Xử lý nghiêm tội phạm tham nhũng, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng (Bài 1): Thật đau xót nhưng không thể không làm

• Đánh trúng nhiều ổ nhóm, đường dây tội phạm tham nhũng, buôn lậu lớn
• Răn đe tội phạm, thu hồi tài sản là mục tiêu trong xử lý án tham nhũng
• Quốc hội dành 1,5 ngày để thảo luận về phòng chống tội phạm, tham nhũng

Công tác phòng, chống tham nhũng đã, đang và sẽ tiếp tục được Đảng, Nhà nước chỉ đạo thực hiện quyết liệt. Thậm chí công cuộc tiễu trừ “giặc nội xâm” này đã trở thành phong trào sâu rộng trong toàn Đảng và toàn dân.

Tổng Bí thư - Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng chủ trì Phiên họp thứ 17 Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng

Xử lý nghiêm minh, không có “vùng cấm”

Tham nhũng được hiểu ngắn gọn là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn và người đó đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để thực hiện mục đích vụ lợi, tư lợi cho bản thân, cho gia đình hoặc cho những người thân thiết của họ.

Có thể nói, các vụ án tham nhũng được đưa ra xét xử nghiêm minh trước các cấp tòa án trong thời gian qua sẽ là bài học cảnh tỉnh đối với những người đang giữ chức vụ và quyền hạn trong bộ máy Nhà nước trước những cám dỗ của vật chất, tinh thần và quyền lực. Việc tòa án các cấp liên tục đưa ra xét xử những vụ án tham nhũng đã phần nào củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước và chế độ. Điều này cũng đã tiếp thêm sức mạnh để những người “cầm cân nảy mực” trong các cơ quan tiến hành tố tụng hình sự nỗ lực hơn trong việc đưa ra ánh sáng các vụ án tham nhũng lớn.

Bàn về công cuộc chống tham nhũng của những cơ quan, người tiến hành tố tụng, Thẩm phán Trương Việt Toàn, Tòa án nhân dân TP Hà Nội cho biết: “Điều trăn trở của các cơ quan bảo vệ pháp luật trong quá trình xử lý tội phạm tham nhũng là nhiều người trong số này từng có những đóng góp cho xã hội, nhận được sự tín nhiệm của cấp trên, đồng nghiệp và nhân dân. Thế nên, để xử lý những đối tượng phạm tội mà hôm qua họ còn là đồng chí, đồng nghiệp, thậm chí là cấp trên của mình thì rất cần một sự công tâm, bản lĩnh chính trị vững vàng trong suốt quá trình điều tra, truy tố và xét xử. Chỉ có sự chí công, vô tư mới giúp những người “cầm cân nảy mực” rạch ròi giữa công và tội, cân nhắc áp dụng chính sách hình sự, mức độ xử lý để vừa đảm bảo việc xử phạt thấu tình đạt lý, lại vừa tuân thủ nguyên tắc “luật pháp bất vị thân”, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân”.

Cũng theo Thẩm phán Trương Việt Toàn, quan điểm xuyên suốt của Đảng, Nhà nước ta về xử lý các vụ án tham nhũng là không có “vùng cấm” và xử lý triệt để, nghiêm minh. Khi có hành vi vi phạm pháp luật thì bất cứ ai cũng đều bình đẳng trước pháp luật, cán bộ cấp cao vi phạm cũng bị xử lý như những người bình thường khác.

Tiền lệ mang tính khuôn thước

Chúng ta vẫn còn nhớ, cách đây 70 năm, ngày 5-9-1950, tại chiến khu Việt Bắc đã diễn ra một phiên tòa đặc biệt gây chấn động dư luận xã hội lúc bấy giờ. Đó là vụ án Trần Dụ Châu (nguyên Đại tá, nguyên Giám đốc Nha Quân nhu) bị tuyên án tử hình về các tội “Biển thủ công quỹ”, “Nhận hối lộ” và “Phá hoại công cuộc kháng chiến”.

Ở vụ án ấy, Trần Dụ Châu cùng đồng phạm đã thực hiện các hành vi tham ô, nhận hối lộ, cố ý làm trái các quy định của Đảng, Chính phủ, “rút ruột” các mặt hàng phục vụ chiến sĩ… khiến cho một số lượng lớn tài sản của Nhà nước bị thất thoát. Trong bối cảnh nhân dân toàn miền Bắc đang dồn sức chiến đấu chống giặc ngoại xâm thì những người như Trần Dụ Châu chẳng khác nào những con sâu đục khoét, làm suy yếu chính quyền non trẻ mới được hình thành. Mặc dù Trần Dụ Châu là người đảm nhiệm chức vụ quan trọng trong quân đội, nhưng với quyết tâm đấu tranh chống tham nhũng để làm trong sạch Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo điều tra làm rõ và xử lý nghiêm vụ án này. Người đã dứt khoát bác đơn xin ân xá sau một đêm thức trắng và Trần Dụ Châu đã bị thi hành án tử hình ngay sau đó.

Quyết định bác đơn xin ân xá này của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với Trần Dụ Châu được cán bộ, chiến sĩ và nhân dân đồng lòng ủng hộ, tin tưởng vững chắc vào con đường kháng chiến của Đảng. Và cho đến giờ, vụ án Trần Dụ Châu vẫn là bài học mang tính thời sự trong cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng.

Vụ án ấy dù đã xảy ra cách nay 70 năm, song vẫn để lại cho chúng ta một tiền lệ mang tính khuôn thước trước công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong thời đại mới. Nó cũng là bài học hữu ích trong việc quản lý, giáo dục và kiểm soát cán bộ, đảng viên của Đảng, Nhà nước. Hiện nay, khi tổ chức Đảng các cấp vẫn đang tích cực triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng thì bài học từ vụ án Trần Dụ Châu vẫn luôn có ý nghĩa rất lớn trong việc phòng ngừa và đấu tranh với nạn tham nhũng, thoái hóa biến chất trong một bộ phận cán bộ, đảng viên.

Cán bộ, đảng viên cần tránh xa cám dỗ

Những năm gần đây, dư luận quần chúng nhân dân rất hoan nghênh và đặt niềm tin ở công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng của Đảng, Nhà nước. Trong đó, sự chỉ đạo trách nhiệm, sâu sát, quyết liệt và hiệu quả của Tổng Bí thư - Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng luôn là điểm nhấn nổi bật nhất.

Quá trình đấu tranh phòng chống tham nhũng đã có nhiều người từng là lãnh đạo, cán bộ cấp cao bị điều tra, truy tố, xét xử. Đơn cử như năm 2014, Dương Chí Dũng (từng giữ chức Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam - Vinalines) bị tuyên án tử hình về các tội “Tham ô tài sản” và “Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Tiếp đến, năm 2017, Nguyễn Xuân Sơn (từng giữ chức Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Đại Dương - OceanBank) bị tuyên án tử hình về 3 tội: “Tham ô tài sản”, “Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”. Cuối năm 2017, đầu năm 2018, Đinh La Thăng (từng là Ủy viên Bộ Chính trị, cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN) đã bị đưa ra xét xử trong 2 vụ án cùng về một tội danh là “Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Và còn nhiều vụ án tham nhũng lớn khác mà chưa thể nêu ra ở đây. Nhưng điểm chung nổi bật của các vụ án tham nhũng kể trên là bằng cách này hay cách khác, những người từng là cán bộ cấp cao chẳng khác nào những con sâu đục khoét, gặm nhấm tài sản của Nhà nước. Vì nhiều động cơ khác nhau, trong đó có lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ, họ đã cố ý làm trái quy định của Nhà nước đến mức vi phạm pháp luật hình sự.

Bị đưa ra ánh sáng pháp luật, những đối tượng tham nhũng luôn có những luận điệu nhằm biện minh cho hành vi sai phạm của mình. Nhưng với quan điểm kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi tham nhũng, Đảng, Nhà nước ta đã dứt khoát loại bỏ ra khỏi hàng ngũ những con sâu, những mối ung nhọt đó. Cho dù đó là những người từng đảm nhiệm các vị trí cao cấp trong bộ máy Nhà nước, trong tổ chức Đảng.

Những đối tượng phạm tội tham nhũng, hình phạt tù và bị tịch thu xung công toàn bộ tài sản phạm pháp cũng chỉ là một phần họ phải trả giá. Bởi thực tế bản án nặng nề hơn cả chính là sự hổ thẹn, sự đánh giá, nhìn nhận của nhân dân đối với cá nhân những người từng đảm nhiệm những trọng trách được Đảng, Nhà nước và nhân dân tin tưởng giao phó. Còn nói như bị cáo Trương Minh Tuấn (cựu Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông) trong lời nói sau cùng tại phiên tòa sơ thẩm vụ án MobiFone mua 95% cổ phần của AVG thì “phiên tòa này sẽ dừng lại, nhưng còn tòa án lương tâm không bao giờ kết thúc” và “bản thân thấy xấu hổ khi nhận hối lộ 200.000 USD”.

Ở một góc độ khác, kể từ đầu nhiệm kỳ khóa XII đến nay, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã thi hành kỷ luật hàng chục cán bộ cao cấp thuộc diện Trung ương quản lý. Trong đó, nhiều người là Ủy viên Bộ Chính trị và Ủy viên Trung ương Đảng khóa XII, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và nguyên Bộ trưởng, Bí thư Tỉnh ủy và không ít tướng lĩnh...

“Điều trăn trở của các cơ quan bảo vệ pháp luật trong quá trình xử lý tội phạm tham nhũng là nhiều người trong số này từng có những đóng góp cho xã hội, nhận được sự tín nhiệm của cấp trên, đồng nghiệp và nhân dân. Thế nên, để xử lý những đối tượng phạm tội mà hôm qua họ còn là đồng chí, đồng nghiệp, thậm chí là cấp trên của mình thì rất cần một sự công tâm, bản lĩnh chính trị vững vàng trong suốt quá trình điều tra, truy tố và xét xử. Chỉ có sự chí công, vô tư mới giúp những người “cầm cân nảy mực” rạch ròi giữa công và tội, cân nhắc áp dụng chính sách hình sự, mức độ xử lý để vừa đảm bảo việc xử phạt thấu tình đạt lý, lại vừa tuân thủ nguyên tắc “luật pháp bất vị thân”, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân”.

Thẩm phán Trương Việt Toàn (Tòa án nhân dân TP Hà Nội)

(Còn tiếp)

Bài 2: Điểm tên những vụ án “nhuốm màu” lợi ích nhóm