kiếm các giải pháp thay thế, điều này chắc chắn sẽ làm suy yếu lợi ích an ninh và quân sự của Mỹ”, ông Aboudouh nói thêm.
