[ẢNH] Đòn hiểm của Mỹ khiến Nga hết cơ hội bán S-400 cho Thổ Nhĩ Kỳ?

Hồi tháng 12/2017, Thổ Nhĩ Kỳ đã ký thỏa thuận với Nga về việc đặt mua hệ thống tên lửa phòng không tầm xa S-400 Triumf, hợp đồng có tổng trị giá 2,5 tỷ USD.

Nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ, đây sẽ là lần đầu tiên một quốc gia thành viên quan trọng của NATO lại sử dụng tên lửa phòng không Nga để bảo vệ bầu trời của mình.

Hành động trên của Thổ Nhĩ Kỳ đã gây ra phản ứng dữ dội từ các đồng minh trong NATO. Mỹ là bên phản ứng mạnh nhất, họ đã dùng nhiều biện pháp gây sức ép nhằm buộc Ankara phải từ bỏ thương vụ này.

Thổ Nhĩ Kỳ từng bị đe dọa sẽ phải chịu sự trừng phạt từ các quốc gia NATO khác và S-400 sẽ không được phép kết nối vào mạng lưới phòng không chung của khối.

Tuy nhiên những biện pháp thuyết phục trên tỏ ra không có hiệu quả, vì vậy mà mới đây Mỹ đã chính thức áp đặt chế tài trừng phạt lên chính quyền Ankara.

Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia góp vốn vào dự án nghiên cứu tiêm kích tiến công kết hợp F-35 Lighting II của Mỹ và họ dự kiến sẽ mua tới 116 chiến đấu cơ loại này làm chủ lực cho không quân trong tương lai.

Ngày 26/4, 3 nghị sĩ Mỹ đã yêu cầu chính phủ nước này tạm dừng việc bàn giao F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ và hạn chế chuyển nhượng kỹ thuật liên quan đến F-35 vì lo ngại điều này có thể ảnh hưởng đến lợi ích nước Mỹ.

Ngày 4/5 Hạ viện Mỹ công bố dự luật chính sách quốc phòng thường niên, trong đó yêu cầu tạm dừng mọi hoạt động mua bán với Thổ Nhĩ Kỳ trong đó trọng tâm là tiêm kích tàng hình F-35.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu sau đó đã thực hiện ngay một chuyến công du tới Mỹ nhằm tháo gỡ vướng mắc có thể ảnh hưởng tới kế hoạch mua sắm F-35.

Diễn biến tưởng như rất tích cực khi Thông tấn xã Thổ Nhĩ Kỳ cho biết lễ bàn giao chiếc máy bay chiến đấu F-35 đầu tiên cho quân đội nước này sẽ được tổ chức tại Mỹ vào ngày 21/6.

Nhưng thật bất ngờ khi hôm qua 25/5, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật ủy quyền quốc phòng 2019, trong đó có điều khoản đình chỉ việc bán tiêm kích F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Luật mới ban hành được căn cứ vào "Luật về chống đối thủ của Mỹ qua biện pháp trừng phạt - CAATSA", theo đó cho phép áp đặt biện pháp trừng phạt chống Nga, Iran và Triều Tiên, cũng như các cá nhân và các công ty từ các nước thứ ba hợp tác với họ.

Về cơ bản thì CAATSA quy định rằng các quốc gia có hợp tác kinh tế, đặc biệt là mua vũ khí do Nga sản xuất thì sẽ không có cơ hội được tiếp xúc với vũ khí Mỹ, thậm chí còn mở rộng ra thương mại nói chung.

Đây là chiêu thức được nhận xét có hiệu quả cao và khốc liệt nhất từ trước tới nay mà Mỹ từng đưa ra, sẽ khiến những quốc gia có giá trị xuất nhập khẩu cao với Mỹ phải cân nhắc kỹ trước khi mua mặt hàng quốc phòng từ Nga.

Bằng hành động mua S-400 Triumf do Moskva sản xuất, Ankara dĩ nhiên đã trở thành đối tượng bị khống chế bởi CAATSA.

Cần nói thêm rằng ngoài F-35 thì hiện tại Thổ Nhĩ Kỳ còn vận hành phi đội F-16 rất lớn, phụ tùng bảo dưỡng chủ chốt của chúng vẫn do Lockheed Martin cung cấp, nguy cơ lớn là Ankara sẽ bị đình chỉ cả nguồn thay thế này.

Cân nhắc giữa việc lựa chọn S-400 hay số lượng lớn tiêm kích và trang bị quân sự Mỹ thì có vẻ như Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mất nhiều hơn được nếu vẫn quyết tâm mua S-400, vì vậy mà nhiều khả năng họ sẽ phải tuyên bố hủy bỏ thương vụ mua vũ khí Nga trong những ngày tới đây.