- Kiến nghị bỏ xuất khẩu gạo theo hạn ngạch từ tháng 5-2020
- Sau rà soát, Bộ Công Thương lại đề nghị xuất khẩu gạo
- Bộ Công Thương cắt hàng loạt thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh
 |
Lại đề xuất điều kiện kho chứa và công suất cơ sở xay, xát với thương nhân xuất khẩu gạo |
Bộ Công Thương đang lấy ý kiến dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo. Dự thảo đề xuất sửa đổi theo hướng “quy định về sức chứa tối thiểu của kho chuyên dùng để chứa thóc, gạo và công suất tối thiểu của cơ sở xay, xát, chế biến thóc, gạo; có thể cân nhắc việc quy định như Nghị định 109/2010/NĐ-CP để tận dụng nguồn lực xã hội, cơ sở vật chất đã được xây dựng khi thực thi Nghị định số 109/2010/NĐ-CP, tránh phát sinh thêm chi phí cho thương nhân, gây lãng phí nguồn lực xã hội”.
Đây là một trong những nội dung được các chuyên gia, doanh nghiệp đề nghị bãi bỏ, thay đổi nhiều nhất khi lấy ý kiến dự thảo Nghị định 107 năm 2018 vì hạn chế gia nhập thị trường, cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành.
Do đó, khi bãi bỏ quy định này, Nghị định 107 được đánh giá là một bước tiến trong cải cách điều kiện kinh doanh, tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi hơn cho các thương nhân trong hoạt động xuất khẩu gạo – loại hàng hóa mà Việt Nam có thế mạnh.
Nêu quan điểm về nội dung này lại dự thảo, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết: “Việc đề xuất sửa đổi quay trở lại với điều kiện kinh doanh về diện tích tối thiểu của kho chứa thóc, công suất tối thiểu của cơ sở xay, xát, chế biến thóc gạo – vốn là những điều kiện Nghị định 107 đã bãi bỏ, theo chúng tôi là một thay đổi rất lớn, đưa ra thông điệp và tín hiệu về sự thay đổi của môi trường kinh doanh Việt Nam và ngành công thương theo hướng không tích cực, rất cần được cân nhắc thận trọng”.
Theo cơ quan soạn thảo cho rằng, việc trở lại quy định nêu trên nhằm đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm nhưng VCCI cho rằng, dù đây là mục tiêu chính đáng và phù hợp khi quản lý đối với hoạt động kinh doanh liên quan đến thực phẩm, song theo điều 4, Nghị định 107 thì thương nhân xuất khẩu gạo phải có “kho chuyên dùng để chứa thóc, gạo phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về kho chứa thóc, gạo do cơ quan có thẩm quyền ban hành”; “cơ sở xay, xát hoặc cơ sở chế biến thóc, gạo phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia về kho chứa và cơ sở xay, xát, chế biến thóc, gạo do cơ quan có thẩm quyền ban hành”.
Như vậy, cơ quan quản lý Nhà nước đã kiểm soát vấn đề về chất lượng sản phẩm, an toàn thực phẩm của gạo xuất khẩu thông qua yêu cầu về cơ sở vật chất của thương nhân xuất khẩu gạo phải đáp ứng theo pháp luật về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật.
Dự thảo cũng chưa đưa ra thông tin để thuyết phục rằng, cơ sở xay, xát, chế biến thóc, gạo có quy mô và công suất lớn hơn mức tối thiểu nêu trên sẽ đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm hơn là các cơ sở có quy mô, công suất nhỏ hơn, trong khi tất cả các cơ sở này đều đáp ứng về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành.
Cũng theo cơ quan soạn thảo, quy định trên nhằm tiêu chuẩn hóa đối với việc đầu tư cơ sở hạ tầng đầu vào nhằm đảm bảo sự đồng bộ hóa về năng lực chế biến của cả ngành. Theo VCCI, mục tiêu này là chưa đủ rõ ràng. Không rõ năng lực chế biến của cả ngành được xác định ở đâu, trên cơ sở nào?
Trong nội dung về những hạn chế, bất cập trong thực thi Nghị định 107, dự thảo có nêu, việc không quy định về sức chứa kho chuyên dùng để chứa thóc, gạo và công suất tối thiểu của cơ sở xay, xát, chế biến thóc, gạo đã “dẫn đến không có mức chuẩn tối thiểu đối với cơ sở của thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo; dẫn đến sự không công bằng trong đầu tư tham gia thị trường của các thương nhân, tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh”.
Đây có thể là căn cứ để dự thảo đề xuất quy định quy mô, công suất tối thiểu của cơ sở vật chất của thương nhân xuất khẩu. “Tuy nhiên, việc đề xuất quy định này sẽ không đảm bảo công bằng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa khi muốn tham gia vào thị trường này.
Nhà nước không nên sử dụng công cụ điều kiện kinh doanh để yêu cầu tất cả thương nhân kinh doanh trên thị trường đều phải có quy mô lớn trong khi chưa chứng minh một cách thuyết phục mục tiêu chính sách này là phù hợp. Thị trường cạnh tranh sẽ là “bộ lọc” tốt nhất cho các doanh nghiệp có năng lực.
Mặt khác, dự thảo cũng chưa cung cấp các hành vi cạnh tranh không lành mạnh của các doanh nghiệp có cơ sở xay, xát, chế biến thóc, gạo có quy mô tối thiểu bé hơn 5.000 tấn thóc; công suất tối thiểu bé hơn 10 tấn thóc/giờ như thế nào? Và liệu công cụ quản lý bằng pháp luật cạnh tranh có giải quyết được tình trạng này không”- đại diện VCCI nêu vấn đề.
Về đánh giá tác động đối với doanh nghiệp, VCCI cho rằng quy định trên sẽ dẫn tới hiện tượng rất nhiều doanh nghiệp sẽ bị loại bỏ khỏi thị trường, cản trở doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ gia nhập thị trường, từ đó tác động lớn đến thị trường cạnh tranh trong ngành này.
Dự thảo chưa đánh giá tác động đối với các chủ thể này trong khi đây là nội dung rất quan trọng để xem xét đến tính phù hợp của đề xuất quy định điều kiện kinh doanh theo hướng khắt khe hơn.
