Cách nào tăng xuất khẩu rau quả chính ngạch sang Trung Quốc?

• Xuất khẩu khỉ Việt Nam sang thị trường Trung Quốc
• Thị trường Trung Quốc "rộng cửa" với thủy sản Việt Nam

Chiều 12-11, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) tổ chức hội thảo xúc tiến thương mại sang thị trường Trung Quốc, chuyên đề “Tiềm năng xuất khẩu các sản phẩm rau củ quả chính ngạch sang thị trường Trung Quốc”.

Ông Đặng Phúc Nguyên- Tổng Thư Ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) cho biết, Việt Nam có diện tích trồng cây ăn quả khoảng 1,2 triệu ha với tổng sản lượng khoảng trên 14 triệu tấn mỗi năm. Do đó, Việt Nam có tiềm năng trở thành một trong những nước xuất khẩu trái cây quan trọng cho thế giới nói chung và cho Trung Quốc nói riêng.

Trung Quốc hiện đang là thị trường tiêu thụ rau quả lớn nhất thế giới, hàng năm nhập khẩu trên 17 tỷ USD rau quả, chiếm hơn 15% sản lượng nông sản trái cây xuất khẩu của toàn thế giới. Kim ngạch nhập khẩu này tăng trưởng từ 10% mỗi năm.

Bên cạnh nguồn cung dồi dào, Việt Nam còn có lợi thế về vị trí địa lý với Trung Quốc. Việt Nam đang xuất khẩu chính ngạch 11 loại trái cây đặc sản như: sầu riêng, mít, thanh long, chuối, xoài, nhãn, vải, dưa hấu, chôm chôm, măng cụt, chanh dây, ngoài ra có thêm khoai lang, cây xạ đen.

Thống kê của Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho thấy, kim ngạch rau quả xuất khẩu của Việt Nam năm 2023 đạt 5,6 tỷ USD, riêng Trung Quốc là 3,63 tỷ USD chiếm gần 65% tổng kim ngạch xuất khẩu trái cây của Việt Nam. Năm 2024, dự kiến kim ngạch rau quả xuất khẩu của Việt Nam sẽ khoảng 7,5 tỷ USD, riêng Trung Quốc sẽ đạt trên 5 tỷ USD, chiếm khoảng 70% khối lượng rau quả xuất khẩu.

Tuy vậy, theo ông Đặng Phúc Nguyên, thị trường Trung Quốc cũng có nhiều thách thức với doanh nghiệp Việt Nam. Cụ thể, đây là thị trường có tính cạnh tranh rất cao.

Hàng Việt Nam khi sang Trung Quốc phải cạnh tranh với các đối thủ từ Thái Lan, Malaysia, Philippines, Campuchia, Australia… và một số nước ở Nam Mỹ như Peru, Ecuador. Đặc biệt, một số loại rau quả như: chuối, thanh long, vải, nhãn, bưởi, gừng, tỏi… xuất khẩu còn phải cạnh tranh với hàng nội địa Trung Quốc.

Bên cạnh đó, các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm của Trung Quốc ngày càng nghiêm ngặt, thay đổi, đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải cập nhật và đáp ứng được các yêu cầu này; quy định về phytosanitary (vệ sinh thực vật) và kiểm dịch động thực vật của Trung Quốc khá phức tạp mất thời gian…

Theo đại diện Hiệp hội rau quả, doanh nghiệp muốn đưa hàng hóa vào Trung Quốc cần nắm bắt thời vụ sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu và thực hiện truy xuất nguồn gốc… Chú ý khai thác các tỉnh, khu vực địa phương phía Bắc Trung Quốc như: Sơn Đông, Bắc kinh, Thượng Hải…

“Mặt hàng nào Trung Quốc đã sản xuất được như: chuối xoài, nhãn, vải, dưa hấu thì nhập khẩu giảm rất mạnh, kim ngạch đều dưới 500 triệu USD. Do đó doanh nghiệp cần xác định thời vụ để nâng cao tính cạnh tranh cho sản phẩm. Đồng thời, đa dạng hóa sản phẩm, kể cả sản phẩm chế biến sâu như: sầu riêng, cần xuất khẩu tươi thì cần đông lạnh, sấy khô… để cạnh tranh với hàng Thái Lan”- ông Đặng Phúc Nguyên nhấn mạnh.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Thành Thực- Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ phần mềm AutoAgri chia sẻ, do mùa đông ở phía Bắc Trung Quốc rất lạnh, nhiều vùng sản xuất rau củ gặp khó khăn. Nguồn cung rau củ từ châu Âu, Nhật Bản, Nga ... cũng khan hiếm. Trong khi đó Việt Nam là khu vực lý tưởng để sản xuất rau màu vụ đông, nhất là tại miền Bắc. Nếu được xuất khẩu chính ngạch, sản xuất rau vụ đông của Việt Nam sẽ đỡ rủi ro hơn.

Cũng theo bà Thành Thực, hiện có nhiều tập đoàn giống rau củ của Trung Quốc muốn sang phát triển tại Việt Nam, đây là một cơ hội tốt cho doanh nghiệp Việt Nam.

“Nếu các công ty Trung Quốc đầu tư tại Việt Nam, truy xuất nguồn gốc rõ ràng từ giống và quy trình, năng suất cao, giá thành thấp... sẽ thuận lợi hơn cho quá trình đàm phán xuất chính ngạch vào Trung Quốc.

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng tiêu thụ rất nhiều thực phẩm chế biến, các thương nhân Trung Quốc cũng nắm giữ hệ thống phân phối thực phẩm lớn nhất và rất đoàn kết nên nếu hợp tác được, Việt Nam còn nhiều tiềm năng cho ngành rau củ quả xuất chính ngạch sang Trung Quốc”- bà Nguyễn Thị Thành Thực nói.

Theo ông Nguyễn Trung Kiên- Vụ thị trường Á- Phi (Bộ Công Thương), Trung Quốc đang đẩy nhanh tiến độ mở cửa thị trường cho các loại nông, thủy sản của Việt Nam nhằm mở rộng quy mô thương mại song phương theo nhận thức chung của Lãnh đạo cấp cao đã đạt được.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi mà doanh nghiệp đã biết như trên, đại diện Bộ Công Thương lưu ý doanh nghiệp, thị trường Trung Quốc có tiêu chuẩn cao, khắt khe; Chuyển nhanh, chuyển mạnh sang hình thức thương mại điện tử chính quy; Hướng tới sản xuất, xuất khẩu các mặt hàng chất lượng cao, bền vững; Giảm phụ thuộc, tiến tới dừng hình xuất khẩu “tiểu ngạch”; Theo dõi cập nhật xu hướng, thị hiếu mới của thị trường; Tăng cường tiếp cận vùng.