Uzbekistan từ chối trả 48 máy bay của không quân Afghanistan lại cho Taliban

Đại diện đặc biệt của Tổng thống Uzbekistan về Afghanistan ông Ismatulla Irgashev cho biết, nhà chức trách nước này không có ý định trao trả cho Taliban 22 máy bay và 26 trực thăng vốn thuộc Không quân Afghanistan trước đó đã tháo chạy sang nước này.

Trước đó, Taliban đã gửi yêu cầu tới Uzbekistan vào tháng 1/2022, tuy nhiên Uzbekistan đã không hồi đáp yêu cầu này.

Hiện tại, lý do từ chối chuyển giao 48 máy bay cho Taliban vẫn chưa được tiết lộ, tuy nhiên các nhà phân tích cho rằng do tính chính danh của Taliban vẫn chưa được công nhận.

Đồng thời, có những mối đe dọa thực sự đối với Uzbekistan khi Taliban có thể sử dụng chính những máy bay này để tấn công họ.

Hiện vẫn chưa rõ số phận của 22 máy bay và 26 trực thăng, tuy nhiên, các chuyên gia không loại trừ việc chúng sẽ được đưa vào biên chế của Không quân Uzbekistan.

Ngoài Uzbekistan thì cũng đã có khoảng 20 máy bay của không quân Afghanistan đã tháo chạy đến nước láng giềng Tajikistan khi Taliban đánh chiếm thủ đô Kabul.

Khi Taliban tiến vào thủ đô, hàng chục ngàn người Afghanistan đã đổ tới sân bay quốc tế Kabul để tìm cách di tản dưới sự giúp sức của Mỹ. Tại phía Bắc đất nước, một cuộc tháo chạy khác bằng các máy bay quân sự cũng diễn ra, hàng loạt máy bay của không quân Afghanistan đã vượt biên giới để hạ cánh xuống Uzbekistan.

Hình ảnh cho thấy số máy bay trực thăng bỏ chạy khỏi Afghanistan bao gồm những chiếc Mi-8/17 do Nga sản xuất và UH-60A Black Hawk được Mỹ cung cấp. Tuy nhiên không có trực thăng vũ trang hạng nhẹ MD- 530F nào xuất hiện ở Termez.

Các loại máy bay cánh bằng bỏ chạy khỏi Afghanistan gồm cường kích hạng nhẹ A-29 Super Tucano, máy bay đa dụng Cessna 208B Caravan, cường kích AC-208 Combat Caravan, trinh sát cơ Pilatus PC-12NG.

48 máy bay chạy sang Uzbekistan là con số đáng kể so với lực lượng chiến đấu đầy đủ của không quân Afghanistan vào cuối tháng 7/2021.

Khi đó, giới chức Mỹ khi đó cho biết không quân Afghanistan có tổng cộng 167 máy bay các loại có thể hoạt động.

Không quân Afghanistan từng được kỳ vọng sẽ tạo ra sự khác biệt về sức mạnh trước phiến quân Taliban.

Tuy nhiên sau khi Mỹ rút quân, đã mang theo cả các kỹ thuật viên bảo trì bay khiến nhiều máy bay không thể hoạt động, mặt khác nhiều phi công Afghanistan bị Taliban ám sát nên không quân lúc này gần như tê liệt.

Nếu Uzbekistan tuyên bố biên chế số máy bay của Afghanistan, năng lực tác chiến của không quân nước này sẽ gia tăng đáng kể.

Trong các sự kiện tương tự trước đây, khi bên thua trận tháo chạy bằng máy bay, quốc gia tiếp nhận các máy bay này hạ cánh thường sẽ không trả lại.

Một trong những trường hợp đó là Iran, Tehran đã "trưng dụng" hàng loạt chiến đấu cơ của Iraq chạy sang nước này trong cuộc chiến tranh Vùng Vịnh năm 1991.

Trong số này đáng kể nhất là 24 chiếc tiêm kích Mirage F-1 do Pháp phát triển và tới 40 chiếc cường kích Su-22 do Nga sản xuất.

Hiện tất cả những máy bay Iraq tháo chạy đều đã được đưa vào biên chế cho không quân Iran.