Xem lại cách tính GDP

ANTĐ - Nền kinh tế nước ta đã thoát đáy trong quý III-2013 và đang trở lại quỹ đạo tăng trưởng mặc dù mức tăng còn chậm. Dự báo những quý tiếp theo, tăng trưởng kinh tế sẽ khá hơn khi GDP quý I-2014 đạt mức tăng cao hơn mức tăng cùng kỳ của 3 năm gần đây. Ngoài ra còn nhờ hiệu ứng của các giải pháp hỗ trợ tổng cầu như tăng đầu tư bằng trái phiếu chính phủ, ngân hàng giảm lãi suất. Nhận định lạc quan này của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia chưa nhận được sự đồng thuận của một số chuyên gia. 

Cần phải nhìn vào bức tranh thực của nền kinh tế, chứ không nên chỉ nhìn vào những con số. Kể cả khi nhìn vào những con số thì lúc này, nếu cho rằng, kinh tế đã phục hồi mới chỉ là “ảo giác”, bởi vì dù mức tăng 4,96% GDP của quý I năm nay cao hơn quý I-2012 và quý I-2013, thì vẫn chỉ là mức tăng trưởng dưới tiềm năng. Hơn thế, yếu tố quan trọng tạo nên thành tích tăng trưởng GDP của quý I-2014 là xuất siêu, thì xuất siêu hầu hết thuộc về khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, với mức tăng gấp đôi khu vực kinh tế trong nước. Cả hai mức tăng xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa cũng thấp hơn so với năm 2013.

Để khẳng định rõ hơn về “ảo giác” phục hồi kinh tế, nguyên Phó phòng Thương mại - Công nghiệp Việt Nam chỉ rõ, đằng sau con số GDP đạt được, cần nhìn thấy sức chịu đựng của doanh nghiệp trong nước ngày càng yếu sức đến mức, lãi suất cho vay gần như chạm đáy mà vẫn chưa thể “gượng dậy” để hấp thụ nguồn vốn, trong khi sức mua trong dân gần như chưa có dấu hiệu nhích lên. Không khó để tìm ra biểu hiện trì trệ của nền kinh tế chưa được cải thiện đáng kể khi trong quý I, theo Tổng cục Thống kê, chỉ số tồn kho vẫn khá cao ở mức 13,4%, còn chỉ số tiêu thụ chỉ đạt 4,3%. Cứ đà này, theo giới chuyên gia, dù tăng trưởng GDP đạt con số cao đến mấy cũng khó khẳng định nền kinh tế cũng như khu vực doanh nghiệp đã thực sự phục hồi như trước giai đoạn lạm phát. Qua ý kiến đánh giá về chỉ số GDP, rõ ràng là cách nhìn nhận chưa thống nhất. Ngay tại một số kỳ họp Quốc hội gần đây, đã có không ít chất vấn về cách tính GDP của cơ quan chức năng. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đã từng đặt câu hỏi rằng, trong khi tăng trưởng kinh tế năm 2013 đạt 5,4% nhưng trong báo cáo của Chính phủ thì số liệu hụt thu nội địa lại khá lớn. Vậy thực chất mức tăng trưởng GDP xét trong mối quan hệ với thu ngân sách Nhà nước như thế nào?

Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê nhìn nhận rằng, vấn đề được đề cập nhiều nhất trong thời gian qua là độ chính xác của chỉ số GDP. Nghịch lý về “lạm phát” GDP đã tồn tại từ lâu, theo nhận định của một số chuyên gia kinh tế, nguyên nhân chính là “bệnh thành tích” GDP. Là thước đo quan trọng nhất cho thành tích kinh tế địa phương, vì thế các nơi đều “chạy đua” tăng tưởng GDP cao hơn mức trung bình cả nước. Đã đến lúc cần phải xem lại cách tính GDP để không dẫn đến mục tiêu tăng trưởng ảo.