- Ngân hàng Nhà nước dự định tái cấp vốn 4.000 tỷ đồng, lãi suất 0% cho các khoản vay của Vietnam Airlines
- Ngân hàng Nhà nước yêu cầu tổ chức tín dụng tích cực tháo gỡ khó khăn cho Hải Dương
- Ngân hàng phát mại nhà đất, vì sao bán mãi không ai mua?
 |
Tội phạm trong lĩnh vực ngân hàng ngày càng phức tạp (Ảnh minh họa) |
Hai nhóm nguyên nhân cơ bản
Theo NHNN, các sai phạm này xuất phát từ hai nhóm nguyên nhân cơ bản.
Nhóm thứ nhất là nguyên nhân chủ quan từ phía tổ chức tín dụng (TCTD) và cán bộ, nhân viên gồm có hệ thống quản trị, kiểm soát, kiểm toán nội bộ của một số TCTD chưa được củng cố thường xuyên, dẫn đến sơ hở trong quản lý, điều hành. Các chính sách, quy định quản lý, kiểm soát nội bộ, các quy trình, thủ tục nghiệp vụ của một số TCTD còn bất cập, chưa chặt chẽ (đặc biệt là trong hoạt động cấp tín dụng, thẩm định cho vay, đầu tư tài chính, thanh toán, chuyển tiền) dẫn đến các đối tượng bên ngoài lợi dụng để gây thiệt hại cho TCTD.
Một số TCTD chưa chấp hành nghiêm túc các quy định của NHNN về bảo đảm an ninh, an toàn trong hoạt động, nhất là các quy định về bảo đảm an toàn kho, quỹ, giao dịch tiền mặt.
Một bộ phận cán bộ, nhân viên ngân hàng lợi dụng chức vụ, quyền hạn tham ô, tham nhũng, biển thủ công quỹ, câu kết với các đối tượng bên ngoài để phạm tội. Phương tiện chống lại tội phạm công nghệ cao tấn công từ ngoài của các ngân hàng còn hạn chế...
Nhóm các nguyên nhân khách quan từ thực trạng kinh tế - xã hội và các đối tượng tội phạm khác, NHNN chỉ các nguyên nhân cơ bản sau:
Do tác động của khủng hoảng tài chính toàn cầu giai đoạn trước nên những yếu kém, tồn tại của nền kinh tế nước ta nói chung, các TCTD nói riêng đã dồn tích lại từ lâu, nay bộc lộ đầy đủ, rõ ràng.
Điều này đã làm nảy sinh ngày càng nhiều vi phạm trong lĩnh vực kinh tế, trong đó ngân hàng là lĩnh vực nhạy cảm, hấp dẫn các loại tội phạm cũng như những cán bộ ngân hàng thoái hóa biến chất, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để tham ô, tham nhũng và có các hành vi vi phạm pháp luật.
Ngoài ra, trong nhiều vụ việc, khách hàng vay có hành vi lừa đảo, cố ý làm trái, giả mạo giấy tờ, con dấu, cung cấp thông tin thiếu trung thực để chiếm đoạt tiền của ngân hàng.
Nhiều khách hàng vay vốn cố ý sử dụng vốn sai mục đích, dùng tài sản bảo đảm cho nhiều nghĩa vụ nợ khác nhau không hợp pháp. Những khó khăn trong sản xuất kinh doanh khiến cho nhiều khách hàng vay chây ỳ, không trả nợ cho ngân hàng, thậm chí có động cơ chiếm dụng tài sản của ngân hàng.
Mặt khác, NHNN được Chính phủ giao nhiều nhiệm vụ hết sức quan trọng và nặng nề, đặc biệt là các nhiệm vụ về cơ cấu lại hệ thống các TCTD và xử lý nợ xấu. Trong điều kiện hành lang pháp lý chưa đồng bộ, nguồn lực triển khai các nhiệm vụ được giao còn hạn chế, đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả và chất lượng công tác thanh tra, giám sát, đấu tranh phòng, chống tội phạm trong ngành Ngân hàng.
Tăng cường công tác phòng, chống tội phạm
Theo NHNN, để quán triệt và cảnh báo trong toàn hệ thống, ngày 11/10/2017, Thống đốc NHNN đã ban hành Chỉ thị số 07/CT-NHNN về tăng cường phòng, chống, ngăn ngừa vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động ngân hàng, góp phần ổn định tiền tệ, tài chính (Chỉ thị số 07/CT-NHNN).
Theo đó, NHNN đã yêu cầu chủ tịch HĐQT/hội đồng thành viên, tổng giám đốc (giám đốc) các TCTD khẩn trương tiến hành rà soát, kiểm tra và có các biện pháp chấn chỉnh, xử lý theo quy định pháp luật; rà soát để sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định, quy trình nội bộ, bảo đảm minh bạch, chặt chẽ, không tạo sơ hở để lợi dụng, sai phạm.
Ngành ngân hàng cũng tiếp tục đẩy mạnh công tác kiểm tra, kiểm soát toàn diện các mặt hoạt động tại các TCTD, tăng cường kiểm tra đột xuất để phòng ngừa, phát hiện và xử lý sớm các hành vi vi phạm; báo cáo kịp thời các hành vi vi phạm theo quy định để khắc phục, chỉnh sửa kịp thời; đề xuất cấp có thẩm quyền có hình thức xử lý nghiêm các cá nhân, đơn vị có trách nhiệm liên quan tới sai phạm.
Cùng với đó, hệ thống bước đầu thực hiện công bố công khai, minh bạch, chính xác thông tin về sở hữu, tình hình tài chính, cơ cấu quản lý, quản trị rủi ro và quản trị công ty theo quy định của pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế; ban hành đầy đủ các quy định, hướng dẫn nội bộ và quy định quản lý hồ sơ tài sản bảo đảm và các hồ sơ khác; rà soát, sửa đổi các quy định nội bộ về tiền gửi, tiền vay, bảo mật thông tin khách hàng; thực hiện kiểm tra, đối chiếu giao dịch hàng ngày bảo đảm ngăn ngừa việc cán bộ, nhân viên lợi dụng, chiếm đoạt tài sản của khách hàng...
Bên cạnh đó, trước những diễn biến phức tạp của loại hình tội phạm, vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng, trong thời gian qua, NHNN đã triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp để kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tội phạm, vi phạm pháp luật.
Cụ thể như: hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tiền tệ và hoạt động ngân hàng, nâng cao vai trò, hiệu quả quản lý nhà nước và chỉ đạo điều hành của NHNN trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng; nâng cao chất lượng công tác thanh tra, giám sát ngân hàng; chỉ đạo, yêu cầu NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố và TCTD quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của NHNN trong việc ngăn ngừa các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động ngân hàng, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan bảo vệ pháp luật.
NHNN cũng tiếp tục tăng cường, đẩy mạnh các giải pháp cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu, góp phần bảo đảm an ninh, an toàn của hệ thống các TCTD, nâng cao trật tự, kỷ cương và hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ, quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng...
Về giải pháp trong thời gian tới, NHNN cho biết, sẽ tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, giám sát, đấu tranh phòng, chống tội phạm để kịp thời phát hiện các rủi ro, sai phạm trong hoạt động của các TCTD và có các biện pháp xử lý nghiêm minh, đúng thẩm quyền và đúng quy định pháp luật.
Thường xuyên chỉ đạo giám đốc và chánh thanh tra, giám sát NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố tăng cường trách nhiệm trong công tác quản lý TCTD trên địa bàn và chịu trách nhiệm nếu TCTD xảy ra sai phạm.
Thường xuyên rà soát các quy định pháp luật để sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện theo hướng quy định chặt chẽ, phù hợp với thực tiễn, không để sơ hở để tổ chức, cá nhân có thể lợi dụng và cố tình sai phạm.
Chỉ đạo, chấn chỉnh các TCTD nâng cao chất lượng quản trị, điều hành, rà soát các quy định, quy trình nội bộ, tăng cường trình độ, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, nhân viên; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan bảo vệ pháp luật để điều tra, xử lý kịp thời, nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân sai phạm.
Tiếp tục thực hiện nghiêm túc việc tăng cường công tác an ninh, an toàn tại các điểm giao dịch, phòng ngừa tội phạm cướp tiền tại ngân hàng, đảm bảo an toàn kho quỹ, giao dịch tiền mặt; chú trọng đến công tác an ninh, an toàn hệ thống thông tin để phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, lừa đảo khách hàng của các ngân hàng trên không gian mạng.
Đồng thời, tăng cường hơn nữa sự phối hợp công tác, chia sẻ thông tin giữa NHNN và các cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan chức năng trong việc phát hiện, cảnh báo và xử lý các vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng; tích cực chủ động và xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật đối với các sai phạm, vi phạm pháp luật, tham nhũng của các tập thể và cá nhân trong ngành.
