Ukraine đã công bố một đoạn video cho thấy nước này sử dụng tên lửa đất đối không tầm xa S-200 (SA-5 Gammon) từ thời Liên Xô, trong cuộc xung đột Đông Âu.
Được biết Ukraine đã tái biên chế các tổ hợp phòng không này ngay sau khi Nga mở chiến dịch đặc biệt.
S-200 của Ukraine thậm chí còn bắn hạ một máy bay chỉ huy cảnh báo A-50U và một máy bay ném bom chiến lược Tu-22M3 của Nga đầu năm 2024.
Tuy nhiên từ đó tới nay hệ thống này lại bất ngờ ít xuất hiện cho tới khi xuất hiện clip gần đây của Tổng cục Tình báo Ukraine (GUR).
Được quay tại một địa điểm không được tiết lộ, đoạn video cho thấy các tên lửa được đưa vào vị trí trước khi phóng đi từ bệ phóng cố định ở đâu đó trên bờ Biển Đen.
Không rõ đoạn phim được quay vào thời điểm nào, nhưng tán lá cho thấy nó được quay vào thời điểm nào đó trong mùa thu, mùa đông hoặc đầu mùa xuân.
"Rồng lửa" S-200 Angara/Vega/Dubna, tên ký hiệu NATO SA-5 Gammon là hệ thống tên lửa đất đối không (SAM) tầm xa, trần bắn từ trung bình đến cao.
Chúng được thiết kế nhằm bảo vệ những mục tiêu lớn khỏi các máy bay ném bom hoặc các loại máy bay chiến lược khác của phương Tây (như SR-71 Blackbird).
Mỗi tiểu đoàn biên chế gồm 6 bệ phóng tên lửa đơn và đài radar điều khiển hỏa lực. Hệ thống phòng không S-200 còn có thể liên kết với các hệ thống radar tầm xa khác.
Dù ra đời trong thập niên 1960-1970, tổ hợp S-200 vẫn có khả năng nâng cấp sâu, cho phép kết nối và chia sẻ dữ liệu với những hệ thống phòng không hiện đại như S-300.
Mỗi quả đạn 5V28 của S-200 dài 10,8 m, nặng 7,1 tấn và mang đầu đạn nổ mảnh nặng 217 kg hoặc đầu đạn hạt nhân có sức công phá tương đương 25.000 tấn thuốc nổ TNT.
Tên lửa dùng ngòi nổ chạm hoặc cận đích cho đầu đạn thông thường, trong khi đầu đạn hạt nhân chỉ được kích hoạt bằng lệnh thủ công.
Tên lửa S-200 áp dụng cơ cấu dẫn đường bằng radar bán chủ động (SARH) kết hợp với cập nhật pha giữa bằng tín hiệu vô tuyến.
Sử dụng phương thức SARH trên toàn hành trình giúp tăng độ chính xác của S-200 ở khoảng cách lớn, cải thiện đáng kể hiệu quả so với dùng tín hiệu điều khiển vô tuyến thủ công trên mẫu S-75 Dvina trước đó.
Quả đạn có tốc độ tối đa 9.000 km/h, có thể tiêu diệt mục tiêu ở khoảng cách 300 km và độ cao 40 km.
Tên lửa được trang bị 4 động cơ đẩy sơ tốc PRD-81/5S28 hoạt động bằng nhiên liệu rắn.
Tầng đẩy PRD-81/5S28 chỉ hoạt động trong tối đa 5 giây, giúp đạn 5V28 đạt tốc độ đủ lớn trước khi kích hoạt động cơ chính.
Sau đó, 4 động cơ đẩy sơ tốc sẽ được tách khỏi thân đạn để giảm khối lượng và lực cản.
Điểm yếu của hệ thống S-200 chính là sử dụng bệ phóng cố định và radar cồng kềnh, không có khả năng cơ động trong điều kiện chiến tranh.
Tuy một số nước như Iran từng hiện đại hóa S-200 để giảm thời gian triển khai và thu hồi.
Ngoài ra một số quốc gia lại cải tiến S-200 để chúng trở thành tên lửa đất đối đất.
Điều này được coi là giải pháp giá rẻ nhằm tận dụng số lượng tên lửa phòng không S-200 còn trong trang bị.
Trong bối cảnh tác chiến điện tử trên chiến đấu cơ ngày càng hiệu quả nhằm chống lại tên lửa đất đối không, S-200 sẽ khó hiệu quả trong tác chiến hiện đại, vì vậy biến chúng thành tên lửa đất đối đất là giải pháp hợp lý.
