- Nga sẽ tăng gấp đôi việc sản xuất tên lửa dẫn đường chính xác?
- Dòng chiến đấu cơ hạng nhẹ MiG-29 huyền thoại của Nga
BTR-4 là loại xe bọc thép chở quân đầu tiên hoàn toàn do Ukraine tự thiết kế và chế tạo, được Viện Thiết kế chế tạo máy Kharkov mang tên A.A. Morozov (KhKBM) phát triển vào đầu những năm 2000.
Nguyên mẫu xe được trưng bày tại triển lãm ở thủ đô Kiev hồi tháng 6/2006, dây chuyền sản xuất hàng loạt khởi động cuối năm 2008.
Lô hàng 10 chiếc đầu tiên được đưa vào biên chế quân đội Ukraine năm 2009.
Được biết, BTR-4 có 7 biến thể tất cả, ngoài Ukraine thì dòng xe chiến đấu bộ binh này còn được sử dụng ở một số quốc gia.
Thiết kế nội thất của BTR-4 có nhiều khác biệt với các dòng BTR-60/70/80 ra đời từ thời Liên Xô và vẫn phục vụ trong biên chế quân đội Ukraine, với một số điểm tương đồng các xe thiết giáp phương Tây.
BTR-4 là kiểu xe cơ bản trang bị cho các lực lượng đặc nhiệm phản ứng nhanh và lính thuỷ đánh bộ, có thể thực hiện nhiệm vụ bất kể ngày đêm, trong các điều kiện khí hậu khác nhau.
Lái xe và trưởng xe ngồi phía trước, động cơ và hệ thống truyền động nằm giữa thân, trong khi khoang chở bộ binh nằm phía sau.
Thiết kế này cho phép nhà sản xuất triển khai nhiều cấu hình khác nhau trên khung thân BTR-4 cơ bản, từ chiến đấu và chở quân đến xe cứu thương hoặc cứu kéo phương tiện cơ giới.
BTR-4 là biến thể hiện đại được đánh giá là vượt trội so với đối thủ BTR-82A đến từ Nga.
Mặc dù cả hai loại xe này đều được phát triển trên nền tảng BTR-80 nổi tiếng của Liên Xô, nhưng BTR-4 đã có những thay đổi mang tính cách mạng, như thân xe lớn hơn giúp cho việc không dễ bị "chết đuối" khi bơi giống BTR-82 của Nga.
Mặt khác cửa đổ quân được đưa về sau giúp cho binh sĩ ra vào xe an toàn hơn rất nhiều so với việc đặt cửa bên hông của BTR-82A.
Với kíp lái 3 người, BTR-4 còn chuyên chở thêm một tiểu đội lính ở khoang sau tùy theo nhiệm vụ chiến đấu.
Động cơ BTR-4 cũng khỏe hơn giúp cho xe dễ cơ động trên chiến trường. Tốc độ tối đa của xe đạt trên đường tốt là 110 km/h, tầm hoạt động khoảng 690 km.
Xe cũng có thể cơ động tốt dưới nước nhờ hệ thống đẩy cánh quạt, tốc độ bơi vào khoảng 10 km/h.
Về trang bị vũ khí, xe chiến đấu bộ binh BTR-4 được lắp cụm vũ khí gồm pháo tự động 2A72 cỡ nòng 30 mm, súng máy đồng trục 7,62 mm, súng phóng lựu tự động 30 mm.
Bên cạnh đó là việc lắp tối đa 4 tên lửa chống tăng dẫn đường.
Xe được trang bị hệ thống điện tử điều khiển hỏa lực hiện đại giúp cho việc khai hỏa được chính xác.
Vỏ thép hàn của xe chống chịu được đạn bộ binh và có thể làm đạn chống tăng RPG chệch hướng, mặt trong được bọc vật liệu kevlar để ngăn mảnh văng xuyên phá gây sát thương.
Quân đội và Vệ binh Quốc gia Ukraine biên chế khoảng 250 xe BTR-4 trước khi nổ ra chiến sự với Nga hồi tháng 2/2022.
Nhu cầu sử dụng thiết giáp này trên chiến trường tăng lên, buộc nhà máy Morozov gấp rút xuất xưởng một số xe gần hoàn thiện.
Giới chuyên gia quân sự phương Tây đánh giá BTR-4 phù hợp với tác chiến đô thị nhờ khả năng cơ động cao và pháo 2A72 có tốc độ bắn nhanh.
"BTR-4 là khí tài rất hiệu quả, nhưng các vũ khí hiện đại nhất cũng luôn đối mặt nguy cơ biến thành sắt vụn ở chiến trường hiện đại", chuyên gia quân sự Mỹ David Axe nhận xét trong bài viết trên Forbes.
Đơn hàng lớn đầu tiên của dòng xe này được Ukraine công bố năm 2012, khi Bộ Quốc phòng Iraq đặt mua 450 chiếc thuộc biến thể BTR-4E.
Tuy nhiên, quân đội Iraq hủy đơn hàng sau khi nhận 88 phương tiện vì cho rằng xe BTR-4E có vấn đề về chất lượng.
Lục quân Ukraine sau đó tiếp nhận 52 xe đã xuất xưởng nhưng chưa được chuyển cho Iraq.
Nigeria được bàn giao khoảng 40-50 chiếc BTR-4E vào năm 2014.
BTR-4 cũng vượt qua thử nghiệm và đánh giá của quân đội Indonesia nhưng Jakarta hồi năm 2017 thông báo từ bỏ ý định mua hàng.
Các đơn vị Vệ binh Quốc gia Ukraine tiếp nhận 10 xe BTR-4E vào tháng 4/2014 và sử dụng chúng trong thực chiến lần đầu ở trận đánh ở Slavyansk, khiến dân quân thân Nga bị đẩy lùi khỏi thành phố và phái rút về Donetsk.
Nhiều quân nhân Ukraine khi đó đã ca ngợi khả năng phòng vệ, cơ động và hệ thống kính ngắm của BTR-4.
Tuy vậy BTR-4 là một trong những xe thiết giáp tốt nhất của Ukraine, nhưng nó không phải xe tăng và rất dễ tổn thương trước hỏa lực đối phương trong xung đột gần đây.
