Minh họa Internet
Đây là các vụ việc riêng lẻ, tuy nhiên các nghi can đều có chung một hành vi là tham gia các hoạt động cá cược bóng đá. Có người cá cược nhỏ vài trăm nghìn, một triệu một trận bóng đá, có người cá cược lớn hàng trăm triệu có khi hàng tỷ đồng một trận.
Vấn đề cần trao đổi là những người cá cược bóng đá này cá cược bao nhiêu là phạm tội, phạm tội theo tội danh nào và hình phạt ra sao?
Cá độ bóng đá đang là tệ nạn xã hội nguy hiểm
Cá độ bóng đá là hành vi đặt cược tiền vào tỷ số một trận bóng đá. Đây là một hành vi đánh bạc. Thật sự nó không còn là một hành vi phạm tội đơn lẻ mà đã trở thành một tệ nạn. Chỉ một giải đấu mà đã có tới hàng nghìn người bị bắt với số tiền đặt cược lên đến hàng chục nghìn tỷ thì quá ghê gớm. Hầu hết các con bạc trực tiếp tham gia đều tán gia bại sản, nợ nần chồng chất, mất nhà mất cửa theo trái bóng tròn. Thêm nữa, các đối tượng tổ chức, điều hành đường dây cá độ bóng đá muốn thu được nợ của con bạc thì phải thuê các đối tượng xã hội đen, có tiền án, tiền sự đi đòi. Đây là nguyên nhân hình thành, phát sinh các nhóm chuyên đòi nợ thuê, cho vay nặng lãi và nếu không kịp thời ngăn chặn sẽ dẫn đến các hành vi “Bắt giữ người trái pháp luật”, “Cố ý gây thương tích”, “Gây rối TTCC”... Cần phải truy tố những người tổ chức cá cược và những người tham gia cá độ theo tội danh đánh bạc được quy định tại điều 248 Bộ Luật Hình sự.
Các nghi can phạm tội tổ chức đánh bạc và đánh bạc
Trước đây, việc đánh bạc bằng cá cược bóng đá chỉ xảy ra trực tiếp, giữa người cầm cái và người đánh bạc. Trong trường hợp này người cầm cái là người tổ chức đánh bạc, người chơi là người đánh bạc. Nhưng vài năm nay, với việc xuất hiện sự xâm nhập trái phép của các hãng cá cược lợi dụng phương tiện internet, việc đánh bạc lại có hình thức: Người chơi trực tiếp đánh bạc với hãng cá cược qua mạng. Với hình thức này, người nào mua mạng về chia cho người chơi để hưởng hoa hồng trên số tiền đánh bạc sẽ phạm tội tổ chức đánh bạc, người chơi vẫn phạm tội đánh bạc. Tội tổ chức đánh bạc được quy định tại điều 249 Bộ luật Hình sự với mức phạt cao nhất lên đến 15 năm tù. Tội Đánh bạc được quy định tại điều 248 Bộ luật Hình sự với mức phạt cao nhất lên đến 7 năm tù.
Chỉ cá độ cho vui, có phạm tội không?
Để thêm hứng thú khi xem bóng đá, chúng tôi thường cá độ với nhau, có khi chỉ là một trận bia, một lần đi ăn. Gần đây, có người cho một tài khoản để cá độ trên mạng, thỉnh thoảng tôi cũng đánh. Thường chỉ vài trăm nghìn đồng. Đánh cũng có lúc được lúc thua. Đánh cá độ trên mạng như vậy thì đâu có phạm tội. Vấn đề là cần phải xử lý những đối tượng đánh bạc với số tiền lớn.
Chỉ vài ngày sau World Cup 2014, đã có mấy người chết vì thua cá độ bóng đá. Ngày 15-6, thanh niên tên Nguyễn Văn Luýt, 22 tuổi, ngụ tại thôn Giáp Thượng, phường Hương Vân, thị xã Hương Trà đã uống thuốc bảo vệ thực vật để tự tử, nằm chết giữa vườn sắn, cạnh tuyến đường liên xã. Nguyên nhân tự tử là do không có khả năng chi trả số tiền thua độ mà Luýt đã cá trong đêm 14-6. Ngoài ra còn xảy ra nhiều vụ mất nhà cửa vợ con vì bị xiết nợ, bỏ nhà xa xứ chạy nợ, túng quá làm liều rồi lừa đảo, cướp giật, trộm cắp… Tệ nạn này ngày càng tăng do tình trạng cá cược trên mạng. Chúng tôi rất bất bình khi thấy mỗi người ra khỏi biên giới chỉ được mang theo một số rất ít ngoại tệ, nhưng những kẻ tổ chức cá độ lại có thể gửi ra nước ngoài hàng trăm triệu USD rất dễ dàng. Ngoài việc nghiêm trị những kẻ tổ chức đánh bạc và đánh bạc, đề nghị các cơ quan bảo vệ pháp luật cũng điều tra tìm ra những đơn vị cá nhân giúp chúng chuyển tiền ra nước ngoài cho các ông chủ cá cược. Họ phải chịu một phần trách nhiệm trước những hậu quả đau lòng này. Về mặt pháp lý họ là đồng phạm với tội danh tổ chức đánh bạc
Bình luận của luật sư
Cá độ bóng đá hiểu một cách đơn giản là việc được thực hiện với mục đích được thua bằng tiền hay hiện vật mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép. Nói cách khác hành vi cá độ bóng đá thực chất là hành vi đánh bạc. Ở đây, có hai loại hành vi: Tổ chức cho các con bạc cá độ bóng đá bằng cách cung cấp tài khoản cá cược trên mạng internet, hoặc nhận cược bóng đá và hành vi cá độ bóng đá. Mỗi hành vi được quy định các tội danh khác nhau và mức hình phạt khác nhau.
Với hành vi cá cược bóng đá. Đây là hành vi cá cược, được thua bằng tiền, theo đúng các quy định pháp luật là phạm tội đánh bạc. Về mặt xử lý hành chính, vấn đề này được quy định rõ tại Nghị định 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh và trật tự, an toàn xã hội. Điều 26, Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định mức phạt từ 1 đến 2 triệu đồng đối với hành vi cá cược bằng tiền hoặc dưới các hình thức khác trong hoạt động thi đấu thể thao, vui chơi giải trí, các hoạt động khác; và mức phạt từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với hành vi tổ chức cá cược trong hoạt động thi đấu thể dục thể thao, vui chơi giải trí hoặc dưới các hoạt động khác để đánh bạc, ăn tiền nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
Tội đánh bạc được quy định tại Điều 248 Bộ luật Hình sự, theo đó, trường hợp cá độ có giá trị từ hai triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng hoặc dưới hai triệu đồng nhưng đã bị kết án về tội đánh bạc hoặc tội tổ chức đánh bạc, gá bạc, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm. Bên cạnh đó, theo khoản 2, 3 Điều 248 BLHS thì nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm.
Tuy nhiên đánh bạc bao nhiêu tiền thì có thể bị truy tố lại khá phức tạp. Để hiểu rõ hơn về việc tính số tiền đánh bạc, chúng ta có thể tham khảo Điều 1 Nghị Quyết số 01/2010/NQ-HĐTP Hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Điều 248 của Bộ luật Hình sự: Khi xác định trách nhiệm hình sự đối với người đánh bạc không được tính tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng để đánh bạc của tất cả các lần đánh bạc, mà phải căn cứ vào từng lần đánh bạc để xem xét; cụ thể như sau: Trường hợp tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc của từng lần đánh bạc đều dưới mức tối thiểu để truy cứu trách nhiệm hình sự (dưới 2.000.000 đồng) và không thuộc một trong các trường hợp khác để truy cứu trách nhiệm hình sự (đã bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 249 của Bộ luật Hình sự, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm) thì người đánh bạc không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội đánh bạc; Trường hợp tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc của lần đánh bạc nào bằng hoặc trên mức tối thiểu để truy cứu trách nhiệm hình sự (từ 2.000.000 đồng trở lên) thì người đánh bạc phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đánh bạc đối với lần đánh bạc đó; Trường hợp đánh bạc dưới hình thức chơi số đề, cá độ bóng đá, cá độ đua ngựa... thì một lần chơi số đề, một lần cá độ bóng đá, một lần cá độ đua ngựa... (để tính là một lần đánh bạc) được hiểu là tham gia chơi trong một lô đề, tham gia cá độ trong một trận bóng đá, tham gia cá độ trong một kỳ đua ngựa... trong đó người chơi có thể chơi làm nhiều đợt. Trách nhiệm hình sự được xác định đối với người chơi một lần đánh bạc trong các trường hợp này là tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng để chơi trong các đợt đó… Trường hợp người chơi số đề, cá độ có trúng số đề, thắng cược cá độ thì số tiền mà họ dùng đánh bạc là tổng số tiền mà họ đã bỏ ra để mua số đề, cá độ cộng với số tiền thực tế mà họ được nhận từ chủ đề, chủ cá độ.
Như vậy, mỗi lần cá cược bóng đá, nếu thua dưới 2 triệu đồng có thể không bị truy tố, nhưng nếu trong một trận đấu tính cả tiền thắng cược, số tiền lên đến trên 2 triệu đồng, thì đã thuộc phạm vi điều chỉnh của điều 248 BLHS. Ví dụ người đặt cược 1 triệu, thua thì chưa đến ngưỡng truy tố, nhưng nếu thắng, người đó có thêm 1 triệu đồng được cộng thêm vào tiền đánh bạc. Như vậy là số tiền đánh bạc lên đến 2 triệu. Người đặt cược có thể bị truy tố.
Về trách nhiệm hình sự đối với hành vi tổ chức cá độ bóng đá: Theo điều 249 (tội tổ chức đánh bạc) thì hành vi tổ chức với quy mô lớn hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi quy định tại Điều 249 và Điều 248 của BLHS hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến ba trăm triệu đồng hoặc phạt tù từ một năm đến năm năm. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến một trăm triệu đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Đối với tất cả những người tham gia giúp sức cho người tổ chức đánh bạc như thu tiền chuyển tiền, mở sổ sách theo dõi, điều hành mạng... đều có thể bị truy tố theo tội danh tổ chức đánh bạc với vai trò đồng phạm.
Luật sư Nguyễn Văn Hướng (Đoàn Luật sư Hà Nội )
