Gạo Việt Nam xuất khẩu bị “mất tên” ở nhiều nước

• Xuất khẩu gạo sụt giảm
• Tổng cục trưởng Tổng cục thống kê: “Không tự tin kiểm soát lạm phát ở mức 4%”
• Giá gạo Việt Nam xuất khẩu tăng mạnh

Gạo ST25 của Việt Nam bị "mất" tên gọi ở nhiều nước

Gạo Việt tên nước ngoài

Theo Thương vụ Việt Nam tại Anh, gạo Việt Nam được bán tại Anh quốc với các thương hiệu : Longdan, Golden Lotus, Buffalo (của Longdan Supermarket) , Green Dragon (của Westmill UK) và Red Ant (của MediFood).

Trong năm 2020, khối lượng gạo nhập khẩu vào Anh đã tăng thêm 13,5% từ 671.601 tấn (năm 2019) lên 762.526 tấn. Trong đó, gạo nhập từ Việt Nam tăng từ 1.296 tấn (trị giá 1.295.000 USD) lên 3.396 tấn (trị giá 2.670.000 USD) trong cùng thời gian.

Như vậy, xuất khẩu gạo Việt Nam sang Anh năm 2020 đã tăng ngoạn mục 116% về lượng và 106% về trị giá so với năm 2019. Tuy nhiên, thị phần gạo Việt Nam tại Anh chỉ chiếm 0,43% năm 2019 và 0,45% năm 2020.

Trong khi đó, tại thị trường Austrailia, gạo ST 24, ST 25 của Việt Nam cũng đang được đăng ký nhãn hiệu bởi Công ty T&L Global Foods Supply PTY LTD. Nội dung đăng ký là: “ Gạo ngon nhất thế giới”.

Mặc dù, hiện nay, cơ quan của Úc vẫn đang ở giai đoạn xem xét kéo dài nhiều tháng nhưng Thương vụ Việt Nam tại Úc quyết liệt vào cuộc để “bảo vệ” nhãn hiệu cho gạo Việt Nam.

Trước đó, gạo ST 25 của Việt Nam cũng có 5 doanh nghiệp của Mỹ nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu với tên gọi khác nhau.

Vụ việc đã gây sự chú ý đặc biệt của dư luận bởi lẽ, đây là loại gạo nổi tiếng thế giới của Việt Nam, do kỹ sư Hồ Quang Cua và các nhà khoa học của Việt Nam nghiên cứu, gieo cấy, doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu nhưng vì nhiều lý do, doanh nghiệp Việt Nam chưa được bảo hộ nhãn hiệu ở nước ngoài.

Vụ việc dẫn đến nguy cơ gạo ST 25 dễ bị mất thương hiệu và khó xuất khẩu vào thị trường đã đăng ký bảo hộ nhãn hiệu.

“Gạo ông Cua” sẽ dễ đăng ký bảo hộ ở nước ngoài?

Nói về việc gạo ST 25 của Việt Nam bị doanh nghiệp Mỹ đề nghị đăng ký bảo hộ, ông Nguyễn Văn Bảy- Phó cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) cho hay, ST25 là tên giống cây trồng và ở Mỹ, tên gọi này sẽ không được bảo hộ thương hiệu.

“Theo quy định của pháp luật các nước, trong đó có Mỹ, tên gọi chung của sản phẩm/dịch vụ sẽ không được bảo hộ làm nhãn hiệu. Do đó, dấu hiệu gạo ST25 không thể được đăng ký bảo hộ nhãn hiệu độc quyền tại Việt Nam cũng như Mỹ cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào”.

Lý giải về sản phẩm gạo Việt Nam mang tên nước ngoài, đại diện thương vụ Việt Nam tại Vương quốc Anh cũng cho hay: “Sản phẩm mang thương hiệu của nhà phân phối mà không mang thương hiệu của nhà sản xuất là một trong những tập quán kinh doanh thông thường tại Anh được Luật pháp cho phép.

Phần lớn gạo Việt Nam tại Anh mang thương hiệu của nhà phân phối chứ không mang thương hiệu của vùng trồng lúa hay thương hiệu của nhà xuất khẩu, vì nhà xuất khẩu chưa làm thương hiệu hoặc nhà phân phối sở tại cho rằng thương hiệu riêng của họ có hiệu quả marketing hơn thương hiệu của nhà xuất khẩu Việt Nam.

Đặc biệt, khi thương hiệu gạo Việt Nam không được người tiêu dùng sở tại biết đến thì việc đăng ký tên gọi của nhà phân phối trong môi trường cạnh tranh có lợi cho người nhập khẩu sở tại hơn người xuất khẩu nước ngoài, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam thường sẵn sàng chấp thuận xuất gạo không có thương hiệu và để cho nhà phân phối sử dụng thương hiệu riêng của họ”.

Vị đại diện thương vụ cũng cho rằng, để có thể tạo ra đột phá thị trường lớn hơn nữa và tăng cường vị thế bền vững cho hạt gạo Việt Nam trên thị trường Anh cũng như các thị trường lớn khác, ngành lúa gạo Việt Nam cần triển khai một chiến lược thương hiệu phù hợp với từng thị trường.

Chương trình thương hiệu quốc gia cần lựa chọn một số chủng loại gạo chất lượng cao có sản lượng lớn để đặt tên theo hướng đơn giản, dễ nhớ, dễ phát âm và gắn với địa danh nơi trồng lúa. Ví dụ : gạo Sóc Trăng Việt Nam hay tên người tạo ra giống lúa, như: “gạo ông Cua” để có thể đăng ký bảo hộ thuận lợi tại nước ngoài.

“Gạo ST25 tuy đã được giải thưởng là gạo ngon nhất thế giới năm 2019 nhưng rất ít người dân Anh biết đến và không có nhiều hiệu quả marketing trên thị trường Anh”- vị đại diện thương vụ Việt Nam tại Anh nhấn mạnh.