Y án sơ thẩm với các bị cáo Hà Văn Thắm và Nguyễn Xuân Sơn

ANTD.VN - Sau hơn 10 ngày xét xử phúc thẩm Hà Văn Thắm – nguyên Chủ tịch Ngân hàng TMCP Đại Dương (Oceanbank) và đồng phạm, chiều 4-5, TAND Cấp cao tại Hà Nội đã đưa ra phán quyết.

Y án tử hình và chung thân

Theo đó, bị cáo Hà Văn Thắm bị giữ nguyên mức án chung cho cả 4 tội danh là tù chung thân. Cụ thể, nguyên Chủ tịch Oceanbank bị tuyên phạt tù chung về tội “Tham ô tài sản”, 20 năm tù về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”, 18 năm tù về tội “Vi phạm các quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” và 19 năm tù về tội “Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Tương tự, bị cáo Nguyễn Xuân Sơn – nguyên TGĐ Oceanbank cũng bị giữ nguyên mức án tử hình về tội “Tham ô tài sản”, tù chung thân về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” và 17 năm tù về tội “Cố ý làm trái…”. Tổng hợp hình phạt cả 3 tội danh là tử hình.

Xếp ở vị trí thứ 3, Nguyễn Minh Thu – cũng nguyên  TGĐ Oceanbank bị tuyên y án 22 năm tù đối với 2 tội danh là “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn…” và tội “Cố ý làm trái”. Tiếp đến, Nguyễn Văn Hoàn – nguyên Phó TGĐ Oceanbank bị tuyên y án sơ thẩm 10 năm tù về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn…” và giảm từ 12 năm tù xuống còn 10 năm tù đối với tội “Cố ý làm trái…”. Tổng hợp hình phạt cả 2 tội danh là 20 năm tù.

HĐXX phúc thẩm Hà Văn Thắm và đồng phạm do Thẩm phán Ngô Hồng Phúc làm chủ tọa.

Ở nhóm bị cáo xếp sau đều về tội “Cố ý làm trái…”, Lê Thị Thu Thủy – nguyên Phó TGĐ Oceanbank được giảm từ 6 năm tù xuống còn 4 năm tù; Vũ Thị Thùy Dương – nguyên GĐ Khối kế toán được giảm từ 4 năm tù xuống còn 42 tháng tù; Nguyễn Thị Nga – nguyên Kế toán trưởng được giảm từ 42 tháng tù xuống còn 30 tháng tù.

Kế tiếp là Nguyễn Thị Hoài Nam – nguyên GĐ Khối nguồn vốn được giảm từ 42 tháng tù xuống còn 36 tháng tù; Nguyễn Thị Thu Ba – nguyên GĐ Khối ngân hàng bán lẻ được giảm từ 36 tháng tù xuống còn 30 tháng tù và Đỗ Đại Khôi Trang – nguyên GĐ Khối khách hàng cá nhân được giảm từ 36 tháng tù xuống còn 24 tháng tù.

Với tội “Vi phạm các quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”, Phạm Công Danh – nguyên Chủ tịch Tập đoàn Thiên Thanh, Hứa Thị Phấn – nguyên Chủ tịch Công ty CP Đầu tư và Phát triển Phú Mỹ cũng đều bị giữ nguyên mức án như sơ thẩm, lần lượt là 14 năm tù và 17 năm tù.   

Đối với 15 bị cáo từng là GĐ, Phó GĐ các chi nhánh, phòng giao dịch của Oceanbank có đơn kháng cáo và được đưa ra xét xử ở phiên tòa phúc thẩm này đều bị giữ nguyên tội danh “Cố ý làm trái…” cũng như mức án mà bản án sơ thẩm đã quy kết, tương ứng từ 24 tháng cải tạo không giam giữ đến 36 tháng tù, cho hưởng án treo.

Những nhận định của tòa án...

Trước khi lần lượt áp dụng các mức án nêu trên, HĐXX phúc thẩm cũng đã đưa ra các nhận định về vụ án. Theo đó, đối với đề nghị của Hà Văn Thắm là khấu trừ một số khoản tiền trong số tiền thiệt hại của vụ án, HĐXX cho rằng đề nghị đó là có cơ sở nhưng chưa thể ra phán quyết trong bản án này vì vụ án vẫn còn đang được tiếp tục mở rộng điều tra. Sau này làm rõ thì HĐXX sẽ kiến nghị với cơ quan Thi hành án đối trừ số tiền mà bị cáo Thắm phải bồi thường.

Việc xác định liên quan đến tài sản của bị cáo Nguyễn Xuân Sơn, HĐXX phúc thẩm đánh giá, rồi khẳng định, nguyên TGĐ Oceanbank và vợ có nhiều tài sản được xác định là tài sản chung vợ chồng. Bà Võ Thị Thanh Xuân (vợ bị cáo Sơn) có nguyện vọng được dùng phần tài sản của mình để bồi thường cho chồng.

Nguyện vọng này của bà Xuân cũng như các thành viên trong gia đình bị cáo Sơn là hoàn toàn chính đáng và hợp pháp. Vì thế, HĐXX phúc thẩm kiến nghị cơ quan Thi hành án Hà Nội cần tiến hành phân định tài sản, hướng dẫn gia đình bà Xuân khắc phục hậu quả cho bị cáo Sơn.

Bị cáo Hà Văn Thắm - nguyên Chủ tịch Oceanbank

Với số tiền 20 tỉ đã xác định rõ Nguyễn Xuân Sơn đưa cho Ninh Văn Quỳnh (cựu Kế toán trưởng PVN), phần này đã được tách ra để giải quyết sau. HĐXX phúc thẩm kiến nghị sau khi kết thúc vụ án Ninh văn Quỳnh, cơ quan Thi hành án cần tính trừ cho bị cáo Nguyễn Xuân Sơn 20 tỉ đồng vào số tiền tham ô tài sản 49 tỉ đồng.

Về kháng cáo của Công ty VNT và Công ty cổ phần tập đoàn Đại Dương cũng như 68 cá nhân khác có đơn yêu cầu gửi HĐXX phúc thẩm với đề nghị buộc bị cáo Sơn phải chịu trách nhiệm hoàn trả cho Công ty Đại Dương 20% số tiền đã chiếm đoạt, buộc các cá nhân đã chiếm hưởng tiền lãi ngoài bất hợp pháp bồi hoàn cho VNT và Công ty CP Đại Dương theo tỉ lệ 20%.

Theo HĐXX, nếu quyết định trong vụ án này sẽ không bảo đảm được quyền kháng cáo của các đương sự theo quy định của luật. Do đó, HĐXX xác định dành quyền khởi kiện cho các cá nhân và cổ đông nêu trên khi có yêu cầu trong một vụ án khác.

Đối với kháng cáo của các bị cáo Hà Văn Thắm, Nguyễn Xuân Sơn, Nguyễn Minh Thu, Nguyễn Văn Hoàn bị cáo buộc lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt số tiền 69 tỉ đồng của Công ty BSC. HĐXX thấy rằng trong vụ án này còn có các bị cáo khác là Phạm Hoàng Giang và Hoàng Thị Hồng Tứ nhưng các bị cáo này không có kháng cáo.

HĐXX cho rằng có đủ căn cứ khẳng định Nguyễn Xuân Sơn đã nhận số tiền 69 tỉ đồng nói trên. HĐXX đánh giá và cho rằng chắc chắn các bị cáo Nguyễn Xuân Sơn, Nguyễn Minh Thu và Nguyễn Văn Hoàn biết Công ty BSC do Hà Văn Thắm thành lập, doanh thu chủ yếu do các khách hàng có nhu cầu vay vốn và mua ngoại tệ của BSC.

Bởi hầu hết khách hàng của BSC đều thừa nhận để được vay vốn hoặc mua ngoại tệ, họ bắt buộc phải ký hợp đồng và nộp phí dịch vụ cho doanh nghiệp. Hành vi này của các bị cáo bị cấp sơ thẩm quy kết là lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản... là có căn cứ. Các bị cáo không oan. Hai bị cáo Thu, Hoàn là đồng phạm giúp sức cho Hà Văn Thắm.

Cá thể hóa trách nhiệm, đối với các bị cáo, HĐXX khẳng định, bị cáo Hoàn phải chịu trách nhiệm về số tiền 55 tỉ đồng, bị cáo Thu chịu trách nhiệm về 12 tỉ đồng. HĐXX sơ thẩm quyết định bị cáo Thắm, Sơn phải chịu mức án cao hơn là phù hợp. Bản án tuyên phạt bị cáo Thu 9 năm tù là không cao.

Đối với kháng cáo của các bị cáo từng là GĐ các khối ở hội sở và GĐ các chi nhánh, phòng giao dịch Oceanbank, HĐXX nhận định tại phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, các bị cáo thừa nhận biết là vi phạm pháp luật nhưng vẫn thực hiện... HĐXX phúc thẩm thấy rằng hành vi của các bị cáo là đồng phạm với bị cáo Hà Văn Thắm và các bị cáo tại hội sở nên phải chịu trách nhiệm hình sự tương ứng với số tiền chi nhánh và phòng giao dịch đã chi lãi ngoài.

Bị tuyên y án tử nhưng bị cáo Nguyễn Xuân Sơn vẫn chưa hết hy vọng.

Xem xét các tình tiết giảm nhẹ, HĐXX đồng tình với nhận định của tòa sơ thẩm rằng các bị cáo đều là người làm công ăn lương, hành vi vi phạm do chấp hành sự chỉ đạo của cấp trên. Mặc dù không được hưởng lợi nhưng các bị cáo đã tích cực thu hồi và khắc phục hậu quả.

Khi vụ án bị phát hiện, các bị cáo đều ăn năn, hối cải, tích cực hợp tác với cơ quan tố tụng để thu hồi số tiền thiệt hại. Và một số bị cáo có hoàn cảnh kinh tế hết sức khó khăn, éo le, đến thời điểm này chưa có công văn việc làm...

HĐXX phúc thẩm cho rằng tòa cấp sơ thẩm đã áp dụng triệt để các tình tiết giảm nhẹ khi tuyên mức hình phạt dành cho các bị cáo. Tại phiên tòa phúc thẩm, các bị cáo có kháng cáo đều xin được miễn trách nhiệm hình sự hoặc chuyển hình phạt. Tuy nhiên, các bị cáo không đưa ra được các tình tiết mới nên không có căn cứ để chấp nhận.

HĐXX phúc thẩm cũng đánh giá, nhận định của HĐXX sơ thẩm là đúng, nhưng khi đánh giá các tình tiết giảm nhẹ chỉ đánh giá chung chung nên các bị cáo cho rằng còn bỏ sót tình tiết giảm nhẹ đối với từng bị cáo. Tại phiên phúc thẩm, các bị cáo bổ sung tình tiết giảm nhẹ mới về nhân thân.

HĐXX nhận thấy, về tội danh, cả hai bị cáo Hà Văn Thắm và Nguyễn Xuân Sơn đều không kháng cáo, chấp nhận bản án sơ thẩm. HĐXX chấp nhận các tình tiết giảm nhẹ mà các bị cáo nguyên là GĐ khối hội sở đã bổ sung. Theo đó, HĐXX áp dụng thêm các tình tiết giảm nhẹ để giảm một phần hình phạt cho các bị cáo này, song không thể cho được hưởng án treo.

Bộ đôi ở Oceanbank vẫn còn “cửa”

Về vai trò của nguyên Phó TGĐ Oceanbank Trần Thanh Quang, HĐXX phúc thẩm nêu quan điểm do có dấu hiệu của việc bỏ lọt tội phạm nên cần yêu cầu cơ quan CSĐT - Bộ Công an khởi tố đối với Trần Thanh Quang để điều tra làm rõ.

Xét kháng cáo của Nguyễn Xuân Sơn và Hà Văn Thắm về hành vi lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt 197 tỉ đồng và hành vi tham ô chiếm đoạt 49 tỉ đồng, HĐXX phúc thẩm thấy rằng, đây là nội dung được tranh luận gay gắt và chiếm nhiều thời gian nhất trong phiên tòa.

Tương tự 2 "sếp", bị cáo Nguyễn Minh Thu - cựu TGĐ Oceanbank cũng bị y án sơ thẩm. 

Xem xét nội dung đơn kháng cáo và phần tranh luận tại phiên tòa, HĐXX thấy rằng không phải các bị cáo kháng cáo kêu oan mà có chăng cho rằng cấp sơ thẩm xét xử không đúng tội danh. Tại tòa, các bị cáo nhiều lần cho rằng, nếu các bị cáo truy tố về tội cố ý làm trái thì cả hai bị cáo đều không kháng cáo.

Tại tòa, đại diện VKSND cấp cao cũng khẳng định các bị cáo đã tham ô tài sản, chiếm đoạt 49 tỉ đồng là đúng.

Đánh giá về bản chất hành vi của các bị cáo, HĐXX phúc thẩm thấy, xem xét Nguyễn Xuân Sơn có oan không? HĐXX khẳng định không oan, có chăng chỉ là phạm tội nào mà thôi. Không có lúc nào Nguyễn Xuân Sơn không có chức vụ quyền hạn.

Câu hỏi tiếp theo là Nguyễn Xuân Sơn có chiếm đoạt không? Thực tế Nguyễn Xuân Sơn có nhận tiền từ Oceanbank và cấp sơ thẩm đang quy kết bị cáo chiếm đoạt 264 tỉ đồng và 69 tỉ đồng từ Công ty BSC. HĐXX khẳng định, Nguyễn Xuân Sơn đã nhận 264 tỉ đồng từ Hà Văn Thắm để chi cho PVN. Nguyễn Xuân Sơn đã chiếm đoạt số tiền này. Việc Nguyễn Xuân Sơn kháng cáo về hành vi này là không đúng.

Các bị cáo cùng lúc bị quy kết về nhiều tội danh, nhưng các bị cáo cũng thừa nhận hành vi và hậu quả. HĐXX cho rằng Nguyễn Xuân Sơn không oan. Nhưng bị cáo Sơn đã rất thành khẩn khai báo, tích cực hợp tác với các cơ quan chức năng, nhất là trong giai đoạn phúc thẩm.

Hơn nữa, bị cáo Sơn và gia đình bị cáo có nhiều thành tích, là gia đình có công với cách mạng. Vợ bị cáo đã nộp 5 tỉ đồng khắc phục hậu quả cho bị cáo. Hiện nay bị cáo còn nhiều tài sản nhưng đang bị kê biên. Nguyễn Xuân Sơn đã thể hiện ý chí muốn khắc phục hậu quả, gia đình bị cáo cũng thể hiện mong muốn được khắc phục hậu quả cho bị cáo.

Vì thế, HĐXX sẽ kiến nghị cơ quan Thi hành án cần phân định tài sản của bố, mẹ, vợ Nguyễn Xuân Sơn để họ có thể dùng tài sản này khắc phục hậu quả cho bị cáo. Mặt khác, HĐXX sẽ kiến nghị Chánh án TAND Tối cao xem xét để giảm hình phạt cho bị cáo Nguyễn Xuân Sơn từ tử hình xuống chung thân sau khi bị cáo Sơn khắc phục ít nhất 3/4 hậu quả.

Đối với bị cáo Hà Văn Thắm, HĐXX phúc thẩm thấy rằng, dù vận dụng hết các tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo cũng không thể thấp hơn mức án chung thân mà cấp sơ thẩm đã tuyên. Tuy nhiên, HĐXX nhận thấy hành vi chi lãi ngoài thực hiện trong  bối cảnh thị trường tài chính không ổn định, nhiều ngân hàng cũng thực hiện hành vi tương tự.

Về nhân thân, bị cáo Hà Văn Thắm có nhân thân rất tốt, có nhiều thành tích, thành khẩn khai báo. Vì thế, HĐXX đề nghị các cơ quan chức năng khi tiếp nhận bản án cần xem xét để giảm xuống tù có thời hạn cho bị cáo… Và sau cùng, HĐXX phúc thẩm tuyên buộc Hà Văn Thắm, Nguyễn Xuân Sơn phải liên đới bồi thường 990 tỉ đồng cho Oceanbank hiện nay.