Vậy collagen là gì?
Collagen là gì? Chữ collagen bắt nguồn từ chữ Hy Lạp. Collagen có nghĩa đen là chất tạo keo. Nhưng về mặt sinh học phân tử để định nghĩa thì collagen bản chất của nó là amino acide - là chất đạm - là thành phần chính của mô liên kết. Nó nâng đỡ cho hầu hết các cơ quan như gân, da, xương, sụn, dây chằng, thành mạch máu và mô đệm của các nội tạng.
Theo các bác sĩ, collagen chiếm khoảng 25% cơ thể người, là một loại protein chính của các mô liên kết, có khả năng đàn hồi và chịu lực rất cao. Collagen đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với xương và mô dưới da, là nhân tố quan trọng để duy trì sự trẻ trung mà nếu thiếu nó da sẽ bị chảy nhão, mất tính đàn hồi. Nhu cầu collagen của một người không thay đổi theo thời gian nhưng khi nhiều tuổi, quá trình sản xuất collagen kém và những collagen có sẵn dễ bị gãy, vỡ. Khi qua tuổi 25, mỗi năm lượng collagen trong cơ thể con người sẽ giảm đi 1%. Vì thế collagen chính là nhân tố quan trọng duy trì sự trẻ trung của làn da. Da thiếu hụt collagen thì cần được bổ sung nhưng bổ sung như thế nào cho hiệu quả thì không phải ai cũng biết.
Về mặt sinh lý bình thường của con người, muốn có các thành phần để cơ thể có nguyên liệu tạo ra collagen thì ăn đạm. Ăn vừa đúng nhu cầu cơ thể thì không bệnh tật. Ăn thừa hoặc ăn thiếu thì sinh bệnh. Dù có ăn collagen vào thì hệ tiêu hóa cũng phải cắt nó ra thành các amino acide, rồi được hấp thu vào máu đi đến gan, để tổng hợp thành collagen cho từng cơ quan để xây dựng nên mô liên kết - chất tạo keo - cho từng cơ quan. Chứ collagen được uống hay ăn vào không thể trực tiếp trở thành collagen cho cơ thể được, vì nó là chất lạ đối với cơ thể con người. Đã là chất lạ thì, gây ra bệnh tật và dị ứng hoặc bị loại ra khỏi cơ thể theo cơ chế miễn dịch dịch thể và miễn dịch tế bào.
Nói cách khác collagen thực chất do tế bào cơ thể tổng hợp thành và để cơ thể tạo ra collagen cần có sự tham gia của nhiều loại vitamin, khoáng chất khác. Nếu chỉ bổ sung collagen thiếu các vitamin C, B, kẽm, iốt… thì collagen đưa vào cơ thể sẽ không được hấp thu mà sẽ bài tiết ra ngoài.
Quảng cáo… quá mức
Theo bác sĩ da liễu Nguyễn Thu Hương, Bệnh viện Bạch Mai thì các mỹ phẩm, mặt nạ collagen đắp lên mặt chỉ có tác dụng làm da mịn hơn, cải thiện bề mặt da chứ không thể thẩm thấu làm thay đổi cấu trúc da. Vì vậy các sản phẩm làm đẹp chứa collagen quảng cáo chống lão hóa, xóa nếp nhăn, làm da săn chắc… chủ yếu là phóng đại để bán hàng. Riêng đối với các loại sữa, nước uống hoặc bánh kẹo có collagen không ghi rõ thành phần, hàm lượng thì chỉ có tác dụng… quảng cáo chứ hàm lượng collagen trong đó không đáng kể. Trên thế giới, các sản phẩm chứa collagen đã xuất hiện nhiều năm nhưng chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh nó hiệu quả.
Thậm chí theo các chuyên gia, khi sử dụng collagen bằng cách uống hay tiêm cần phải thận trọng vì đây là một loại protein nên có thể gây ra các tác dụng phụ.
Ngoài ra, chuyện dị ứng với collagen không phải là không có. Các tai biến xảy ra thường là phản ứng viêm da dị ứng tại chỗ (nếu dùng tại chỗ) hoặc phản ứng dị ứng toàn thân. Đã có một số trường hợp bị dị ứng như da sưng, đỏ, bong, nước… phải vào điều trị tại bệnh viện.
Giá trên trời
Điều đáng nói nữa là mặc dù chưa biết có hiệu quả hay không nhưng các sản phẩm chứa collagen lại có giá… trên trời. Chẳng hạn, sữa rửa mặt thông thường chỉ vài chục ngàn đồng/tuýp 200 ml, của các nhãn hiệu nổi tiếng trên dưới 100.000 đồng/tuýp nhưng sữa rửa mặt có chứa collagen lên đến 169.000 đồng/tuýp. Cùng là mặt nạ moisture của Nhật nhưng loại có chứa collagen lên đến 90.000 đồng/hộp, loại không có collagen chỉ 45.000 đồng/hộp. Ngoài ra, còn có các loại bột collagen dưỡng da, dưỡng khớp giá khoảng 450.000 đồng/hộp; kem có chứa collagen, nước collagen, các loại viên uống collagen nhập khẩu từ nước ngoài có giá từ vài trăm đến trên 1 triệu đồng/hộp.
Ngay tại đất nước nổi tiếng với những chế phẩm về collagen là Nhật Bản, các chuyên gia cũng tranh cãi sôi nổi. Nhiều bác sĩ lên tiếng, trào lưu collagen chẳng qua được tạo ra do các show quảng cáo giật gân của các hãng mỹ phẩm, đánh vào tâm lý muốn được trẻ đẹp của phụ nữ. Vì vậy theo các chuyên gia về da liễu, thay vì dùng collagen chị em phụ nữ nên ăn uống điều độ, đủ dinh dưỡng, tập thể dục, giữ cho tâm lý thoải mái để duy trì sự tự tin, tươi trẻ hơn là việc bỏ một số tiền lớn mà không biết có hiệu quả hay không. Hà Mai
